UEFA Kupası ``(UEFA Cup)`` UEFA tarafından organize edilen, Avrupa`da Şampiyonlar Ligi`nden sonraki en önemli kulüpler futbol turnuvasıdır.
Tarihçe
Kupa 8 Nisan 1955`de Fuar Şehirleri Kupası adıyla kuruldu. Gerçekten de 1958`e kadar ticari fuarları olan Madrid, İzmir gibi şehirlere açık bir kupaydı. Hatta 1960`ların ortasına kadar Londra gibi birden fazla kulübü olan takımlar karma kadrolar gönderip şehrin adını taşıyan takımlarla katıldılar. ``(London XI)`` 1958`de bu kural kalkmasına rağmen 1971`e kadar bu isimle anıldı ve 1971 yılında bugünkü adını aldı.Fuar Şehirleri Kupası`ndan gelen gelenekle bir şehirden sadece bir takım katılması kuralı 1975 yılında Liverpool ile birlikte bu kupaya katılma hakkı olmasına rağmen başta kupaya alınmayan Everton`un isteği ile kaldırıldı.
1999 yılında Kupa Galipleri Kupası ile birleştirildi ve ülkelerinde kupa alan takımlar da bu kupaya katılmaya başladı.
Turnuva Formatı
Turnuva şu aşamalardan oluşmaktadır:Eleme Turları:`` Deplasmanlı iki maç.`` 1. Öneleme, 2. Öneleme, 1. Tur
Grup Aşaması: ``Beşer takımlı 8 grup oluşturuluyor. En iyi 3 takım üst tura yükseliyor.``
Final Aşaması: ``Final maçı hariç, deplasmanlı iki maç.`` 3. Tur, 4. Tur, Çeyrek Final, Yarı Final,
Her ülkenin UEFA ülke katsayı puanına karşılık gelen takım kontenjanı bellidir. Buna göre kulüpler lokal kupa ve liglerinde aldıkları derecelere karşılık gelen ön eleme veya 1. turdan turnuvaya dahil olurlar.
1990`ların ortasından itibaren yaz döneminde oynanan Intertoto Kupası`ndan gelen takımlar da UEFA Kupası`na 1. turdan katılmaya hak kazanmaktadır. UEFA Kupasına geçiş yapan takım sayısı 2005 yılında alınan kararla 3`den 11`e çıkarılmıştır.
Şampiyonlar Ligi maçları sonunda grup üçüncüsü olan takımlar da UEFA Kupasına geçiş yaparlar ve son 32 takım arasına, 3. turdan katılmaya hak kazanırlar.
Tüm bunlara ek olarak her sezon, Avrupadan üç takıma, Fair Play ödülü olarak turnuvaya 1. turdan katılma kontenjanı ayrılmıştır.
Son yıllarda kupa formatında yapılan genişlemeler sonucu katılan farklı ülkelerin çeşitliliği ile, katılan kulüp sayısıyla, oynanan maç sayısıyla, diğer turnuvaların da bu kupaya bağlanmasıyla, UEFA Kupası Avrupanın en kapsamlı kulüpler futbol turnuvası haline getirilmiştir.
Şampiyonlar Ligi Avrupanın dev bütçeli takımlarını karşı karşıya getiren, uğruna milyarlarca dolar harcanan endüstriyel futbolun zirvesiyse, UEFA Kupası da buna alternatif olarak UEFA tarafından sunulan, futbola Avrupa genelinde ilgi uyandırmayı amaçlayan, düşük bütçeli takımlara da yarışma imkanı veren, ülkelerin ve kulüplerin kendilerini diğer ülkelerde tanıtmasına yardımcı olan, yeni yıldız adayı oyuncuların uluslararası arenada kendilerini kanıtlama fırsatı buldukları, özellikle futbol açısından geride kalmış pek çok ülke takımı için katılmanın kazanmaktan daha önemli olduğu turnuvadır.
Kupayı diğer gösterişli kupalardan ayıran, kulpsuz basit tasarımı, aslında her şeyi çok güzel anlatmaktadır. Genel olarak çeyrek finalden itibaren yükselen futbol kalitesi ile üst düzey mücadeleler olmakta, seyir zevki ve heyecanı artmaktadır. UEFA Kupası Finali her sene yaklaşık 150 ülke televizyonundan canlı olarak yayınlanmaktadır.
Ülkelere göre Başarılar
| Ülke | Kazanan | Finalist | Kazanan Kulüp |
|---|---|---|---|
| İngiltere | 10 | 6 | Liverpool (3), Leeds United (2), Tottenham Hotspur (2), Arsenal (1), Ipswich Town (1), Newcastle United (1) |
| İtalya | 10 | 6 | İnter Milan (3), Juventus (3), Parma (2), Napoli (1), AS Roma (1) |
| İspanya | 10 | 8 | FC Barcelona (3), Valencia C.F. (3), Real Madrid (2), Real Zaragoza (1), Sevilla FC (1) |
| Almanya | 6 | 8 | Borussia Mönchengladbach (2), Bayer Leverkusen (1), Bayern Munich (1), Eintracht Frankfurt (1), Schalke (1) |
| Hollanda | 4 | 2 | Feyenoord (2), Ajax (1), PSV Eindhoven (1) |
| İsveç | 2 | 0 | IFK Göteborg (2) |
| Belçika | 1 | 3 | Anderlecht (1) |
| Macaristan | 1 | 3 | Ferencvaros (1) |
| Portekiz | 1 | 2 | Porto (1) |
| Yugoslavya | 1 | 2 | Dinamo Zagreb (1) |
| Rusya | 1 | 0 | CSKA Moskova (1) |
| Türkiye | 1 | 0 | Galatasaray (1) |
| Fransa | 0 | 4 | - |
| İskoçya | 0 | 2 | - |
| Avusturya | 0 | 1 | - |
