Kemençe

Kısaca: Kemençe, biri Osmanlı Müziğinde, diğeri Karadeniz yöresi halk müziğinde kullanılan iki ayrı yaylı çalgının ortak adıdır. Bunlardan ilki için yirminci yüzyılın ortalarına kadar kullanılan "armudî kemençe", "fasıl kemençesi" gibi adlar, artık yerini "klasik kemençe" adına bırakmış gibi görünmektedir. Bir halk çalgısı olan ikincisi ise, "Karadeniz kemençesi" olarak anılır. ...devamı ☟

kemençe
Kemençe

Kemençe, diz üzerinde çalınan ve kemana benzeyen, üç telli küçük yaylı saz. Biri Osmanlı Müziğinde, diğeri Karadeniz yöresi halk müziğinde kullanılan iki ayrı yaylı çalgının ortak adıdır. Bunlardan ilki için yirminci yüzyılın ortalarına kadar kullanılan "armudi kemençe", "fasıl kemençesi" gibi adlar, artık yerini "klasik kemençe" adına bırakmış gibi görünmektedir. Bir halk çalgısı olan ikincisi ise, "Karadeniz kemençesi" olarak anılır. Dut, kiraz veya ardıç ağacından yapılır. Eskiden gül ve sarmaşıktan da yapılırdı. Türklerin çaldıkları yaylı saza “iklıg” demişlerdir. İklıg, okla çalınan saz demektir. Kemençe, bugün Doğu Karadeniz yöresinden başka yerlerde kullanılmaz. Karadeniz kemençesinin ne zaman ve nereden geldiği kesin olarak belli değildir. On yedinci yüzyılın sonlarında Avrupa’da dans oyununu öğretenlerin elinde “poşet” dedikleri cep kemençeleri görülmüştür. Evliya Çelebi bu yüzyılda Eyüp semtindeki oyuncakçıların sattıkları oyuncak kemençelerden bahseder. Kemençenin azerbaycan üzerinden Doğu Karadeniz bölgesine geldiği tahmin edilmektedir.

Bugün Doğu Karadeniz ve Ege yörelerimizde “Iklıkçı köyü” adında yerleşme merkezlerimiz vardır.

Kemençe, Doğu Karadeniz’in kendi folkloruna uyan çalgı olmakla birlikte en çok Giresun’un Görele kazasında yapılmakta, ayrıca kemençeci de yetişmektedir. Kemençe, dize ve kucağa dayamak veya dikine tutmak suretiyle çalınan zor bir çalgıdır. Çevrenin oyununa ve türkülerine uymak veya kendine uydurmak için çok seri parmak ve kol hareketi ister.

Bugün klasik musikide çalınan kemençe yegah (re), rast (sol) ve neva (re) şeklinde üç tellidir.

“Klasik kemençe”, 40-41 cm boyunda, 14-15 cm genişliğinde küçük bir çalgıdır. Yarım armudu andıran gövdesi, elips biçimindeki burguluğu "kafa" ve sapı "boyun" tek bir ağaç parçasından yontularak ve oyularak yapılır. Göğsünde, yuvarlak kenarları dışarda kalmak üzere D biçiminde iki iri delik bulunur. Çalgının arka tarafında bir "sırt oluğu" vardır.

Çalınırken kuyruk takozu sol dize, burguları göğse yaslanarak düşey konumda tutulan ya da iki diz arasına konan kemençenin telleri, tuştan 7-10 mm yüksektedir. Çünkü sesler, telli çalgıların çoğunda olduğu gibi tellerin üstüne parmak uçlarıyla basılarak değil, teller tırnakla yandan hafifçe itilerek elde edilir.

“Karadeniz kemençesi”nin burguluğu, boynu ve gövdesi de tek bir ağaç parçasından yontularak ve oyularak yapılır. Ama biçimi bütünüyle farklıdır. Diğer bütün halk çalgıları gibi, “Karadeniz kemençesi”nin de standart ölçülerinden söz etmek güçtür. Ama günümüzde, uzmanların ve profesyonel yorumcuların kullandığı “kemençe”ler genellikle 56 cm uzunluğundadır. Kenarları dik ve sırtı düz olan gövde çoğunlukla erik veya ardıç ağacından yapılır. Köknar veya ladinden yapılan göğüs oldukça incedir. Tellerin eşikle iletilen basıncına dayanabilmesi için göğüs bölümüne, boylamasına bir çıkıntı yapılarak kubbe şeklinde form verilir. Burgular, oldukça küçük olup, burguluğa ön taraftan girer. Teller tuşa çok yakındır. Çünkü “Karadeniz kemençesi”, tellerin üzerine parmak uçlarıyla basılarak çalınır.

Seslendiren, ayakta ise çalgıyı sol eliyle havada tutarak, oturuyor ise dizlerinin arasına dayayarak çalar.

kemençe

Osmanlıca kemençe kelimesinin Türkçe karşılığı.
f. Çiftçilerin tarlalara kimyevi gübre atmak için kullandıkları bir nevi âlet. * Tırnağı tellerine değdirmekle ses çıkaran kemana benzer küçük bir çalgı âleti.

misafir - 8 yıl önce
Benim memleketim trabzonda, birzaman,rumlar göçebe hayatı yaşamışlar kısa süreli.Emis bal rumca ekserumes,e;ğo bal monon eksero...bende biraz biliyorum yazdım.kemençeyide belki onlardan öğrenmişlerdir bizimkiler,bilemem tabi ama olabilir...

Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

kemençe Resimleri

Kemençe
2 yıl önce

Kemençe, rebap, keman türü yaylı çalgılarla akraba olduğu sanılan, bir yay yardımıyla çalınan üç telli geleneksel halk çalgısının adı olup, klasik kemençe...

Kemençe, Adapazarı, Akyazı, Akçaabat, Akçaağaç, Anadolu, Arap, Ardıç, Avrupa, Bahattin Çamurali, Bizans
Klasik kemençe
2 yıl önce

Klasik kemençe, Klasik Türk müziğinde kullanılan, tırnak ile çalınan, yaylı çalgılardan biridir. Diğer isimleri Osmanlı kemençesi İstanbul kemençesi (bu...

Klasik kemençe, Klasik Türk Müziği, Tamburi Cemil Bey, İhsan í–zgen, Cüneyd Orhon
Kemençeci Vasilaki
6 yıl önce

Silivri - ö. 1907, İstanbul; Rumca: Βασιλάκης ὁ Λυράρης) Rum asıllı klasik kemençe virtüözü. Asıl adı "Vasil"dir. Müzisyenliğe küçük yaşlarda başladığı için...

Cüneyd Orhon
6 yıl önce

Cüneyd Orhon (d. 25 Temmuz 1926 - ö. 16 Haziran 2006), Türk Kemençe müzisyeni ve hocası. 1949 yılında Mimar Sinan Üniversitesi iç mimari bölümünü bitirdi...

Bahattin Çamurali
6 yıl önce

Bahattin Çamurali (d. 1931, Trabzon - ö. 1991, İstanbul); Türk kemençe sanatçısı. 1931 yılında Trabzon'un Sürmene ilçesinin Dirlik köyünde dünyaya gelen...

Bahattin Çamurali, 1991, Akçaabat, Cida, Görele, Müzisyen, Sürmene, Taslak, Tonya, Trabzon, İstanbul
Azerbaycan müziği
2 yıl önce

Azeri müziği, Kafkas, Orta Asya ve İran ağırlıklı etkileri görülür. Tar, kemençe, ut, bağlama, balaban, zurna, kaval, nağara, garmon, tütek, tef ve davul...

Azerbaycan müziği, Adalat Shukurov, Alihan Samedov, Aygün Kazımova, Balaban, Brilliant Dadaşova, Davul, Kafkas, Kamancha, Orta Asya, Orta Asya müziği
Fahire Fersan
6 yıl önce

Fahire Fersan (d. 1 Ocak 1900, İstanbul - ö. 3 Ocak 1997, İstanbul), Türk kemençe sanatçısı. Fersan'ın babası, padişah II. Abdülhamid'in mabeyincisi Faik...

Yaşar Turna
6 yıl önce

hayranlığı sonunda kemençeye merak saldı. Kemençe çalmaya çok küçük yaşta başlamasına rağmen kısa sürede ustalaştı. Kendi kendine bir kemençe yapıp çalmaya...

Yaşar Turna, 12 Ekim, 1990, Arhavi, Artvin, Doğu Karadeniz, Horon, Kemençe, Lazca