Andre Marie Ampere

Kısaca: Fransız fizik ve matematikçisi (Lyon 1775-Marsilya 1836). İhtilâl sırasında Lyon sulh yargıcı olan ve 1793'te giyotinle başı kesilen eski bir tacirin oğlu. Kendi kendisine öğrenerek ve edebiyat, felsefe, tabii ilimler ve matematikle ilgili ne varsa hepsini büyük bir susuzlukla hemen de tek başına okuyarak, Rousseau'un Emile'i gibi yetişti. Genç yaştan başlayarak, matematiğe karşı olağanüstü bir eğilim gösterdi, on üç yaşında tıpkı Pascal gibi koni kesitleri üzerine bir kitap yazdı. Heyecan ve ...devamı ☟

Andre Marie Ampere
Andre Marie Ampere

Andre Marie Ampere Fransız fizik ve matematikçisi (Lyon 1775-Marsilya 1836). Fransız İhtilal'i sırasında Lyon sulh yargıcı olan ve 1793'te giyotinle başı kesilen eski bir tacirin oğlu. Kendi kendisine öğrenerek ve edebiyat, felsefe, tabii ilimler ve matematikle ilgili ne varsa hepsini büyük bir susuzlukla hemen de tek başına okuyarak, Rousseau'un Emile'i gibi yetişti.

Genç yaştan başlayarak, matematiğe karşı olağanüstü bir eğilim gösterdi, on üç yaşında tıpkı Pascal gibi koni kesitleri üzerine bir kitap yazdı. Heyecan ve tutkuyla kendini botaniğe, şiire, müziğe verdi. Lyon'da bir süre hususi öğretmenlik yaptıktan sonra, 1801'de Bourg'a fizik öğretmeni tayin edildi ve orada 1802'de Considerations Sur la Theorie Mathematigııe du Jeu (Oyunun Matematik Teorisi üzerine İncelemeler) adlı, ihtimaller hesabına ustaca uygulanmasını gösteren eserini yazdı; bu da ona, Lyon kolejinde bir kürsü, daha sonra 1805'te Ecole Polytechnique'te matematik analiz müzakereciliği görevini sağladı.

O tarihten itibaren Paris'te oturdu, önce profesör, sonra da 1808'de üniversite genel müfettişi oldu; 1809 Ecole Polytechnique'te bir mekanik kürsüsü elde etti, 1824'te College de France'da fizik okuttu, Edebiyat fakültesinde felsefe dersi bile verdi.

1814'te Fen akademisi onu matematik bölümüne seçti. Bununla birlikte, kimyanın büyük problemleriyle de ilgilendi; 1814'te Berthollet'ye yazdığı bir mektupta, bütün gazların eşit hacimde, aynı sayıda molekül bulunduracağına dair (bir yıl önce kendisinin haberi olmadan Avogadro tarafından belirtilen) ünlü faraziyeyi geliştirdi. Ama asıl önemli buluşlarını fizikte yaptı.

1820'de Fen akademisinin bir oturumunda, Arago tarafından Oersted deneyinin (bir mıknatıs ibresinin, bir elektrik akımıyla sapması) tekrarlanmasında bulundu, birkaç günde hareket halinde bulunan elektrikteki magnetik etkilerin kaynağını gösteren teoriyi kurdu.

Akımlarla mıknatısların karşılıklı etkilerini inceleyerek, akım yönünde yere yatmış bir gözlemciye göre bu sapmanın kuralını verdi. Kapalı iki akımın birbiri üzerine etkide bulunduğunu ispatlayarak, bir kelimeyle, bütün elektrodinamiği yarattı.

Daha 1821'de cisimlerin moleküllerinin «parçacık akımlarının» konusu olduğu, mıknatıslanmanın bunu güdümlediği faraziyesini ortaya koydu; böylece maddenin elektronik nazariyesinin öncülüğünü yapmış oldu. Bütün buluşları 1827'deki ünlü inceleme yazısında anlatılmıştır: Sur la Theorie Mathematique des Phenomenes Electrodynamiques Uniguement Deduite de l'Experience (Yalnız Deneyden Elde Edilen Elektrodinamik Olayların Matematik Teorisi üzerine).

Burada elektriğin sözlüğünü bile, özellikle courant (akım) zamanlar akıma «Conflit» (çatışma) deniyordu ve tension (gerilim) kelimelerini yarattı. Galvanometreyi tasarladı. İlk elektrikli telgrafı ve Arago ile birlikte elektro-mıknatısı keşfetti. Hayatının sonuna doğru, çok büyük bir çalışma içinde, bütün insan bilgilerinin bir sınıflanmasına şu başlıkla girişti: Essai sur la Philosophie des Sciences (İlimler Felsefesi Denemesi); eserin sonunu getiremedi. Utangaç, çıkarına bakmaz, sakar, toplum kurallarını bilmez, inanılmayacak kadar dalgındı; ama eşine az rastlanır derecede iyi ve duygulu bir insandı. Öldüğü zaman hemen de unutulmuştu.

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Amper
2 yıl önce

akımın şiddeti 100.000 A seviyelerine ulaşabilirken, yüksek frekansla çalışan elektronik devrelerinde akım şiddeti μA düzeyindedir. Andre Marie Ampere...

Amper, Akım şiddeti, Andre Marie Ampere, Coulomb, Elektrik, Ohm, Volt, İletken
Sadi Carnot
2 yıl önce

konularında iyi bir eğitim gördü. Siméon Denis Poisson, Gay-Lussac, Andre Marie Ampere ve François Arago gibi ünlü öğretmenlerden 1812-14 arasında analiz...

Sadi Carnot, 1796, 1815, 1823, 1824, 1832, 1834, Almanya, Fizikçi, Fransa, Fransız
Elektrik
2 yıl önce

üzerine kuvvet uygulayabiliyordu. Bu olay daha sonra Andre Marie Ampere tarafından incelendi. Ampere akım taşıyan iki paralel telin birbirine kuvvet uyguladığını...

Elektrik tarihi, Elektriğin Tarihsel Gelişimi, Elektromanyetizma, Elektron, Elektrostatik, Enerji, Fizik, Hidroelektrik santralleri, Jeotermik santraller, Kehribar
Elektrik akımı
2 yıl önce

sembolü Andre Marie Ampere tarafından kullanıldı. Kendi adını taşıyan Ampere Yasası 1820 yılında keşfetti ve daha sonra elektrik akımının birimi Amper olarak...

Elektrik akımı, Elektrik akımı
Michael Faraday
2 yıl önce

çevresinde bir manyetik alan oluşturduğunu bulmuştu. Fransız fizikçi Andre Marie Ampere de tel çevresinde oluşan manyetik kuvvetin dairesel olduğunu, gerçekte...

Michael Faraday, 1791, 1813, 1815, 1820, 1822, 1824, 1825, 1831, 1832, 1833
Manyetizma
2 yıl önce

Ørsted deneyi olarak bilinir. Bu olay birçok başka deneye yol açtı. Andre-Marie Ampere 1820 yılında kapalı çembersel bir yol boyunca ölçülen manyetik alanın...

Manyetizma, Hayvansal manyetizma, Manyetik alan, Fizik, Kuantum, Kuantum mekaniği