Yaylı Tambur

Kısaca: Yayla çalınan tanbur türü.Yaklaşık bir asırlık bir mâzisi vardır.Tanburi Cemil Bey tarafından icad edildi.Daha sonra Ercüment Batanay ve Fahrettin Çimenli tarafından geliştirilerek bugünkü hâline getirildi. ...devamı ☟

Yaylı tambur
Yaylı Tambur

Yayla çalınan tanbur türü.Yaklaşık bir asırlık bir mazisi vardır.Tanburi Cemil Bey tarafından icad edildi.Daha sonra Ercüment Batanay ve Fahrettin Çimenli tarafından geliştirilerek bugünkü haline getirildi.

Tanburun eskiden de yayla çalındığına dair 15. yüzyılda Abdülkadir Meragi`den gelme rivayetler varsa da günümüzde bilinen yaylı tanburu ilk olarak Cemil Bey icad etmiştir. Türk musikisinde viyolonselin yanısıra pest ses verecek bir enstrüman arayışı içinde olan Cemil Bey mızraplı tanburun eşiğine bir kibrit çöpü koyup yükselterek kemençe yayıyla çalmayı denediğinde o zamana dek hiçbir enstrümandan duyulmamış hüzünlü ve duygulu bir ses elde etti.Cemil Bey tanburu yaylı olarak ilk defa Mustafa Paşa`ya dinletti. Yine bir paşa konağındaki toplantıda ilk kez yaylı tanburunu çaldı ve yeni sazın buğulu ve yumuşak sesi dinleyen herkesi büyüledi.

Cemil Bey, plaklarındaki Ferahfeza, Bestenigar,Segah, Hicaz,Yegah gibi taksimlerle yanık ninni,gazel ve şarkılar gibi toplam 20 kadar eserini yaylı tanburla çaldı,fakat icad ettiği bu yeni sazı fazla geliştirmeden olduğu gibi bıraktı.Daha sonra İzzettin Ökte,Cemil Bey`de ayrı olan alt telleri birleştirerek viyolonsele yakın bir tını elde etti.Önceleri mızraplı tanbur çalan Ercüment Batanay yaylı tanburu ilk olarak İzzettin Ökte`de gördü ve çok etkilenerek heves etti.Daha sonraları ise mızraplı tanburu tamamen terkederek yaylı tanburuyla meşhur oldu.Batanay 1950lerde gazinolarda çalışmaya başladığında yaylı tanburun sesinin diğer sazlar arasında çok cılız kaldığını görünce sazını geliştirmek için çareler aradı. Cümbüş gövdesine tanbur sapı taktı.Gövdenin içini kadife ile kapladı.Telleri kalınlaştırıp akordu tizleştirdi.Eşik altına klasik kemençedeki gibi lastikler koydu.Gövdenin içine can direği yerleştirmek ise Fahrettin Çimenli`nin buluşudur.Böylece yaylı tanbur gelişmiş bir enstrüman halini aldı.Günümüzde, ses tablası çoğunlukla keçi derisinden veya tahtadan,burguları metalden,can direği ise ayarlı olarak yapılmaktadır.

Yaylı tanbur,gövdesi iki dizin üstüne sapı yere dik olarak konularak,viyolonsel yayına benzer bir yayla çalınır.Ses alanı 2 oktavdır ama bazen orta tel kullanılarak 2,5 oktava çıkabilir. İnsan sesine en yakın saz olduğu söylenir.Mızraplı tanburun bütün tellerinin eşit yükseklikte olmasına karşın, yaylı tanburun en soldaki iki teli yaklaşık 2 mm yüksektedir. Tek veya çift tel takılabilir.Çift tel takıldığında iki tel üzerinde birleştirilerek çalınır.Çoğu tanburlarda dört çift olmak üzere toplam sekiz tel vardır.Alt tele 0,32-0,36 mm arası teller tercih edilir. Mızraplı tanbura yapılan Bolahenk akorttan daha dik olan Mansur akortla çalınır. En alttaki Yegah teli diyapazonun Re sesine akortlanır.Transpozedeki orta tel kullanımı hariç, icrada sadece Yegah teli kullanılır.Diğerleri ahenk telleridir.

Mızraplı tanburda mümkün olmayan uzun ve bitişik nağmeler yaylı tanbur ile icra edilebilmektedir.Ancak yaylı tanbur, icra bakımından zaten zor bir enstrüman olan mızraplı tanburdan daha da zordur.Çünkü tanbur yapı itibarıyla aslen mızraplı bir sazdır ve biraz ajiliteli eserlerde icra iyice güçleşmektedir.

Yaylı tanbur icracıları çoğunlukla mızraplı tanbur çalanlardan oluşmaktadır.Vefat eden Ercüment Batanay`dan sonra günümüzün önemli icracıları Fahrettin Çimenli ve Sadun Aksüt`tür.Ertuğrul Erkişi de son yılların tanınan icracılarındandır.

Mızraplı tanbur yapımcıları genellikle yaylı tanbur da yapmaktadırlar.Saadettin Sandi ve Elif Kızılhan tanınmış yapımcılardır.

Yayınlanmış bir yaylı tanbur metodu bulunmamaktadır.

Kaynaklar

Vikipedi

misafir - 8 yıl önce
yaylı tambur sesi müthiş bir ses. Üstatlarımızın dediği gibi insan sesine en yakın bir sestir.Ensturman çalan helede tambur çalan arkadaşların yaylı tambura eğilmelerini rica ediyorum, etkileneceklerine inanıyorum. Bir icra eden olarak, Saygılarımla

Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Tambur
2 yıl önce

açmıştır. Tamburi Cemil Bey, viyolonsel ve yaylı tamburu Türk müziğinde ilk kez kullanmıştır. Mesut Cemil'in tambur üslubu babasının izlerini taşımakla birlikte...

Tambur, Mesut Cemil, Necdet Yaşar, Refik Fersan, Tamburi Cemil Bey, Türk, Dimitri Kantemir, Türk Müziği
Seyyah (Murat Çelik albümü)
6 yıl önce

albümüdür. Türkçe sözlüdür. Bu albümde Uğur Varol da perdesiz klasik gitar, yaylı tambur, perdesiz elektrik gitar ve ebow çalmıştır. İtirazım Var Bana Geldiğin...

Cümbüş
2 yıl önce

Standart cümbüş Extra cümbüş Saz cümbüş (sazbüş) Cura-cümbüş Tambur cümbüş Yaylı tambur Gitar cümbüş Mandolin cümbüş Ahenk (Ahşap cümbüş) Strat cümbüş...

Cümbüş, Ut, Zeynel Abidin Cümbüş, Banjo
Güneşin Oğlu (albüm)
6 yıl önce

Kalbimde" "Kanun Taksimi" "O Beni Bir Bahar Akşamı Terkedip Gitti" "Yaylı Tambur Taksimi" "Sabah Yıllardan Beri ilk Defa Oldu Bence" "Çamlar Arasından...

Ercüment Batanay
6 yıl önce

sonra istifa edip piyasada çalıştı. Tamburi Cemil Bey'in icat ettiği yaylı tamburu geliştirip bugünkü hâline getirdi. Hasan Cihat Örter, Nihat Yalçınkaya...

Ercüment Batanay, 1927, 2004, 4 Mayıs, 9 Nisan, Kasımpaşa, Mesut Cemil, Tanbur, Tanburi Cemil Bey, Yaylı tanbur, İstanbul
Mehmet Başdurak
6 yıl önce

intikal etmiştir. İcra ettiği ensturmanlar,önem derecesine göre: Yaylı Tambur, Mızraplı Tambur, Ut, Keman, Viyola, Kanun, Bağlama ailesinin bütün fertleri...

Söze Ne Hacet
6 yıl önce

Erdinç Şenyaylar (5,9) Viyola: Mustafa Süder (7) Yaylılar: Şenyaylar Yaylı Grubu (2,6) Yaylı Tambur: Fahrettin Çimenli (10) aysegulaldinc.com.tr Söze...

Canımın Yaprakları
2 yıl önce

Aris (Herşeyden Çok) Soprano Saksafon: Tayfun Duygulu (Aşk Bayrakları) Yaylı Tambur: Ercüment Batanay (Eyvah) Geri Vokal: İpek Tüter Ortak Yapımcılar: İpek...