Balina ve Yunuslar Listesi

balinalar ve yunuslar listesidir. Balinalar (Cetacea) takımının içinde balinalar ve yunus yer alır. Seksenden fazla yaşayan türü bulunan balinalar iki alt takıma ayrılır: Dişli balinalar (Odontoceti) ve dişsiz balinalar (Mysticeti). Bunların dışında soyu artık tükenmiş birçok balina türü de bulunmaktadır ama bu listeye dahil edilmemişlerdir. Listede yalnızca yaşadığı bilinen balina türleri alınmıştır ancak 2006 yılında soyu tükendiğine inanılan Çin nehir yunusu da listede yer almaktadır. Balinalar, ince ve uzun aerodinamik bir gövdeye, kürek şeklinde ön uzuvlara ve evrim sonucu değişmiş arka uzuvlara sahip olan deniz memelileridir. Kuyrukları itmeye yardımcı olacak şekilde yassılaşmıştır. Dişsiz balinalar (Mysticeti) alt takımı Dişsiz balinaların özelliği, diş yerine üst çenelerinde iki sıra dizili olan ve suyu süzerek besin toplamaya yarayan balina çubuğu denen boynuzsu yapılara sahip olmalarıdır. Bu özellikleri ile balinalar takımının diğer alt takımı dişli balinalardan (Odonteceti) ayrılırlar. Yaşayan dişsiz balinalar türlerinin yalnızca embriyo aşamasında dişleri bulunur. Mysticeti takımının fosillerinde balina çubuğunun gelişmesinden önce dişleri olduğu gözlemlenmiştir.

Gerçek balinagiller (Balaenidae)

familyasında iki balina cinsi bulunur: Balaena ve Eubalaena. Tüm gerçek balinagillerin karınları ve çeneleri düzdür, karınlarında oluklar bulunmaz. Belirgin bir kafa yapıları vardır, ağızlarının üstü gaga şeklinde kıvrıktır ve altı eğiktir. Alt dudakları ağızlarının yanlarını ve gagalarını kaplar. Üst çenelerinde diş yerine uzun ve dar, elastik balina çubuğu bulunur.

Oluklu balinagiller (Balaenopteridae)

Oluklu balinagiller, iki cins içinde sınıflandırılan dokuz türüyle dişsiz balinaların en büyük grubunu oluşturur. Bu grubun içinde, yaklaşık 150 tona varan ağırlığıyla yaşayan en büyük hayvan olan gök balina da bulunur. Diğer iki tür balina kolaylıkla 50 ton ağırlığı geçer ve grubun en küçüğü olan Minke balinası bile 9 tona ulaşır. Bu balinalar için kullanılan rorqual adı Norveççe "izli balina" anlamına gelen sözcükten gelir: Bu familyada bulunan tüm balinalarda ağzın altından göbek bölümüne kadar giden uzunlamasına deri katları bulunur ancak kuzey balinasında bu yarıklar daha kısadır. Bu deri katlarının beslenme sırasında ağzın muazzam bir şekilde genişlemesine yaradığı anlaşılmıştır. Tüm rorqualların karın bölgesinde, yalnızca bu familyada görülen oluklar bulunur. Ayrıca sırt yüzgeçleri, geniş ve yumuşak kıvrımlı bir gagaları ve kısa balina çubukları bulunur. | | 75-130kilogram | |- |Uzun burunlu bayağı yunus |Delphinus capensis Gray, 1828 |Korunmaya bağımlı (LR/cd) |Bilinmiyor | | 180kilogram | |- |Atlantik beyaz yanlı yunusu |Lagenorhynchus acutus Gray, 1828 |Asgari endişe (LR/lc) |200.000 – 300.000 | | 235kilogram | |- |Pasifik beyaz yanlı yunusu |Lagenorhynchus obliquidens Gill, 1865 |Asgari endişe (LR/lc) |1.000.000 | | 85-150kilogram | |- |Gölgeli yunus |Lagenorhynchus obscurus Gray, 1828 |Eksik veri |Bilinmiyor | | 100kilogram | |- |Siyah çeneli yunus |Lagenorhynchus australis Peale, 1848 |Eksik veri |Bilinmiyor | | 115kilogram | |- |Kum saati yunusu |Lagenorhynchus cruciger Quoy & Gaimard, 1824 |Asgari endişe (LR/lc) |140.000 | | 90-120kilogram | |- |colspan="100%" align="center" bgcolor=“#BBBBFF”|Cins Lissodelphis - 2 tür |- !Adı!!Bilimsel adı!!Korunma durumu!!Popülasyon!!Dağılımı!!Boyutu!!Resim |- |Kuzey gerçek balina yunusu |Lissodelphis borealis Peale, 1848 |Asgari endişe (LR/lc) |400.000 | | 115kilogram | |- |Güney gerçek balina yunusu |Lissodelphis peronii Lacépède, 1804 |Eksik veri |Bilinmiyor | | 60-100kilogram | |- |colspan="100%" align="center" bgcolor=“#BBBBFF”|Cins Grampus - 1 tür |- !Adı!!Bilimsel adı!!Korunma durumu!!Popülasyon!!Dağılımı!!Boyutu!!Resim |- |Boz yunus |Grampus griseus G. Cuvier, 1812 |Eksik veri |Bilinmiyor | | 300kilogram | |- |colspan="100%" align="center" bgcolor=“#BBBBFF”|Cins Peponocephala - 1 tür |- !Adı!!Bilimsel adı!!Korunma durumu!!Popülasyon!!Dağılımı!!Boyutu!!Resim |- |Elektra balinası |Peponocephala electra Gray, 1846 |Asgari endişe (LR/lc) |Bilinmiyor | | 225kilogram | |- |colspan="100%" align="center" bgcolor=“#BBBBFF”|Cins Feresa - 1 tür |- !Adı!!Bilimsel adı!!Korunma durumu!!Popülasyon!!Dağılımı!!Boyutu!!Resim |- |Cüce katil balina |Feresa attenuata Gray, 1875 |Eksik veri |Bilinmiyor | | 160-350kilogram | |- |colspan="100%" align="center" bgcolor=“#BBBBFF”|Cins Pseudorca - 1 tür |- !Adı!!Bilimsel adı!!Korunma durumu!!Popülasyon!!Dağılımı!!Boyutu!!Resim |- |Yalancı katil balina |Pseudorca crassidens Owen, 1846 |Asgari endişe (LR/lc) |Bilinmiyor | | 1.5-2ton | |- |colspan="100%" align="center" bgcolor=“#BBBBFF”|Cins Orcinus - 1 tür |- !Adı!!Bilimsel adı!!Korunma durumu!!Popülasyon!!Dağılımı!!Boyutu!!Resim |- |Katil balina |Orcinus orca Linnaeus, 1758 |Korunmaya bağımlı (LR/cd) |100.000 | | 4.5ton | |- |colspan="100%" align="center" bgcolor=“#BBBBFF”|Cins Globicephala - 2 tür |- !Adı!!Bilimsel adı!!Korunma durumu!!Popülasyon!!Dağılımı!!Boyutu!!Resim |- |Kısa yüzgeçli kara balina |Globicephala macrorhyncus Gray, 1846 |Korunmaya bağımlı (LR/cd) |Bilinmiyor | | 1-3ton | |- |Uzun yüzgeçli kara balina |Globicephala melas Traill, 1809 |Asgari endişe (LR/lc) |Bilinmiyor | | 3-3.5ton | |- |colspan="100%" align="center" bgcolor=“#BBBBFF”|Cins Orcaella Gray, 1866 - 2 tür |- !Adı!!Bilimsel adı!!Korunma durumu!!Popülasyon!!Dağılımı!!Boyutu!!Resim |- |Irrawaddy yunusu |Orcaella brevirostris Gray, 1866 |Eksik veri |Bilinmiyor | | 130kilogram | |- |Avustralya küçük yüzgeçli yunusu |Orcaella heinsohni Beasley, Robertson & Arnold, 2005 |Bilinmiyor |Bilinmiyor | | | |- |}

Beyaz balinagiller (Monodontidae): Deniz gergedanı ve Beyaz balina

Beyaz balinagiller (Monodontidae) familyasında iki sıradışı balina türü bulunur: Erkeklerinin uzun bir boynuzu bulunan deniz gergedanı ve beyaz balina. Beyaz balinagillerde sırt yüzgecinin yerine gövdenin orta noktasının hemen ardında sert bir çıkıntı yer alır. Bu büyük bir olasılıkla buzun altında yüzmenin getirdiği bir adaptasyondur. Yan yüzgeçler küçük ve uçları yuvarlaktır. Hemen hemen tüm servikal omurlar birbirine kaynaşmamıştır, dolayısıyla kafanın gövdenden bağımsız dönmesi mümkündür. Hiçbirinde boğaz oyukları yoktur. | | 900-1,500kilogram | |- |colspan="100%" align="center" bgcolor=“#BBBBFF”|Cins Delphinapterus - 1 tür |- !Adı!!Bilimsel adı!!Korunma durumu!!Popülasyon!!Dağılımı!!Boyutu!!Resim |- |Beyaz balina |Delphinapterus leucas Pallas, 1776 |Hassas türler (VU) |100.000 | | 1.5ton | |- |}

Musurgiller (Phocoenidae)

Musurgiller familyasında yer alan balina türleri okyanus yunuslarından farklıdır. Liman yunusları dişleri düzleşmiş iken okyanus yunuslarının dişleri koniktir. Liman yunusları, okyanus yunuslarından daha fazla sayıda yavruyu daha kısa zamanda büyütürler. Altı türün tamamının da yan yüzgeçleri küçüktür, gagaları yoktur ve küt burunludurlar. Hepsinin alt ve üst çenesinde en az 11 çift diş bulunur. Liman yunuslarının altı türü okyanusta ama kıyı yakınlarında yaşar. En iyi tanınan türü Kuzey Yarımküre’nin tamamında bulunan bayağı musurdur.

İspermeçet balinasıgiller (Physeteridae)

İspermeçet balinasının kafası gövdesinin ⅓’i uzunluğunda, geniş ve kare şeklindedir. Nefes deliği sola kayıktır, derisi genelde kırışıktır ve üst çenesinde diş yoktur.

Cüce ispermeçet balinasıgiller (Kogiidae)

Cüce ve pigme ispermeçet balinaları, ispermeçet balinasına benzer ama çok daha küçüktürler. Sırtları koyu gri, karınları ise daha açık renktedir. Küt ve kare şeklinde kafaları vardır ve çeneleri geridedir. Ön yüzgeçleri kafaya yakın, sırt yüzgeçleri ise sırtın gerisindedir.

Gagalı balinagiller (Ziphiidae)

familyasında 20 tür bulunur. Büyük memelilerin en az bilinen familyalarından biridir. Bazı türleri son yirmi yılda tanımlanmıştır ve başka türlerin henüz keşfedilmemiş olması mümkündür. Altı cins tanımlanmıştır. Beslenme yöntemleri kendilerine özgüdür ve emme yoluyla beslenirler. Avlarını dişleriyle yakalamak yerine ağız boşluklarına emerek yakalarlar. Dilleri çok serbest olarak hareket edebilir ve dillerini geri çekerken boğazlarının üst kısmının uzanmasıyla ağızlarında düşen basınç avlarının su ile birlikte emilmesini sağlar. Familyadaki türlerin alt çeneleri en azından üst çenelerinin ucuna kadar gelir. Kuyruklarının ortasında belli belirsiz bir ayrım bulunur. Sırt yüzgeçleri sırtlarının çok gerisinde yer alır. Sırt omurlarının üç ya da dördü kaynaşmıştır. Aşırı kafatası asimetrisi ve V şeklinde boğaz yarıkları gözlemlenir. | | 2-3ton | |- |colspan="100%" align="center" bgcolor=“#BBBBFF”|Cins Berardius - 2 tür |- !Adı!!Bilimsel adı!!Korunma durumu!!Popülasyon!!Dağılımı!!Boyutu!!Resim |- |Arnoux şişe burunlu balinası |Berardius arnuxii Duvernoy, 1851 |Korunmaya bağımlı (LR/cd) |Bilinmiyor | | 8ton | |- |Dev şişe burunlu balina |Berardius bairdii Stejneger, 1883 |Korunmaya bağımlı (LR/cd) |Bilinmiyor | | 12ton | |- |colspan="100%" align="center" bgcolor=“#BBBBFF”|Cins Tasmacetus - 1 tür |- !Adı!!Bilimsel adı!!Korunma durumu!!Popülasyon!!Dağılımı!!Boyutu!!Resim |- |Tazmanya gagalı balinası |Tasmacetus shepherdii Oliver, 1937 |Eksik veri |Bilinmiyor | | 2-2.5ton | |- |colspan="100%" align="center" style="background-color:lightblue;"|Alt familya Hyperoodontidae - 3 cins, 17 tür |- |colspan="100%" align="center" bgcolor=“#BBBBFF”|Cins Indopacetus - 1 tür |- !Adı!!Bilimsel adı!!Korunma durumu!!Popülasyon!!Dağılımı!!Boyutu!!Resim |- |Hint-Pasifik gagalı balinası |Indopacetus pacificus Longman, 1926 |Eksik veri |Bilinmiyor | | | |- |colspan="100%" align="center" bgcolor=“#BBBBFF”|Cins Hyperoodon - 2 tür |- !Adı!!Bilimsel adı!!Korunma durumu!!Popülasyon!!Dağılımı!!Boyutu!!Resim |- |Kuzey ördek gagalı balinası |Hyperoodon ampullatus Forster, 1770 |Korunmaya bağımlı (LR/cd) |10.000 | | 7ton | |- |Güney ördek gagalı balinası |Hyperoodon planifrons Flower, 1882 |Korunmaya bağımlı (LR/cd) |500.000 | | 6ton | |- |colspan="100%" align="center" bgcolor=“#BBBBFF”|Cins Mesoplodon (İki dişli balina) Gervais, 1850 - 14 tür |- !Adı!!Bilimsel adı!!Korunma durumu!!Popülasyon!!Dağılımı!!Boyutu!!Resim |- |Hector gagalı balinası |Mesoplodon hectori Gray, 1871 |Eksik veri |Bilinmiyor | | 1ton | |- |True gagalı balinası |Mesoplodon mirus True, 1913 |Eksik veri |Bilinmiyor | | 1.4ton | |- |Avrupa iki dişli balinası |Mesoplodon europaeus Gervais, 1855 |Eksik veri |Bilinmiyor | | 1.2ton | |- |Sowerby iki dişli balinası |Mesoplodon bidens Sowerby, 1804 |Eksik veri |Bilinmiyor | | 1-1.3ton | |- |Gray gagalı balinası |Mesoplodon grayi von Haast, 1876 |Eksik veri |Bilinmiyor | | 1.5ton | |- |Peru gagalı balinası |Mesoplodon peruvianus Reyes, Mead, ve Van Waerebeek, 1991 |Eksik veri |Bilinmiyor | | | |- |Çıkık dişli gagalı balina |Mesoplodon bowdoini Gervais, 1850 |Eksik veri |Bilinmiyor | | 1ton | |- |Kürek dişli gagalı balina |Mesoplodon traversii Gray, 1874 |Eksik veri |Bilinmiyor | | | |- |Hubbs gagalı balinası |Mesoplodon carlhubbsi Sowerby, 1963 |Eksik veri |Bilinmiyor | | 1.4ton | |- |Japon gagalı balina |Mesoplodon ginkgodens Nishiwaki & Kamiya, 1958 |Eksik veri |Bilinmiyor | | 1.5ton | |- |Bering Denizi gagalı balinası |Mesoplodon stejnegeri True, 1885 |Eksik veri |Bilinmiyor | | 1.5ton | |- |Uzun dişli gagalı balina |Mesoplodon layardii Gray, 1865 |Eksik veri |Bilinmiyor | | 2ton | |- |Sık dişli gagalı balina |Mesoplodon densirostris Blainville, 1817 |Eksik veri |Bilinmiyor | | 1ton | |- |Perrin gagalı balinası |Mesoplodon perrini Dalebout, Mead, Baker, Baker, & van Helding, 2002 |Eksik veri |Bilinmiyor | | | |}

Nehir yunusları üst familyası (Platanistoidea)

Nehir yunusları tatlısu ve haliçlerde yaşayan beş yunus türünü kapsar. Balinaların Platanistoidea üst familyasında sınıflandırılırlar. Dört türü tatlısu ırmaklarında, beşinci türü olan La Plata yunusu tuzlusu haliçlerinde ve okyanusta yaşar ancak bilimsel olarak okyanus yunusları familyasında sınıflandırılmamıştır. Tüm türler balık yakalamayı kolaylaştıracak adaptasyonlar geçirmiştir. Uzun, forseps şeklinde ve birçok küçük diş barındıran gagaları vardır. Keskin dönüşleri kolaylaştıran geniş ön yüzgeçleri, küçük gözleri ve başlarını oynatmalarını sağlayan kaynaşmamış omurları bulunur.

Iniidae familyası

nda tek bir cins ve tek bir tür bulunur: * Amazon nehir yunusu - Inia geoffrensis ** Inia geoffrensis geoffrensis - Amazon havzası popülasyonu (Bolivya'da Teotonio Rapids yukarısındaki Madeira Nehri akaçlama alanı dışında) ** Inia geoffrensis humboldtiana - Orinoco havzası popülasyonu ** Inia geoffrensis boliviensis- Madeira Nehri akaçlama alanı içindeki Amazon havzası popülasyonu

Lipotidae familyası

nda da tek bir cins ve tür bulunur: Çin nehir yunusu. Fosil kayıtlarına göre bu yunusun ilk olarak 25 milyon yıl önce ortaya çıktığı ve Pasifik Okyanusu’dan Yangtze Nehri’ne 20 milyon yıl önce göç ettiği bilinmektedir. 2006 yılı sonunda Yangtze nehrinde yapılan yunus araştırması sonucunda bir tane yunus ile bile karşılaşılmayınca soyu kısmen tükenmiş sayılmıştır.

Platanistidae familyası

nın tek bir türü olduğu düşünülmekteydi: Ganj ve İndus nehir yunusu. Ancak kafatası ve omurilik yapısındaki ve lipid içeriğindeki farklılıklar nedeniyle 1970’lerin başında biliminsanları bu iki popülasyonun iki ayrı tür olduğunu ilan ettiler. 1988 yılında bu çalışmaların sonuçları sorgulandı ve sınıflandırma 1970 öncesine çevrildi. Dolayısıyla, günümüzde Platanista cinsinde iki alt tür bulunmaktadır: Platanista gangetica minor (İndus nehir yunusu) ve Platanista gangetica gangetica (Ganj nehir yunusu).

Pontoporiidae familyası

La Plata yunusu

Pontoporiidae familyası

nda ve Pontoporia cinsindeki tek türdür. Notlar Dış bağlantılar * ARKive - Images and movies of Whales, Dolphins and Porpoises * American Cetacean Society * CMS Small Cetaceans * IUCN Redlist

Kaynaklar

Vikipedi

Balina ve Yunuslar Listesi

Gerçek balinagiller (Balaenidae)

Gerçek balinagiller (Balaenidae)

Oluklu balinagiller (Balaenopteridae)

Beyaz balinagiller (Monodontidae): Deniz gergedanı ve Beyaz balina

Musurgiller (Phocoenidae)

İspermeçet balinasıgiller (Physeteridae)

Cüce ispermeçet balinasıgiller (Kogiidae)

Gagalı balinagiller (Ziphiidae)

Gagalı balinagiller (Ziphiidae)

Nehir yunusları üst familyası (Platanistoidea)

Iniidae familyası

Iniidae familyası

Lipotidae familyası

Lipotidae familyası

Platanistidae familyası

Platanistidae familyası

Pontoporiidae familyası

Pontoporiidae familyası

Kaynaklar

Kuzey gerçek balina yunusu

Güney gerçek balina yunusu

Yunus (hayvan)

Yalancı katil balina

Beyaz Balina

Siyah çeneli yunus

Yunusgiller

Mavi Balina

Balina ve Yunuslar Listesi