PHP
İngilizce PHP kelimesinin İspanyolca karşılığı.página personal, servidor en lenguaje script que atraviesa plataformas utilizado para crear páginas dinámicas en la Web (Informática)
PHP Nedir?
PHP, ya da resmi adıyla "PHP: Hypertext Preprocessor" (PHP: Hipermetin önişlemcisi), HTML'e gömülebilen, sunucu tarafından işlenen kodlar yazabileceğiniz, tamamen açık kaynaklı bir dildir. Yani dinamik içerik oluşturmada tercih edebileceğiniz bir programlama dilidir.C veya PERL ile yazılan diğer CGI programlarından farkı, HTML çıktısı oluşturmak için düzinelerce satır yazmak yerine, HTML kodunuzun orta yerinde kullanabileceğiniz, verileri her yerde işleyebileceğiniz bir dil olmasıdır. İstemci tarafı dillerden olan JavaScript ile farkı ise, işlemlerin sunucuda yapılıp istemciye gönderilmesidir.
PHP Ne Yapabilir?
En basit deyimiyle, form verisinin alınması, dinamik sayfa içeriği oluşturulması ya da çerez işlemlerinin gerçekleştirilebilmesi gibi, bir başka CGI programının yapabildiği herşeyi yapabilme yeteneğine sahip olması için tasarlanmaktadır. PHPnin en göze batan ve güçlü olduğu konulardan biri ise veritabanı işlemleri için sunduğu geniş destektir. PHP ile veritabanı ile ilişkili bir döküman oluşturmak son derece basittir. Şu anda aşağıda belirtilen veritabanları desteklenmektedir:1. Adabas D
2. dBase
3. Empress
4. FilePro
5. Informix
6. InterBase
7. mSQL
8. MySQL
9. Oracle
10. PostgreSQL
11. Solid
12. Sybase
13. Velocis
14. Uni dbm
Bunların yanı sıra, PHP diğer servislerle, IMAP, SNMP, NNTP, POP3 ve HTTP gibi protokolleri kullanarak etkileşim kurabilmektedir.
PHP Nasıl Ortaya Çıktı?
1994 yılının son aylarında, Rasmus Lerdorf (mailto:[email protected]) tarafından yaratıldı. İlk yaptığı ve hiç bir zaman dağıtıma sunmadığı versiyonlardaki amacı, sitesinde bulunan CVsini kaç kişinin okuduğunun kaydını tutmaktı. Diğer insanlar ile paylaştığı ilk versiyon 1995 yılında Personal Home Page Tools (Kişisel web sayfası araçları) olarak ortaya çıktı. Bir kaç özel makroyu ve kişisel sayfalar için yaygın olarak kullanılan bir kaç aracı (Sayaç, ziyaretçi defteri vb.) tanıyan basit bir yorumlayıcıdan oluşmaktaydı. Yorumlayıcı 1995 yılının ortalarında tekrar yazıldı ve PHP/FI Version 2 adını aldı. FI ise, Rasmus'un daha önceden yazdığı ve formlardan gelen verileri yorumlamakta kullanılan bir başka paketin adından gelmekteydi. PHP ile FI'ın birleştirilmesi ve mSQL desteğinin eklenmesi ile PHP/FI doğmuş oldu. PHP/FI inanılmaz bir şekilde büyüdü ve pek çok insan koduna katkıda bulunmaya başladı.Kesin istatistikler vermek zor olsa da, 1996 yılının sonlarında, dünya çapında 15.000 sunucuda PHP/FI çalıştırıldığı tahmin edilmektedir. 1997 yılının ortasında bu sayı 50.000 olarak tahmin edildi. 1997 yılı PHP dilinin gelişiminde önemli bir yere sahiptir. Bu sene, PHP Rasmus'un kişisel projesi olmaktan çıkıp, bir avuç insanın planlı bir şekilde geliştirdiği bir proje haline geldiği senedir. Zeev Suraski ve Andi Gutmans tarafından en baştan yazıldı ve PHP3 için temel oluşturdu. PHP/FI için kullanılan pek çok kod PHP3 için de kullanıldı ve çoğu baştan yazıldı. 1999 senesinin sonlarında, C2 Stronghold sunucu yazılımı ve RedHat Linux gibi pek çok ticari paketle birlikte sunulmaya başlandı ve tahmini olarak 1.000.000'dan fazla websitesinde kullanılmaya başladı.
Zend Optimizer, Zend cache ve Zend Compiler ( Zend : Zeev, Andi ) gibi performans artışı sağlayan yenilikler ile birlikte daha hızlı ve sağlıklı çalışan PHP4 versiyonu ise Internet Information Server ile birlikte ISAPI modülü olarak kullanılabilmekte ve ayrı bir kütüphaneye ihtiyaç duymadan oturum yönetimini üstlenebilmektedir.
Özellikle Apache sunucu yazılımı üstünde MySQL veritabanı yazılımı ile kullanıldığında gözle görülür yüksek performanslar sunabilmekte ve çok fazla sayıda kişi tarafından tercih edilmektedir. Açık kaynaklı olması sebebiyle, pek çok forum, on-line topluluk ve kendi resmi sitesi üzerinden teknik destek, sınırsız geliştirme hakkı ve özgürce dağıtım hakkı sağlamaktadır. Şu anda kullanmakta olduğumuz wikipedia ansiklopedisinin altyapısını oluşturan MediaWiki yazılımı da PHP ile yazılmıştır.
Tarihçe
PHP, ilk olarak 1993 yılı ortalarında Rasmus Lerdorf tarafından geliştirilmeye başlamıştır. Lerdorf’un amacı kişisel bilgilerini internet üzerinden yayınlamaktı. Buradan yola çıkarak, kişisel web sayfası yapmak için Perl dilinden ödünç rutinler kullanarak bir yazılım hazırladı ve adına Personal Home Pages (PHP) adını verdi. PHP dili ilk kez duyulmasından çok kısa bir süre sonra geniş anlamda popüler olunca, form tipi bilgileri işlemeyi sağlayan eklemeler yapılarak PHP/FI (Form Interpreter) adını aldı (Bazı kaynaklarda dilin bu sürümü 'PHP 2' olarak adlandırılmaktadır ). PHP dili, 1995 yılında Lerdorf’un kurmuş olduğu bir grup tarafından daha da geliştirilerek, ilk kez Perl dilindeki fonksiyonlardan tamamen arındırılmış ve Nesne Yönelimli (Object Oriented) bir dil haline getirilmiştir.
2005 yılı itibariyle PHP 5 sürümü geliştirilmiş durumdadır. PHP dili Linux gibi Açık Kaynak Kodlu bir dil olup ücretsiz olarak dağıtılmakta ve geliştirilmektedir. Linux, Unix, Windows tabanlı işletim sistemlerinde çalışabilen sürümleri mevcuttur.
Teknik Notlar
PHP uygulamaları bağımsız çalışabilecek derleyici yapısıyla değil, uyarlayıcı yapısıyla çalıştırılmaktadırlar. Bunun en önemli sebebi PHP'nin sunucu taraflı bir dil olmasıdır. PHP ile yazılmış uygulamaların şifrelenmesini sağlayan bazı programlar olsa da bu tam anlamıyla derleme değildir.
PHP ile yazılmış bir web sayfasına tarayıcınız ile bağlandığınızda temel olarak aşağıdaki işlemler yapılmaktadır:
- İstemci (Client) tarafından PHP dosyası bir tarayıcı (browser) ile çağrılır.
- Sunucu dosya uzantısından bu isteğin bir PHP dosyası olduğunu algılar ve PHP yorumlayıcıya yollar.
- PHP yorumlayıcısı ilgili dosya içindeki betikleri çalıştırarak geriye döndürdüğü sonucu sunucuya tekrar gönderir.
- Sunucuya ulaştırılan sonuç İstemci (Client) tarafına HTML dosya olarak yollanır.
PHP ile Sunucu/İstemci mantığında web tabanlı uygulama geliştirilebildiği gibi, UNIX kabuk programlama ve GTK ile de GUI' ye sahip tek başına çalışabilen uygulamalar geliştirmek mümkündür.
Dış bağlantılar
- PHP Ana Sayfa [1] [2]
- PHP Türkiye Kullanıcıları Grubu
- PHP Kurulumu
- PHP Kaynak Portalı
- Bir PHP Hikayesi (Hikaye tarzında PHP öğreten yazı dizisi)
- Türkçe PHP El Kitabı
- PHP Kod Arşivi
