Türkçe Bilgi: Aklîleşme

Aklileşme, İslam düşüncesi'nde hicri birinci yüzyılda ortaya çıkmış Mu'tezile adlı ekolün getirdiği yeni bir kelami-felsefi yaklaşımdır. Getirdiği yeni düşünceler, büyümekte olan İslam Devleti'nin karşılaştığı yeni düşüncelerin getirdiği eleştirilere karşı koymayı amaçlarken İslam inancını etkilemiş ve yeni Mu'tezile mezhebinin yayılmasına neden olmuştur. Bu düşünceleri yayarak tanınanların başında Ebu'l-Huzeyl el-Allaf bilinmektedir. Düşünceleri yeni mezhebi etkilemekten de öte Ehl-i Sünnet inanç mezheplerinden Eş'arilik'i de etkilemiştir. Ebu’l Huzeyl, tevhide ilişkin fikirlerini Ehl-i Kitap, Dehriyye, Maniheizm, Mecusilik, Mücessime, Müşebbihe ve Rafizilik’ten karşıtlarıyla yaptığı tartışmalardan oluşmuştur. Görüşleri arasında Allah'ın sıfatlarının O'nur özü olduğu da yer alır. Tevhid prensibi çerçevesinde Allah-alem ilişkisine, özellikle ilahi sıfatlar ve ilahi kudret, cisim, cüz`ün la yetecezza (atom), hareket, sükun, ehl-i cennet ve ehl-i cehennemin hareketleri konularında özgün fikirleri vardır. Allah'ın makduratının sonlu olduğu ve insanın Ahiret'te serbest hareket etme imkanından yoksun olacağını ileri sürmüş, bu konularda kendi mezhebinden de büyük tepki almıştır. Adl esasıyla ilgili olarak Allah’ın hakim, alim olduğu ve O’na şer ve zulm izafe edilemeyeceği hususları üzerinde durmuş, ayrıca şer-hayır, iman-küfür, taat-masiyet cinsinden yapılan fiillerin Dünya ve Ahiret sorumluluğunun insanlara ait olduğunu vurgulamış ve insanın sorumlu oluşunu akıl, hür irade ve kendisine verilen potansiyel güce (istitaa) bağlamıştır.

Kaynaklar

Vikipedi

Aklîleşme

Aklîleşme Hakkında Detaylı Bilgi

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar