Mercek
Kısaca: Ortak bir eksene sâhip iki kırıcı yüzey vâsıtasiyle sınırlanmış, cam ve kuvartz gibi saydam maddelerden yapılan optik âlet. Merceklerin en güzel örneği, gözümüzün yapısında bulunan göz billurudur. Göz billuru ince kenarlı bir mercektir. Gözlük camlarının tamamı da birer mercek teşkil eder. Mercekler tek başlarına kullanıldıkları gibi birkaç mercek birarada bir optik âleti de meydana getirebilir. Büyüteç, göz billuru ve gözlük camları tek başlarına kullanılan merceklere misaldir. ...devamı ☟
Mercekler, incelenen cismin arzu edilen elverişli görüntüsünü verirler. Bu görüntü, istenilen duruma bağlı olarak cisimden daha büyük veya küçük, gerçek veya zahiri (görünen) olabilir.
Bir merceği sınırlayan yüzeylerin tepe noktalarını birleştiren doğru, merceğin asal eksenini (optik eksen) meydana getirir. Mercekler, ince kenarlı ve kalın kenarlı diye iki gruba ayrılır:
İnce kenarlı mercek: Ortası, kenarlarına nazaran kalın olan mercektir. Merceğe herhangi bir şekilde gelen ışını kırarak optik eksene yaklaştırdığı için bu merceklere yakınsak mercek adı verilir. Asal eksene paralel olarak gelen ışınları kırarak bir noktada toplarlar. Bu nokta merceğin odak noktasıdır. Aynı uzaklıkta ve ters tarafta ikinci bir odak noktası daha bulunur.
Mercek Kusurları (Aberasyon):
Gerçek görüntünün, basit bir teorinin tahminlerinden olan farklılıklarına kusur veya aberasyon adı verilir. Işığın renklerine bağlı olarak merceğin kırılma indisinin değişmesinin sebep olduğu kusurlara kromatik aberasyon denir. Işık tek renkli (monokromatik) olduğu zaman bile monokromatik aberasyon vardır.
Renksemezlik (kromatik aberasyon): Merceğin odak uzaklığı, kırılma indisine bağlı olduğundan, mercek üzerine düşen beyaz ışığın yedi renkli ışınları, mor renkten kırmızı renge doğru mercekten gittikçe uzaklaşan noktalarda odaklanırlar. Böyle görüntüler teleskop, mikroskop ve benzeri sistemlerde inceleme güçlüğü ortaya çıkarır. Bu kusur akromatik merceklerle düzeltilir. Akromatik mercekler bitiştirilmiş bir ince kenarlı ve bir kalın kenarlı merceklerdir. Merceklerin bitiştirilen yüzlerinin eğrilik yarıçapları eşit olup, kalın kenarlı merceğin diğer yüzü düzdür. Birisi krown, diğeri flint camından yapılır.
Küresellik kusuru (Küresel aberasyon): Yaklaştırıcı merceklerin kenarları orta kısımlarına nazaran daha büyük değerde yaklaştırma gücüne sahiptir. Bu sebepten mercek üzerine düşen ışınlardan kenarlarda kırılanlar, ortada kırılanlara nazaran merceğe daha yakın noktalarda odaklanırlar. Bu durumda ekran üzerine alınan görüntü netleştirilemez. Bu kusurun düzeltilmesi için birkaç yol uygulanır. En ekonomik olanları merceğin ince kısımlarını diyaframla kapatmak veya kırılma indisleri farklı incekanarlı ve kalınkenarlı mercekleri bitiştirerek kullanmaktır. Bu mercekler flint ve krown camından yapılırlar.
Astigmatlık: Bir mercek karşısında ebatları büyük bir cisim bulunursa, bunun optik eksenden uzak noktaları mercek yüzeyine eğik ışınlar göndereceğinden, görüntü kenarlarının netliği bozulur. Bu kusur bir tek mercekte düzeltilemez, ancak mercek sistemlerinde, mesela fotoğraf makinası veya sinema makinasında düzeltilir.
Bunun yanında koma, alan eğriliği ve distorsiyon gibi mercek kusurları da mevcuttur.
Mercek Tipleri
Mikroskop objektifleri: Bu tip mercekler küçük cisimleri büyütmek gayesiyle kullanılır. Odak uzaklıkları genellikle 2 ila 4,8 mm arasında değişir. Büyütme kapasitesi 1000 ila 5000 arasındadır.
Teleskop objektifleri: Teleskop objektifleri uzak mesafedeki cisimleri incelemek gayesiyle kullanılır. Bu mercekler büyük çaplara ve odak uzaklıklarına sahiptir. Teleskop merceklerinde kürevi, koma, kromatik kusurlar düzeltilebilir. Fakat astigmatik ve alan eğriliği genellikle düzeltilemez. Burada mercekler büyük olduğundan 50 cm veya daha fazla kromatik kusur ortaya çıkar, bunu da düzeltmek imkansızdır.
Periskop: Genellikle denizaltında kullanılan türü en çok bilinenidir. Fakat diğer endüstri dallarında da kullanılır.
Kamera objektifleri: Genellikle fotoğraf makinalarında ve televizyon kameralarında kullanılır. Cisimlerin görüntülerini bir film üzerine düşürmeye yararlar.
Gözlükler: Göz kusurlarını gidermek için kullanılan mercek türleridir.
Aydınlatma mercekleri: Genellikle ışığı toplamak ve odaklamak gayesiyle kullanılır. Projektörlerde ve mikroskopların aydınlatılmasında bu tür mercekler kullanılır.
Mercek
Türkçe Mercek kelimesinin İngilizce karşılığı.n. lens, condensing lens, condenser, object lens, glass, bull's eye, objective
Mercek
içinden geçen koşut ışınları düzenli bir biçimde birbirine yaklaştıran ya da birbirinden uzaklaştıran, camdan ya da ışık kırıcı herhangi bir maddeden yapılmış, genellikle küresel yüzeylerle sınırlanmış saydam cisim, lens.Mercek
Türkçe Mercek kelimesinin Fransızca karşılığı.lentille [la], objectif [le], verre [le]
Mercek
Türkçe Mercek kelimesinin Almanca karşılığı.n. Linse, Objektiv
Bu konuda henüz görüş yok.
Mercek Resimleri
Gözlük
2 yıl önceGözlük, çerçeveli mercek ya da merceklerden oluşan bir aksesuar, bir araçtır. Türk Dil Kurumu, gözlüğü şu şekilde tanımlar: "Görme bozukluğu olan bir...
Optik
2 yıl öncenesne merceğe yaklaştıkça görüntü mercekten uzaklaşır. Kalın kenarlı (konkav merceklerde), paralel gelen ışınlar mercekten geçtikten sonra mercekten bir...
Optik, Fizik, Kırınım, Snell Yasası, Uzay, Geometrik optikBüyüteç
2 yıl önceBüyüteç, İnce kenarlı mercek kullanarak cisimleri büyütmeye yarayan araçtır. Büyeteçler, ışığın kırılma özelliklerinden yararlanırlar. Çoklukla küçük cisimleri...
Mikroskop
2 yıl önce"görüntü"), çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük cisimlerin birkaç çeşit mercek yardımıyla büyütülerek görüntüsünün incelenmesini sağlayan bir alettir....
Kimya, Arkeoloji, Atom, Ayna, Bakterioloji, Biyoloji, Difraksiyon, Diyafram, Doku, Elektron, Emisyon, Elektron MikroskobuOptik mikroskop
2 yıl önceOptik mikroskop, ya da ışık mikroskobu küçük nesneleri büyütmek için merceklerden oluşan bir sistem ile görünür ışığı kullanan bir mikroskop türüdür. Optik...
Katarakt
2 yıl önceiçindeki lensin saydamlığını kaybederek opak bir görünüm alması, göz merceğinin yoğunlaşmasıdır. Göz, kameraya benzeyen optik bir sistemdir. Dışarıdan...
Katarakt, Göz, Işık, Lens, OptikTeleskop
2 yıl önceteleskoplarla incelenir. Teleskop yapı olarak objektif, oküler ve bu mercekleri muhafaza eden bir tüpten meydana gelmiştir. Objektif cinsine göre iki...
Teleskop, Atmosfer, Ayna, ESA, Elektromanyetik, Galaksi, Galilei, NASA, Objektif, Oküler, RasathaneOdak
2 yıl önceMercek, küresel veya parabolik ayna için temel odak, koşutlanmış ışık demetinin odaklandığı eksene paralel olduğu noktadır. Işıklar merceğe doğru...
