kafatası
Türkçe kafatası kelimesinin İngilizce karşılığı.adj. cranial n. skull, cranium, brainpan
Erişkin bir bireyde oldukça sert ve güçlü bir yapıya sahiptir. Ancak yenidoğan bir bebekte bambaşka bir yapıya sahiptir. Ana rahminden çıkan bebeğin kafatası henüz kemik halini almamış ve yumuşak bir yapıda olur. Ayrıca kafatasını oluşturan bu 8 kemik birbirine tam olarak oturmamıştır. Kemiklerin birleşim noktaları arasında boşluklar (fontanel, bıngıldak) oluşmuştur. İlk bakışta bir dezavantaj gibi görünse de, aslen doğumda bebeğin hayatını kurtaran bir özelliktir. Eğer bebeğin kafası tam olarak kemikten sert bir yapıya sahip olsaydı ve arada herhangi bir boşluk bulunmasaydı, doğum sırasında bebeğin kafasının ezilme olasılığı çok yüksek olabilirdi. Ancak bebeklerde kafatası kemiklerini oluşturan kıkırdak ve yumuşak yapıdan dolayı kemikler esneklik kazanarak, eğilme ve bükülme özelliği taşırlar.Fakat sadece esneme tabii ki yetersizdir. Kafatasının esneyebilmesi için de bir alana ihtiyaç vardır. Bu alan da doğun esnasında tam olarak kapanmamış kafatası aralığıdır. Kafatası kemikleri sıkışarak aradaki boşluğu doldurur.Hatta ve hatta birbirleri üzerine doğru çıkarlar. Böylelikle kafanın hacmi de küçülmüş olur. Bu sayede bebek, kafa hacminin yarısı kadar olan doğum kanalından geçerek sağlıklı bir şekilde doğar.
Omurgalılarda iskeletin en üst bölümü; başın şeklini belirler ve içindeki organları korur.
Kafa kemikleri iki bölümde incelenirler:
- içinde merkezi sinir sisteminin oturduğu kemikler (neurocranium, ossa cranii, craniales) : Beyin ve diğer merkezi sinir sitemi yapılarını saran kısımı çevreleyen kemikler. Os frontale (frontal kemik), os parietale (sağ sol olmak üzere iki çift), os occipitale (ense kemiği olup içinden omuriliğin çıktığı foramen magnumu barındırır), os sphenoidale (Sfenoid, yarasa veya kaması kemik, hipofiz bezini taşıyan Fossa hypophysialis, bu kemik üzerindeki Sella turcica "Türk eğeri" üzerindedir), os temporale (kulak kemiği).
- yüzü oluşturan kemikler (visocranium, ossa faciei, facialia): Yüzü oluşturan kemiklerdir. Maxilla (üst çene kemiği), os palatinum (damak kemiği), oz zygomaticum 8elmacık kemiği), mandibula (alt çene kemiği).
Bu kemiklerden sadece alt çene kemiği hareketlidir; diğerleri birbirlerine sturalarla kaynaşmıştır.
Edebiyatta kafatası
- Nazım Hikmet Ran'ın yazdığı tiyatro oyunu
- Sunay Akın'ın aynı adlı şiiri
- Çizgiroman Kızılmaske'nin simgesi
- Shakespeare'in Hamlet oyunundaki ünlü tiradda kullanılan aksesuar
