Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Belirleyen

Kısaca: Belirleyen (fr. dí©terminant): Belirleyen bir addan önce gelen sözcüktür. Bu sözcük (belirleyen) nitelediği adın bir tümce ya da bağlam içinde kullanılmasına yardımcı olur. ...devamı ☟

} Belirleyen (fr. dí©terminant): Belirleyen bir addan önce gelen sözcüktür. Bu sözcük (belirleyen) nitelediği adın bir tümce ya da bağlam içinde kullanılmasına yardımcı olur. Türkçede sözcük tek başına kullanıldığı zaman (yani başına a€˜bir`, a€˜herhangi bir` vb. gelmeden doğrudan adın kullanılması durumunda) ilgili sözcük, verici ve alıcı tarafından belirlenmiştir demektir. Örneğin “Bir adam geldi. Adam bana şunu söyledi” İkinci kullanımdaki “adam” sözcüğü verici ve alıcı tarafından bilinen bir yapı olmuştur. “Bir” sözcüğü ilgili tümcede belirleyendir. “Dosyalar bu dolabın içine yerleştirildi” sözcesinde “bu” sözcüğü belirleyendir. Tanımlık (fr. article), iyelik belirleyenleri (fr. dí©terminant possessif), gösterme belirleyenleri (fr. dí©terminants dí©monstratifs) gibi farklı türden belirleyenden söz edilebilir. Özel adlar gerçek dünyadaki bir nesneye gönderimde bulunduğundan bir belirleyen kullanılmasına gerek yoktur. Örneğin “Mersin Akdeniz bölgesindedir” sözcesindeki “Mersin”, gerçek dünyadaki bir uzama gönderimde bulunur. Özel adlar sözcede ilk kez yer alırken “bira€¦”, “herhangi bira€¦”, “belli bira€¦” türü yapılarla kullanmaya gerek yoktur. Daha sonra gelecek sözcede aynı özel adın yinelenmesi söz konusu ise, “Bu Mersina€¦” biçiminde bir kullanım olamaz. Onun yerine özel adı başka biçimde belirlenebilir. “Bu şehira€¦” gibi. Çağdaş dilbilim kuramcıları, günümüzde belirleyen ile sıfatı birbirinden ayırırlar. Önceleri iyelik eki almış adlar ya da iyelik adılları olarak adlandırılan kavramlar artık belirleyen olarak tanımlanmakta ve adlandırılmaktadır. Sıfatlar tümceden kaldırılabilir, ad ile olan yeri ve ilişki düzeyi değiştirilebilir, birden çok sıfat bir arada kullanılabilir. Halbuki belirleyenlerin bu türden özellikleri ve kullanım biçimleri yoktur.

Kaynaklar

Vikipedi

belirleyen

Türkçe belirleyen kelimesinin İngilizce karşılığı.
adj. determinative

İlgili konular

dil belirleyen

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.