Türkçe Bilgi: Erol Güngör

Erol Güngör sosyal-psikolog, fikir adamı ve yazar. 25 Kasım 1938’de Kırşehir’de doğdu. İlk ve orta tahsilini bu ilde tamamladı. Ortaokul öğrencisiyken eski Türk harflerini öğrendi. Lisedeyken Lütfi İkiz Beyden Arapça dersleri aldı. Böylece İslam-Türk kültür tarihinin ana eserlerini okudu. Taberi Tarihi’ni aşağı yukarı ezberledi ve lise yıllarındaki bu durum hayatına yön verdi. Mahalli bir gazetede takma adla yazılar yayımladı.

1956’da Kırşehir Lisesini bitirdikten sonra İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesine kaydoldu. Öğrencilik yıllarında devrin önemli ilim, fikir ve sanat adamlarıyla tanıştı. Fethi Gemuhluoğlu tarafından Mümtaz Turhan’la tanıştırıldı. Mümtaz Turhan onu ilim adamı olarak yetiştirmek istedi. Bu teşvikle Hukuk Fakültesinden ayrılarak İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesine geçti.

Güngör, 1957’de okuduğu fakülteye memur oldu. Yeni İstanbul Gazetesi’nde musahhih olarak çalışmaya başladı. Fransızca yanında İngilizceyi de öğrendi. Misafir profesör Hains’in laboratuvar asistanlığını yaptı ve derslerini Türkçeye çevirdi. 1961’de Edebiyat Fakültesinden mezun oldu. Aynı yıl Prof. Dr. Mümtaz Turhan’ın başkanı bulunduğu Tecrübi Psikoloji kürsüsüne asistan oldu. Asistanlığı sırasında Türkiye’de yeni bir ilim dalı olan sosyal-psikolojiye yöneldi. Bu disiplinin önemli eserlerinden Krech ve Crithfield’in Sosyal Psikoloji kitabını tercüme etti. Akademik çalışmalarının yanısıra dergi ve gazetelerde yazı yazmaya devam etti. 1965’te Kelami (Verbal) Yapılarda Estetik Organizasyon adlı teziyle doktor oldu. 1966’da ABD Colorado Üniversitesinden tanınmış sosyal-psikolog Kenneth Hammond’un daveti üzerine Amerika’ya gitti. Bu üniversitenin Davranış Bilimleri Enstitüsünde milletlerarası bir ekibin araştırmalarına katıldı. 1968’de yurda dönerek Tecrübi Psikoloji kürsüsünde Sosyal-psikoloji ders ve seminerlerini yürüttü. Şahıslararası İhtilafların Çözümünde Lisanın Rolü konusundaki teziyle 1970 yılında doçent oldu.

Erol Güngör üniversitede verdiği derslerle, ilmi yayınlarıyla Türkiye’de sosyal-pisokoloji dalını önemli bir saha haline getirdi. Başbakanlık Planlama Teşkilatı, Milli Eğitim Bakanlığı ile Kültür Bakanlığının çeşitli komisyonlarında vazife aldı. 1978’de Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar adlı teziyle sosyal-psikoloji profesörü oldu. 1982 yılında Selçuk Üniversitesine rektör tayin edildi ve bu görevi sırasında 24 Nisan 1983’te vefat etti.

Dergi ve gazetelere yazdığı yazılarla geniş okuyucu kitlesine ulaşan Erol Güngör’ün kitap, makale, deneme, ansiklopedi maddesi ve tercümelerinin sayısı 300’ü bulur.

Eserleri:

İlmi yayınları genellikle ilmi dergilerde neşredilmiş makaleler halindedir. Kültür Temaslarının Tutumlar Üzerinde Bir Araştırma, İntiharlar ve İçtimai Kıymetler, Kültür Temaslarının Atitüdler Üzerine Tesiri, Kelami (Verbal) Yapılarda Estetik Organizasyon, Şahıslar Arası İhtilaflar ve Sübjektif Mana Sistemleri-The Role Differential Connatations in Interpersonal Conflict, Interpersonal Conflict Reduction The Effects of Language and Meaning, Denotative and Connotative Meaning in Interpersonal Conflict. Bunların belli başlılarıdır. Ahlak (Ortaokul III, Lise II; Emin Işık ile), Ahlak, (Ortaokul I, II, Lise I, III; Emin Işık, Yaşar Erol, Ahmet Tekin ile), Psikoloji (Lise; Sabri Özbaydar, Belma Özbaydar ile), Psikoloji (Sabri Özbaydar, Ayhan Songar ile), Psikoloji, Yaygın Yüksek Öğretim Kurumu ders kitaplarıdır.

Diğer Eserleri: Türkiye’de Misyoner Faaliyetleri, Türk Kültürü ve Milliyetçilik, Kültür Değişmesi ve Milliyetçilik, İslamın Bugünkü Meseleleri, İslam Tasavvufunun Meseleleri, Dünden Bugünden Tarih-Kültür-Milliyetçilik, Tarihte Türkler’dir.

Erol Güngör tercümeler de yapmıştır: 1) D. Krech-R.S. Cruthfield, Sosyal Psikoloji, Nazariye ve Problemler, 2) W. Rostow, İktisadi Gelişmenin Merhaleleri, 3) Kenneth Boulding, Yirminci yüzyılın Manası, 4) John Nef, Sanayileşmenin Kültür Temelleri, 5) Raymond Aron, Sınıf Mücadelesi, 6) Paul Hazard, Batı Düşüncesindeki Büyük Gelişme, 7) Robert Downs, Dünyayı Değiştiren Kitaplar olmak üzere bunların sayısı yediyi bulur. Ayrıca Hilmi ZiyaÜlken İçin, Mümtaz Turhan’ın Ardından adlı biyografi yazıları vardır.

Eserleri ile ilgili bibliyografya araştırması Vehbi Başer (Erol Güngör Bibliyografyası, Erol Güngör İçin, Ankara, 1988) tarafından yapılmıştır.

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

Erol Güngör

İlgili konular

Erol Güngör (sosyal psikolog)

Erol Güngör (siyasetçi)

Aslı Güngör

Fevzi Çakmak, Pendik

Töre (dergi)

Erol Kardeseci

Erol Deneç

Dev Kanı