Ebu Muhammed Bağdadi
Kısaca: Ebu Muhammed Bağdadi on ikinci ve on üçüncü yüzyıllarda Bağdat’ta yetişen din ve fen alimlerinden. İsmi, Abdüllatif bin Yusuf bin Muhammed bin Ali Ebi Es’ad el-Bağdadi’dir. Künyesi Ebu Muhammed olup, lakabı Muvaffakuddin’dir. Aslen Musullu olan Ebu Muhammed, 1161 (H.557) senesinde Bağdat’ta doğdu. Babası, zamanın hadis ve kıraat; amcası da, fıkıh alimlerinden idiler. Ebu Muhammed, önce Arap dili ve edebiyatını öğrenerek bu sahada söz sahibi oldu. Sonra İslam dininin temel itikad ve fık ...devamı ☟
Ebu Muhammed, önce Arap dili ve edebiyatını öğrenerek bu sahada söz sahibi oldu. Sonra İslam dininin temel itikad ve fıkıh bilgilerini öğrenen Ebu Muhammed, tıb alanına yöneldi. Bu sahada derinleşip söz sahibi oldu. Tahsilini, Şam, Kahire, Kudüs ve Musul gibi şehirlerde tamamlayarak birçok alimle görüştü ve onlardan istifade etti.
İlimle uğraşmak sebebiyle asla boş vakti olmayan Ebu Muhammed, ya araştırma ve inceleme yapar veya talebe okuturdu. Geri kalan zamanda eser yazmakla meşgul olurdu. Tatlı dilli olan bu alimin derslerine ilim ve irfan aşıkları koşardı. Kudüs’te bulunduğu sırada, Mescid-i Aksa’da halka açık dersler verirdi. Sonra Haleb’e ve Anadolu’ya gitti. Ömrünün sonlarına doğru Bağdat’a yerleşti ve 1231 (H.629) senesinde burada vefat etti.
Ebu Muhammed’in tıp ilmine olan en büyük hizmetlerinden biri, kendi zamanına gelinceye kadar yetişen tıp alimlerinin, anatomide takib ettikleri Galen (Calinos) nazariyelerini kabul etmeyip, yeni metodlar geliştirerek çığır açmasıdır. O devirlerde, Galen’in anatomi ile ilgili nazariyelerine kusursuz gözüyle bakılıyordu. Bu yüzden de birçok yanlışlıklar ve hatalar meydana gelmişti. Bağdadi, açmış olduğu yeni anatomi çığırıyla bunlara son verdi. Yazdığı El-İfade vel-itibar adlı eserinde bu hususta şöyle demektedir:
“Bizim anatomi alanındaki araştırma, inceleme ve tesbitlerimiz, bizden önce söylenilenlere uymuyor. Mesela alt çene yekpare bir parçadan meydana gelmektedir. Biz bunu bizzat incelememizle tesbit ettik ve gördük. Görmek, yani tecrübe ve müşahade, işitmekten daha sağlam ve güvenilir bir bilgi kaynağıdır. Galen, her ne kadar bu alanda söz sahibi bir tıb bilgini ise de, müşahade ve tecrübelerimiz onu hatalı çıkarmaktadır.”
Bağdadi, botanik ve ziraat ilimlerinde de söz sahibiydi. Bu alanda yazdığı Kitab-ül-İfadeti vel-itibar fil-Umur-il-Müşahedeti vel-Havadis-il- Muaniyeti bi Erdi Mısr adlı eseri çok Ünlü oldu. Bu eserinde Mısır arazisinin ilmi tasnifini yapmış, buranın toplum yapısı ile hayvanlarını ve iklimini incelemiştir. Ayrıca Mısır’da yetişen bitkiler, yapılan yiyecekler, gıdalar ve içeceklerle ilgili bilgiler de vermiştir.
Eserleri:
Ebu Muhammed Abdüllatif Bağdadi’nin eserlerinin sayısı, 130’a ulaşmaktadır. Bunların; 13’ü Arap dili ve edebiyatı; 2’si İslam hukuku, 9’u edebi inceleme ve tenkid, 53’ü tıp, 10’u zooloji, 3’ü tevhid ve kelam ilmi, 3’ü tarih, 3’ü matematik ilimleri, 2’si madenler, 23’ü muhtelif konularla ve 48’i felsefeyle ilgilidir. Felsefeyle ilgili eserlerinin 19’u mantık, 10’u tabiat, 8’i ilahiyat, 9’u da siyasi ilimlerle ilgilidir.
Eserlerinden bazıları şunlardır:
1) Cami-ul-Kebir: On cilt olan bu eser, mantık ve ilahiyatla ilgili olup, yirmi senede hazırlanmıştır. 2) Şerhu Erbaine Hadisen Tayyibeten: Hadis ilmi ile ilgilidir. 3) Şerhu Kitab-ul-Fusul li Hipokrat, 4) Ihtisaru Şerh-il-Calinus li Kitab-il-Emrar el- Haddeti, 5) İhtisari Kitabu Menafi il-A’za li Calinus, 6) İhtisaru Kitab-il-Cenin, 7) İhtisaru Kitab-el-Muna, 8) İhtisaru Kitab-il-A’dal, 9) Kitab fi alat-it Teneffüs, 10) Makale fi Sigat-iz-Zıddi biz-Zıddi, 11) Kitab fil-Muzil, 12) Kitab-ul-Kifaye fit-Teşrih: Üçüncü kitaptan buraya kadar olan eserler tıp ilmi ile ilgilidir. 13) Kitab fil-Edviyet-il-Müfrede: Eczacılık ile ilgilidir. 14) Kitabu Muhtasarı Ahbari Mısr, 15) Kitab-ul-Hikmet-il A’laiyye, 16) Kitab fin-Nihaye vel-Lanihaye, 17) Kitabu Garib-il-Hadis, 18) Makaletun fil-Buhran, 19) Kitab-ul-Kıyas, 20) Kitab-ul-Celi fil-Hisab-il-Hindi, 21) Kitab-ul-Umde fis-Siyaseti, 22) Muhtasar fi Maba’det-Tabi’a: Metafizik ile ilgilidir. 23) Makaletun fiş-Şiir: Edebiyat ile ilgilidir.
Kaynak: Rehber Ansiklopedisi
Bu konuda henüz görüş yok.
