Bilmece

Kısaca: BİLMECE Alm. Raetsel, Fr. Devinette, İng. Riddle, puzzle, enigma. Maddi olsun manevi olsun, varlıkların belirli özellikleri söylenerek soru haline getirilmiş, çoklukla manzum olan, eğlence yönü ağır basan anonim edebi mahsuller. Bilmeceler daha çok şifahi (sözlü) edebiyatı ilgilendirir. Bu münasebetle kışın uzun gecelerinde bir nevi zihin ve hafıza yoklama, zekanın işlemesi, eğlenceye yönelik olması bakımından ruhi tatmin ve boş zamanın değerlendirilm ...devamı ☟

bilmece
Bilmece

Alm. Raetsel, Fr. Devinette, İng. Riddle, puzzle, enigma. Maddi olsun manevi olsun, varlıkların belirli özellikleri söylenerek soru haline getirilmiş, çoklukla manzum olan, eğlence yönü ağır basan anonim edebi mahsuller.

Bilmeceler daha çok şifahi (sözlü) edebiyatı ilgilendirir. Bu münasebetle kışın uzun gecelerinde bir nevi zihin ve hafıza yoklama, zekanın işlemesi, eğlenceye yönelik olması bakımından ruhi tatmin ve boş zamanın değerlendirilmesini hedef alır. Kış gecelerinde toplanan aile fertleri, iki taraf halinde eğlence ve oyun kabilinden olmak üzere birbirlerine varlıklar ve mefhumlar hakkında sorular sorarlar. Muhatabın, yani soru sorulan tarafın, sayıları özelliklerine göre, belirtilip sorulan varlığı bilmesi gerekir. Bilmekte zorlandığı takdirde, belirli ip uçları arar ve bilmeceyi soran tarafa; “Yenir mi, içilir mi, acı mı, tatlı mı, canlı mı, cansız mı, bu odanın içinde var mı?” gibi sorular sorar. Bilmecenin cevabı yine bilinmezse, istenilene razı demektir. Bu durumda soran taraf büyük şehirler ister. Mesela; gel İstanbul gel, der; veya Kerkük, Musul, Bağdat, Konya, Buhara, Taşkent, Kaşgar, İzmir, Tebriz, Ankara, Bakü gibi şehirler yanında başka şehirlerden de birini ister. Neticede her iki taraf da şehir kazanmaya çalışırlar. Bu durum gece yarılarına kadar sürer gider. Böylece varlıklar zihni yönden zeka ve akıl bakımından ele alınırken, büyük-küçük hep birden bilgi yarışması içinde vakit geçirip, zamanı değerlendirirler. Gerçekte bilmecelerin terbiye, öğretim ve eğitim ile eğlence bakımından küçümsenmeyecek değerleri vardır.

Bilmeceler bazan birden fazla cevabı gerektirir.

Bilmeceler Divan Edebiyatı da denilen Eski Türk Edebiyatında “lugaz" ve "muamma” adları ile iki kısma ayrılırlar. "Lugaz” herhangi bir nesneyi zihnen bulmak ve bilmek demektir. "Muamma" ise bir kimsenin adına remz ve ima ile delalet edilen şiirdir. Muamma; halk edebiyatımızda gezici aşıkların çaldıkları saz veya curalarla söyleyerek misafir oldukları yerin kahve duvarlarına astıkları bilmecelerdir. Divan edebiyatında muamma mutlaka şahıs ismine delalet etmesine rağmen, aşık edebiyatında, sahasını daha da genişletmiştir ve her şeye ait olmuştur.

Bilmecelerin öğretici yönden dini, fikri olanları da vardır. Bu hususta Elgaz-ı Fıkhiyye adında bilmecelerin toplandığı kitaplar bile ortaya konmuştur.

Bilmecelerin bütün Türk illerinde mühim bir yeri vardır. Belki mizaha kaçan yönü ile hayatı hafifletmek, yorgunlukları üstten atmak bakımından Türk milletinin tabiatına uygun bir edebi türdür. Bu bakımdan Türk uluslarında ayrı ayrı isimlerle anılırlar. Azeri Türklüğü “tapzug” veya “tapmaca”; Kırgız, Kazak ve Karakalpaklar “cumbuk”, Kazan Türklüğü “tabışmak” veya “cumak” Başkırtlar ise “yumak” kelimelerini bilmece manasında kullanırlar.

Günümüzde bunun yanında gazetelerde eş manalı kelimelerin aranıp bulunması gayesi ile gazete ve dergilerde de “bilmece, bulmaca,” adında zeka oyunlarına rastlanmaktadır.

Kalenin ardı bedendir beden Yeşil bastım al çıktı Nedendir neden? (Kına)

Fındık kadar hamur yoğurdum On yar sevdim doyurdum (Kına)

Dam ardında teke bağlı Boynuzları köke bağlı (Kabak)

İlim ilim ilmeli İlim kadın düğmeli Bunu bilen bilmeli Bilmeyen otuz iki şar vermeli (Üzerlik)

Mavi atlas İğne batmaz Terzi biçmez Makas kesmez (Gökyüzü)

Dağdan gelir taştan gelir Yularsız bir arslan gelir (Sel)

Bir oğlum var Gelen öper giden öper (Su bardağı)

Bir küçük kumbara Zahire çeker ambara (Kaşık)

Dağda takılar Suda cipiler Arşın ayaklı Burma bıyıklı (Keklik, balık, tavşan)

Şu kadar şukka Bu kadar bukka Men dakka dukka Men dakka dukka (Havan)

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

bilmece


1 .
Bir şeyin adını anmadan niteliklerini üstü kapalı söyleyerek o şeyin ne olduğunu bulmayı dinleyene veya okuyana bırakan oyun, muamma.
2 .
mecaz Bilinmeyen şey, muamma:
"Basit cümleleri bile anlamak güç olurken istihza bir bilmeceye döner."- A. ޞ. Hisar.

bilmece

bir şeyin adını anmadan, niteliklerini üstü kapalı söyleyerek o şeyin ne olduğunu bulmayı, dinleyene ya da okuyana bırakan oyun, muamma. bilinmeyen şey, muamma.

bilmece

Türkçe bilmece kelimesinin Fransızca karşılığı.
devinette [la], énigme [la]

bilmece

Türkçe bilmece kelimesinin Almanca karşılığı.
n. Rätsel

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Bilmece
2 yıl önce

değildir. Bilmeceler birkaç kelimeden oluşan bir tümce halinde olabildiği gibi beyitler veya kıtalar halinde de olabilir. Pek çok bilmece tekerleme hâlindedir...

Bilmece, Anagram, Mantık, Matematik, Rubik Küpü, Soma küpü, Sudoku, Mektup oyunu, Matematik oyunu, Bilmece başlıkları lisetesi, Whodunit
Bilmece (şarkı)
2 yıl önce

Bilmece, Işın Karaca'nın 2009 yılında çıkan Uyanış albümünün ilk klip şarkısıdır. İlk önce albümün çıkış şarkısı seçilen "Uyanış" radyolara gönderilmiş...

Uyanış (albüm)
6 yıl önce

ertelenince ilk video için hareketli bir şarkı olan "Bilmece" şarkısı seçilmiştir. Bilmece'nin klibi 29 Mayıs 2009'da web sitesinde ve müzik kanallarında...

Babürnâme
2 yıl önce

düzeltecek idin. Yazıların, zorlukla okunduklarının yanı sıra bilmece gibi kalıyorlar. Nesrin, bilmece olacak şekilde tasarlandığı hiç görülmüş müdür? İmlan fena...

Babürnâme, Babür, Babür İmparatorluğu, Tarih, Taslak
Üç (Ogün Sanlısoy albümü)
6 yıl önce

olduğunu vurgulamak istemesidir. Albümde Bilmece ve Hadi Beni Güldür parçalarına klip çekilmiştir. Bilmece klibinin yönetmenliğini yine Pentagram grubundan...

Bir Şarkıdır Yalnızlığım
6 yıl önce

1982 yılında Yavuz Burç Plakçılık'tan yayımlandı. 1. Bayramın Olsun 2. Bilmece 3. Bir Kulunu Çok Sevdim 4. Bir Şarkıdır Yalnızlığım 5. Bu Zaman Da Aşk...

Aşk Bitti
4 yıl önce

Şikayetim Bundan Ötürü Sen Bilirsin Emniyet Kemeri Hesapla Dün Ölebilirdim Bilmece Yeter Ki İste Aşıksın Gidiyorsun Aşk Bitti (Yayınlanma: 15 Aralık 2006)...

Zekâ oyunu
2 yıl önce

mekanik formatlardaki problemlerden oluşan genellikle tek kişilik oyun. Bilmece, bir şeyin adını anmadan niteliklerini üstü kapalı söyleyerek o şeyin ne...