Türkçe`de Ünlem Olan Sözcükler
Türkçe`de ünlem olan sözcükler temelde ikiye ayrılırlar:- Bir Kimseye Seslenmeye Yarayan Ünlemler: Be, bre, eee, ha, haydi, hı, hey, hişt gibi.
- : Örnek: Oradan çekilsene be!/Ha, evet, anladım!/Hişt, buraya bakar mısın?
- Sevinç, üzüntü, kızgınlık, korku, şaşkınlık gibi duyguları belirten ünlemler: A, aaa, aman, bravo, ay, ey, eyvah, hoppala, oh, oooh, of, üf gibi.
- : Örnek:Ay, başım çok ağrıyor!/ Hoppala, bu da nereden çıktı!/Vah vah, evlerine hırsız girmiş.
Türkçe`de Ünlem Olarak Kullanılan Sözcükler
Bazı sözcükler aslen ünlem olmadıkları halde ünlem görevi üstlenirler.- Adlar:
- Bir seslenme veya bir başkasına hitap sırasında adlar ünlem olarak kullanılır. Örnek: Ahmet! / Nurten Hanım!
- Sevinç, üzüntü, şaşkınlık, acıma, korku gibi duyguları ifade ederken bazı adlar ünlem görevini üstlenir. Örnek: Sakın anneme bir şey olmasın!/ Yazık, çok genç yaşta öldü!/ Aferin, iyi bir iş başardın!
- Sıfatlar: Sıfatlar da bazen ünlem biçiminde kullanılır. Örnek: Zavallı kadın!/ Alçak adam!
- Belirteçler:Belirteçler de bazen ünlem görevi üstlenirler. Örnek: Buraya gelin!/ Çabuk giyinin!
- Filler: illerin ünlem olarak kullanıldığı durumlar da vardır. Bu durumdaki genelde emir kipindedirler. Örnek: Dikkat et!/Yangın var, bak!
Türkçe`de Yansıma Ünlemleri
Doğa seslerini yansıtan ve hayvan seslerinin taklidine dayanan sözcüklerdir. cıvıl cıvıl, foşur foşur, cik cik gibi. Örnek: Şelalenin suları gürül gürül akıyordu!/Tak, tak! Birden bire kapı çalmıştı.Türkçe`de Ünlem Öbekleri
Birden çok sözcükten oluşan ünlemlerdir. Örnek: Hadi canım sen de, sen bu işten ne anlarsın!/Hadi oradan, yalan söyleme!Diğer Dillerde Ünlem
İngilizce
İngilizcede en çok kullanılan ünlemler ugh, wow, ouch, scat, alas, ve eurekadır.
"Hello" (merhaba) ve "Goodbye" (güle güle) gibi selamlama kelimeleri de İngilizcede ünlem olarak kabul edilirler. "Excuse me!" (afedersiniz), "Sorry!" (özür dilerim-afedersiniz), "Cheers!" (şerefe) ve "Hurray!" (yaşa) kelimeleri de genelde ünlen kategorisinde değerlendirilmektedir. Bu kelimeler genelde sonuna ünlem işareti alırlar.
Bazı İngilizce uzmanı dilbilimciler "yes" (evet), "no" (hayır), "amen" (amin) ve "okay" (okey) kelimelerini de tek başlarına kullanıldıklarında ünlem sınıfında değerlendirmektedirler.
İngilizcede deyimler ve cümleler de ünlem olabilir. Örnek: As I entered the room - Oh, my goodness! What I saw! - he was still standing there. (Odaya girdiğimde - Aman tanrım! Bir de ne göreyim!- hala orada duruyordu.)
Bulgarca ve Güney Slav Dilleri
- "evich" - Türkçe`deki "ah"ın karşılığıdır. Bir şok veya acıyı anlatan bir ünlemdir.
- "Yaoo" - "Cidden mi?"
- "Opa!" - Hay Allah!
İbranice
- nu - İyi!
- em - kararsızlık belirten bir ünlemdir
- ups
- oj
- waj
- waw
- wow
Çince
- "Aiya!" (噯呀 or å“å‘€)- Hayalkırıklığı ve memnuniyetsizlik ifade eden bir ünlemdir.
- "-ah!"- Çincede çok anlamı olan bir ünlem.
31 - 1 yıl önce