Sosyal psikoloji
Türkçe Sosyal psikoloji kelimelerinin Almanca karşılığı.n. Sozialpsychologie
Kişinin, davranışlarının, hislerinin, düşüncelerinin, başkalarının davranış ve(ya) özelliklerinden etkilenme şekillerini ve onlar tarafından belirlenme şekillerini inceleyen modern bir psikoloji dalıdır.
Başka bir tanıma göre Sosyal Psikoloji, fertlerin, insanlar arası ve sosyal çevreyle olan münasebetlerini, sosyal tecrübe ve davranışlarını, grup üyeliğinin nitelikleri veya bir toplum içinde bulunmanın, ferdin tutum ve davranışları ile inançları üzerindeki etkilerini araştıran psikolojik içerikli ve sosyal nitelikli bir bilim dalıdır.
Sosyal Psikolojinin İlgi Alanları
Sosyal Psikoloji, bir insanın davranışı, duyguları ve düşüncelerinin diğer insanların davranış veya özelliklerinden nasıl etkilendiğini belirlemeye çalışır. Sosyal psikoloji, hem fertlerin toplum içindeki davranışlarını (kişilere yönelik Sosyal Psikoloji), hem de insanların sosyal gruplara katılmaları sonucu ortaya çıkan davranışları (topluma yönelik Sosyal Psikoloji) inceler.Sosyal Psikoloji, sosyal olgulardan yola çıkarak, insana ve topluma yönelir, insanın içinde yaşadığı toplumun veya sosyal grubun özelliklerini ortaya çıkarır. Örn.: Belli sosyal gruplardaki ön yargılı davranışları inceleyen Sosyal Psikoloji, önce o grupların iktisadi imkanları, toplumda gördüğü itibar gibi sosyal özelliklerinden hareket eder ve sosyal şartların ortaya attığı engellenmeleri ortaya koyar. Ardından ferde yönelir ve bu engellenmelerin fertte meydana getirdiği duyguları araştırır. Böylece, psikolojinin diğer uzmanlık dallarından farklı olarak, fertte oluşan duygular ve bunların yön değiştirmesinin incelenmesinin ötesinde yine topluma yönelir.
Sosyal Psikoloji, bilhassa deneysel (tecrübi) psikoloji ve kişilik psikolojisinin kavram ve yöntemlerinden yararlanır. Açıklanması gereken sosyal içerikli unsurları ve(ya) sosyal dışı unsurları (dayanakları) inceleyen Sosyal Psikoloji, sosyal hadiselerin yapısında ve işleyiş süreçlerinde temel olan kanunlara ve kaidelere ulaşmayı hedeflemektedir.
Sosyal Psikolojinin Tarihi
Terim olarak 19. yy.'ın sonlarında, daha fazla ABD'de kullanılır hale gelen Sosyal Psikoloji ile ilgili ilk eser ("Sosyal Psikolojiye Giriş") McDougall'a aittir. 1908 yılında yayınlanan bu kitapta, kişi ve insan içi süreçlerin yanında zihindeki tabii eğilimler ve onun kapasitesini ele alınmakta ve içgüdü teorisi açısından bugünün anlayışı ile daha fazla motivasyon teorisi işlenmektedir.1920'lerden sonra Sosyal Psikolojide tutumların ölçülmesi ve incelenmesi ile ilgili teknikler gelişmeye başlamıştır. 1950'lerden sonra tutumların değişmesi ile ilgili kavramlar geliştirilmiştir. 1970'li yıllardan sonra da fert ve grup davranışlarının sosyal boyutu üzerinde durulmuştur.
Türkiye'de 1950’li ve sonraki yıllarda kurulmaya başlanan üniversitelerin psikoloji bölümleri içerisinde sosyal psikoloji ana bilim dalları kurulmuştur (Örn. Boğaziçi, Hacettepe, Ankara, İstanbul ve Ege Üniversitesi). Ancak, bilgi edinme ve ders verme yöntemi, daha fazla Amerikan literatüründen Türkçe'ye çevrilmiş kitaplara dayandıralarak gerçekleşmiştir. Yerli bilgilerden hareketle milli, özgün modeller, az da olsa 1980’li yıllardan sonra ortaya çıkmıştır.
