ikonuna tıklayınız.
Ağcalı Akçatı Asmakaya Burhaniye Dağardı Danişment Ekinciler Emirören Girveli Hazarşah İğdecik Kahveci Karacaören Karadayı Karahıdırlı Kardeşler Köprübaşı Kösehacılı Musaşeyh Pirahmet Samağır Sıvgın Sultanhanı Topsöğüt Yağmurbey YünörenBünyan İlçesi İle İlgili Aternatif Web Siteleri
İLÇENİN TARİHİ
İlçe yakınlarında ve bağlı köylerde mevcut mağaralar ve kalıntılardan, bu yöre yerleşiminin M.Ö.4000-1200 yıllarında Etiler’e kadar dayandığı anlaşılmaktadır. Bu yöre İran, Asur, Kapadokya ve Roma Kültürlerini yaşamış, Anadolu Selçuklu Devleti ile Türkleşmiştir.
Bölgedeki tarihi eserler Selçuklular zamanından kalmıştır. Bu eserler Merkez ve Büyük Bürüngüz Köyündeki camilerle, Sultanhanı ve Karadayı Köylerindeki kervansaraylardır. Bölge 1515 tarihinde Yavuz Sultan Selim tarafından Osmanlı Devleti topraklarına katılmıştır.
Önceleri “Sarımsaklı Karyesi” adını taşıyan ilçe, 1895 yılında Pınarbaşı ilçesinden ayrılarak “Bünyan-ı Hamit” adıyla ilçe olmuştur. “Bünyan” Arapça’da “yapı” anlamına gelmekte olup, “Bünyan-ı Hamit” de “Hamid’in Yapısı” anlamındadır.
1908 yılında Meşrutiyetin ilanı ile Abdülhamit tahtan indirilince ilçenin isminden “Hamit” kelimesi kaldırılmış, isim Bünyan olarak kalmıştır. Bünyan ilçe olmadan Sivas ilinin Pınarbaşı (Aziziye) ilçesine bağlı iken, 1908 yılında müstakil ilçe olmuştur. 1912 yılında Sivas ilinden ayrılarak Kayseri iline bağlanmıştır.
COĞRAFİ YAPI
İlçe merkezi, 1900 metre yüksekliği olan Koramaz dağının kuzey yamaçlarına kurulmuştur. İl merkezine uzaklığı 40 km. toplam yüzölçümü 1306 km2 olan ilçenin rakım 1375 m.dir.
36-37 boylam ve 38-39 enlem dereceleri arasında bulunan ilçe, doğuda Pınarbaşı, güneyde Tomarza ve Talas, batıda Kocasinan ve Melikgazi, kuzeyde Sarıoğlan, Akkışla ilçeleri ile çevrilidir. Erciyes dağının 40 km. kuzeydoğusundadır.
Akarsuları ise, Sarımsaklı, Topsöğüt Köyü Taçın Suyu, Kahveci Suyu, Elbaşı Suyu, Samağır Suyu, Girveli Suyu, ilçe merkezinde çepil suyu mevcuttur.
İlçede karasal iklim hüküm sürer. Yazları sıcak ve kurak kışları soğuk ve kar yağışlı geçer. Yağmurlar en çok nisan-mayıs ve ekim aylarında yağar. Kar ise aralık, ocak-şubat aylarında yağar. Yıllık yağış tutarı 35 cm.dir. Yağışlar genellikle batıdan gelir. Yıllık ortalama sıcaklık 10 derece civarındadır. Gece ile gündüz arasındaki ısı farkı çok fazladır. Kışları Kuzeyden poyraz, yazları doğudan karayel, güneyden lodos en çok esen rüzgarlardır. İlçe merkezinde daha çok doğudan batıya “Boğaz Yeli” denen soğuk rüzgar eser.
Bünyan’da ormanlık ve koruluk yoktur. Dağlarda kendiliğinden yetişen bodur çalılıklara ve keven bitkisine rastlanmaktadır. Son yıllarda ilçe merkezinde ve köylerde bulunan su boylarında kavak ve söğüt ağaçları dikilmeye başlanmıştır. Bünyan ve köylerinde meyveciliğe yönelik meyve bahçeleri mevcuttur.
İDARİ YAPI
Bünyan İlçe’si, Merkez ve Elbaşı Bucağı ile bağlı köylerden oluşmaktadır. Merkeze bağlı köy sayısı 19, Elbaşı Bucağına bağlı köy sayısı 7 olmak üzere 26 köy mevcuttur.
Merkeze bağlı B.Tuzhisar Köyü 1963 yılında, Akmescit, Karakaya ve Y.Süksün Köyleri 1989 yılında Elbaşı ve Koyunabdal Köyleri 1992 yılında, B.Bürüngüz ve Güllüce Köyleri de 1998 yılında belediye olmuştur.
Ayrıca ilçe merkezinde 14 mahalle, B.Tuzhisar Beldesinde 3 Mahalle, Karakaya Beldesinde 3 Mahalle, Koyunaptal Beldesinde 3 Mahalle, Yeni Süksün Beldesinde 2 Mahalle, Akmescit Beldesinde 2 Mahalle, Elbaşı Beldesinde 2 Mahalle, B.Bürüngüz Beldesinde 1 Mahalle ve Güllüce’de 1 Mahalle olmak üzere toplam 31 mahalleden oluşmuştur. 26 Köy olmak üzere 57 muhtarlık mevcuttur.
2000 Yılı Genel Nüfus Sayımı Sonuçlarına göre İlçe merkezi nüfusu 12.510 kişi, köyler nüfusu 27.032 kişi, genel toplam ise 39.542 kişidir. Kadın sayısı erkek sayısından fazladır. Nüfus göçler nedeniyle son yıllarda azalma eğilimine girmiştir. Yıllık nüfus artış hızı şehir merkezinde binde -8.74, köylerde ise –7.72 olup, toplamda ise –8.04 nüfus azalması görülmektedir.
KASABA-KÖYLER - 2000 NÜFUSU
Büyükbürüngüz - 1.686
Büyüktuzhisar - 2.868
Güllüce - 2.135
Karakaya - 2.411
Koyunabdal - 1.518
Yenisüksün - 2.575
Elbaşı - 2.366
Akmescit - 2.498
Akçatı - 317
Asmakaya - 41
Burhaniye - 394
Dağardı - 73
Danişment - 89
Emirören - 141
Hazarşah - 392
İğdecik - 352
Kahveci - 351
Karacaören - 263
Karahıdırlı - 321
Kardeşler - 181
Kösehacılı - 80
Musaşeyh - 30
Pirahmet - 398
Sıvgın - 312
Sultanhanı - 392
Topsöğüt - 561
Yağmurbeyli - 169
Ağçalı - 387
Ekinciler - 683
Girveli - 183
Karadayı - 833
Köprübaşı - 839
Samağır - 581
Yünören - 612
EKONOMİK YAPI
İlçe ekonomisinde belli başlı ekonomik uğraş tarım ve hayvancılık, mevsimlik inşaat işçiliği ve halıcılıktır. Tarla tarımı bütün köylerde ve İlçe merkezinde en temel uğraş olup sadece hayvancılıkla geçinen köy bulunmamaktadır. Ancak ekonomisinde hayvancılığın ağır bastığı köyler vardır. Tarım ve hayvancılıkta verim arzu edilen ölçüde olmamaktadır.
Halıcılık konusu ekonomiye katkı anlamında İlçe merkezi ve köylerde ailelerin çoğunda uğraşılan bir zanaat dalı olarak yerini korumakla birlikte, son 10 yıl içinde önemi ve kapsamı sürekli azalmaktadır. Hemen her evde bir halı tezgahı mevcut olup kadınlar tarafından halı dokunmaktadır. İlçenin ülke genelinde ve yurt dışında adının duyulmasına sebep olan Bünyan halıcılığının ekonomik şartlara ve makine halıları üretimi ile rekabet etmesi günden güne zorlaşmaktadır. İlçe’de halıcılık alanında kooperatifleşme olmadığı için Bünyan halısının, makine halıları ile ve diğer el dokuma halılarla rekabet şansı azalmaktadır. Bu durum İlçe’de halıcılığın gerilemesine yol açmaktadır. Halıcılıktaki olumsuz gelişmeler, Sümerbank Yünlü Dokuma Sanayi A.Ş. nin özelleştirilmesi ve Kayseri-Malatya karayolunun Bünyan merkezine uğramadan geçen yeni güzergahı gibi etkenler ilçe ekonomisini olumsuz yönde etkilemiş, gerek istihdam alanında , gerekse halkın gelir düzeyinde büyük ölçüde gerilemeye neden olmuştur. Bu durum ilçeden göçleri arttırmaktadır.
İlçe merkezinde küçük ticaret alanı dışında Bünsa, Bünteks, Bünyan Gıda, Özden Gıda’nın teşkil ettiği küçük sanayi kuruluşları bulunmakta, ancak yeterli istihdamı sağlamadığı için iş gücünün bir bölümü günlük geliş-gidiş yapmak suretiyle Kayseri’de çalışma imkanı bulabilmektedir. İlçe merkezi ve köylerde özellikle büyük şehirlere yaz döneminde inşaat sektöründe çalışmak için yoğun iş gücü göçü olmaktadır. Sürekli ve dönemsel işsizlik halihazırda ilçenin en büyük sorunu olarak görülmektedir.
SOSYAL YAPI
İlçe eğitime düşkün bir yapıya sahip olup, çok yaşlıların dışında okuma yazma bilmeyen yok gibidir. Okuma yazma oranı %99’dur. İlçe genelindeki tüm okullarda “Tekli Eğitim” yapılmaktadır.
İlçe merkez ve köylerdeki konutlar eskiden birbirine yanaşık ve toprak örtülü olarak yapılmış olup, halen mevcutları vardır. Yeni yapılan binalar ise betonarme ve çatılı olarak yapılmaktadır. Tarihi değeri olan ve konak tabir edilen bina vardır ve sahipleri tarafından konut olarak kullanılmaktadır. Yerleşim merkez ve köylerde toplu bir görünüme sahiptir. Mezra şeklinde dağınıklık yok denecek kadar azdır. Sadece Koyunabdal Kasabasında mezra bulunmaktadır. İlçe merkezinde ve Karahıdır köyünde birkaç çiftlik yerleşimi vardır. Toplu yerleşim dolayısıyla devlet hizmetleri rahat götürülebilmektedir.
Bünyan merkez ve köyleri eskiden beri devlet dairelerinde devlet-halk ilişkilerini üst seviyede yürütmektedir. Vatandaş devlet dairelerine rahatlıkla girip işini yapabilme, gerekli bilgiyi alma alışkanlığına sahiptir. Vatandaş istek ve ihtiyaçlarının giderilmesinde takipçi ve sonuçlandırıcı bir yapıya sahiptir.
Ayrıca Sultanhanı, Karadayı ve B.Bürüngüz Köylerinde Selçuklulardan kalma tarihi binalar ve kervansaraylar mevcuttur.
İlçe merkezi ile bağlı yerleşim yerlerinde hiçbir eğlence merkezi yoktur. Ancak Bünyan Belediye Başkanlığının kurmuş olduğu Alabalık Üretme Çiftliği, Sarımsaklı Çayı’nın kaynağı olan Pınarbaşı mevkii ile Özden Gıda A.Ş.’nin kurmuş olduğu Mersin Önü mevkiinde Kayseri-Malatya karayolu üzerindeki çiftliği mesire yeri olarak ilçe halkının ve dışarıdan gelen misafirlerin ilgisini çekmekte, azda olsa vatandaşın eğlence ihtiyacına cevap verebilecek kapasiteye sahiptir.
misafir - 8 yıl önce