Mütesellim

Kısaca: Vali, beylerbeyi ve mutasarrıfların uhdelerinde bulunan, vilayet ve sancaklarda ...devamı ☟

Vali, beylerbeyi ve mutasarrıfların uhdelerinde bulunan, vilayet ve sancaklarda bulunmadıkları zaman buraların idaresine vekalet etmek üzere, memuriyeti hükümet tarafından tasdik edilen vekillere “mütesellim” ismi verilmektedir.

Mütesellim kelime anlamı olarak “teslim olunan şeyi alıp, kabul eden” manasına gelmektedir. Vali ve mutasarrıflar idarelerinde bulunan sancaklara iki türlü mütesellim tayin ederlerdi. Birincisi, geçici bir görev vesilesiyle başka bir yere gittiklerinde yerlerine bıraktıkları kimselerdir. Bunlara “kaim-i makam” (Kaymakam) deniliyordu. İkincisi ise sancaklara sürekli olarak atadıkları mütesellimlerdir. Mütesellimlerin azil ve tayini, merkezi hükümette Reisül Küttab dairesi vasıtasıyla gerçekleşirdi.

Mütesellimlik hicri 1000 tarihinden sonra yani XVI. yüzyılın sonlarında ortaya çıkmış, Tanzimat`a kadar devam etmiş bir kurumdur. XVI. yüzyılın ikinci yarısından itibaren valiler bazen de mutasarrıflar görevlerine gelinceye kadar, yerlerine geçici bir süre için vekaleten adamlarını görevlendiriyorlardı. Bu mütesellimlerin görevleri, çok kısa olup vali ve mutasarrıfın görev yerine intikali ile sona eriyordu. Ancak XVII. yüzyılın ikinci yarısından itibaren mütesellimliğin durumunda bazı değişiklikler olmuştur. Özellikle 1627 tarihinden itibaren birçok sancak, bey ve paşalara “arpalık” olarak verilmeye başlanmıştır. Eğer verilen arpalıklar, bey ve paşaların mansıplarına uygun düşmüyorsa kendileri göreve gitmiyor, ya adamlarından birini ya da o sancakta bulunan ayan-ı vilayetinde uygun gördüğü bir kişiyi mütesellim olarak atıyordu. Bunlar, sancağın mali ve idari işlerini yürüttükten sonra sancağın gelirlerini, iltizam yoluyla bir miktarını mutasarrıfa yolluyorlar, kalanını kendileri alıyorlardı.

XVIII. yüzyılda vezir sayılarında artış, pek çok sancağın arpalık olarak verilmesine neden olmuş, uzun süren savaşlar sebebiyle sancak beylerinin seferde bulunmaları ve uhdelerinde başka görevler bulunması nedeniyle sancaklara gelememeleri yüzünden yerlerine mütesellim tayin ettiklerinden mütesellim sayısı hızla çoğalmıştı. Bu yüzyıl boyunca mütesellimlerin, bulundukları yerlerin yerlilerinden ve nüfuzlu ailelerinden olmasına özellikle zengin, kudretli ve güvenilir olmasına dikkat edilirdi.

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Kavalalı Mehmed Ali Paşa
2 yıl önce

umuru ehemmeye bahirüliktidar bir kimsenin mütesellim nasp ve tayini lâzım gelmiş ve elhalete hazihi mütesellümi bulunan mumaileyh Elhaç Reşit Ağanın evsafı...

Kavalalı Mehmed Ali Paşa, Kavalalı Mehmed Ali Paşa
Kütahya
2 yıl önce

Mübaşir marifetiyle İstanbul'a çağrılan sahte mütesellim, kendisinin İstanbul'dan değil ordudan mütesellim olarak gönderildiğini söylediyse de foyası meydana...

Kütahya, Altıntaş, Kütahya, Aslanapa, Kütahya, Domaniç, Kütahya, Dumlupınar, Kütahya, Emet, Kütahya, Gediz, Kütahya, Hisarcık, Kütahya, Kütahya (il), Pazarlar, Kütahya, Simav, Kütahya
Karayazıcı
2 yıl önce

mütesellim görevinde bulunduğu sırada sancak başka birine verildiğinden yeni sancakbeyi kendi mütesellimini gönderdi. Karayazıcı bu yeni mütesellimi kabul...

Kütahya (il)
2 yıl önce

Mübaşir marifetiyle İstanbul'a çağrılan sahte mütesellim, kendisinin İstanbul'dan değil ordudan mütesellim olarak gönderildiğini söylediyse de foyası meydana...

Kütahya (il), 1071, 1078, 1097, 1200, 1277, 1381, 1402, 17 Temmuz, 1848, 1849
Kalenderoğlu
2 yıl önce

Kalenderoğlu; beylerbeylerinin maiyet çavuşu, bazı beylerbeylerine de kethüda ve mütesellim oldu. Kendisine verilen sancakbeyliği görevini alamaması üzerine 1604...

Karaosmanoğlu ailesi
2 yıl önce

yönettiği tımarlarını toplu para karşılığı mültezimlere, voyvodalara, mütesellimlere, muhassıllara devretmesi ile önem kazanmışlardır. Bu yolla toprak (veya...

Karaosmanoğlu ailesi, 1644, 17. yüzyıl, 1706, 18. yüzyıl, Akhisar, Aliağa, Ayan, Aydın, Babıali, Ballıca
Hazinedar Şahin Ali Paşa
2 yıl önce

Çelik Mehmet Paşa'nın Anadolu'daki valiliklerinde bazı yerlerde onun mütesellimi olup eşkıyalık yapmakta olan levendlerin tenkilinde hizmet gördü. Ocak...

Hazinedar ݞahin Ali Paşa, Hazinedar ݞahin Ali Paşa
Mehmet Esat Bülkat
2 yıl önce

Hükümdarı II. Murat’ın hizmetine girmiş ve Hükümdar tarafından Yanya “mütesellim”liğine tayin edilmiştir. 1890'da kurmay yüzbaşı olarak Erkan-ı Harbiye...

Mehmet Esat Bülkat, 1. Dünya Savaşı, 10 Ekim, 12 Temmuz, 15 Eylül, 15 Temmuz, 16 Eylül, 16 Ocak, 17 Ocak, 1862, 1890