Feza Gürsey

Kısaca: Feza Gürsey, (d. 7 Nisan 1921, İstanbul – ö. ...devamı ☟

Feza Gürsey
Feza Gürsey

Özellikle kuramsal fizik alanındaki çalışmaları ile tanınmış olan Feza Gürsey (1921-1992), araştırmalarını atom çekirdeğini oluşturan parçacıklar arasındaki temel etkileşimlerin ve bu parçacıkların iç yapısının incelenmesi üzerinde yoğunlaştırmıştır.

1940'ta Galatasaray Lisesini bitiren Feza Gürsey 1940-44 arasında Istanbul Universitesi Fen Fakültesinde (İÜFF) fizik öğrenimi gördü. Daha sonra Ingiltere'ye gitti ve 1950'de Londra Universite'sine bağlı imparatorluk bilim ve teknoloji yüksek okulu'nda doktora çalışmasını tamamlayarak Türkiye'ye döndü.

1951'de İÜFF'ye genel fizik asistanı olarak giren Gürsey, 1957'de ABD'ye giderek Brookhaven Ulusal Laboratuvarı'nda ve 1958-60 arasında Princeton Universite si'nde araştırmalar yaptı.1960-61 yıllarında konuk yardımcı profesör olarak Columbia Universite' sinde dersler verdi. Ve daha sonra Türkiye'ye dönerek 1961'de Orta Doğu Teknik Universitesi'nin(O.D.T.Ü) Teorik Fizik Bölümü' nde Profesör oldu. 1963'te yeniden ABD'ye giden Gürsey 1963-67 arasında Yüksek Araştırma Enstütüsü'nde ve Yale Universite'sinde konuk profesör olarak dersler verdi. 1974'te O.D.T.Ü'den ayrılarak Yale Universitesi'ne geçti. Ve 1977'de Josiah Willard Gibbs adına kurulan kürsünün profesörlüğüne atandı.

Feza Gürsey kuramsal fizik alnındaki çalışmalarını atom çekirdeğini oluşturan parçacıklar arasındaki temel etkileşmelerin ve bu parçacıkların iç yapısının incelenmesi üzerinde yoğunlaştırdı. Temel parçacıkların spinlerini inceledi. 1960'ta SU(2) X SU(2) bakışım grubunun lineer olmayan gösterimlerini geliştirdi. 1964'te Italyan fizikçi Radicati ile birlikte çalışarak, çekirdek kuvetlerinin, spin ve izospinin yanısıra Gell-Mann ve Neeman'ın önerdiği SU(3) grubunda etkin olan acayiplik'ten de bağımsız olduğunu ifade eden SU(6) bakışım grubunu ortaya attı. 1974-76 arasında M.Günaydın ile birlikte yaptığı çalışmalarda o güne değin fizikte bulunmayacağı sanılan ayrıcalıklı grupların belirleyebileceği bakışımları araştıran Gürsey, kromodinamik ve elektromagnetik etkileşme yapan renkli kuvarklar ile zayıf(süresi 10 saniyeden uzun) ve elektromagnetik etkileşme yapan elektron, müon ve notrinolar gibi leptonları biraraya toplayan bileşik bir E6 grubunun içerdiği oktonyon cebrinin renk dinamiğiyle ilgisi olduğunu gösterdi. 1976'da da bu grubun bir bileşik grup olabileceğini önerdi. Gürsey'in bu çalışmaları 1968'de TUBİTAK Bilim Ödülü, 1977'de Oppenheimer Ödülü,1979'da Einstein Madalya'sı, 1981'de New York Akademisi'nin Morrison Ödülü, aynı yıl İstanbul Universitesi'nin madalyası ve onur doktorluğu unvanını ve 1987'de Grup kuramı vakfının Wigner madalyasıyla ödüllendirilmiştir. 1992 yılına kadar kaldığı Yale'de işgal ettiği kürsüyü ise Gibbs, Onsager ve Lamb gibi Nobel Ödüllü kişilerle paylaşıyordu. Ancak Gürsey, yine de sık aralıklarla Türkiye'ye dönüyor ve buradaki bilimsel aktivitelerinden vazgeçmemekte direniyordu.

"Türkiye'ye gelişlerinde çeşitli üniversitelerde seminerler veriyordu. Nisan'da vefat etti; ondan önceki Aralık'ta Türkiye'deydi. ODTÜ'de, Bilkent'te, Edirne'de seminerler verdi. Yani o kötü hastalığına rağmen, ölmeden dört ay önce buralarda gezdi. Öleceğini biliyordu. Bunun için de kafasındaki bütün problemleri tamamlamak ihtiyacı içerisindeydi. Bir ara konuşurken 'bu yıl on tane yayın yapabildim,' dedi. Bu Feza'nın tavrı değildi. Ortalama yılda dört-beş yayın yapardı; problemlerini, biten yayınlarını senelere dağıtırdı," diye anlatıyor Prof Gürses.

Kaynak

Ana Britannica www.BilimMerkezi.com

misafir - 8 yıl önce
feza gürsey gerçekten hayatını fiziğe dayayan biridir.keşke bende böyle biri olabilsem.

Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Feza Gürsey Enstitüsü
6 yıl önce

Feza Gürsey Enstitüsü, Boğaziçi Üniversitesi ve TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Konseyi)'ne bağlı; fizik araştırmaları için 1983 yılında...

Feza Gürsey Enstitüsü, Boğaziçi Üniversitesi, Erdal İnönü, Kuruluş, Kurum, Taslak, TÜBİTAK
Feza Gürsey Bilim Merkezi
2 yıl önce

Feza Gürsey Bilim Merkezi (FGBM), Ankara ilinin Altındağ ilçesinde Altınpark bünyesinde faaliyet gösteren, öğrencilerin eğlenceli bir ortamda bilimin...

Feza Gürsey Bilim Merkezi, 13 Nisan, 1992, 1993, 1995, 23 Nisan, Feza Gürsey, Kanada, ODTÜ, Toronto, Şişli Belediyesi Bilim Merkezi
Altınpark (park)
2 yıl önce

uluslararası fuar etkinliklerinin gerçekleştirildiği bir Fuar Merkezi yer alır. Feza Gürsey Bilim Merkezi, küçük ziyaretçilerin gezip eğlenebileceği ve deneyler...

Altınpark (park), Altındağ, Esenboğa Havalimanı, Ankara Büyükşehir Belediyesi
Remziye Hisar
2 yıl önce

doktora derecesiyle mezun olan ilk Türk kadındır. Fizikçi Feza Gürsey'in ve psikiyatrist Deha Gürsey'in annesidir. 1902 yılında Üsküp'te doğdu. Babası istihkam...

Remziye Hisar, 1902, 1930, 1947, 1959, 1973, 1991, 1992, Adana, Bakü, Feza Gürsey
Can Fuat Delale
6 yıl önce

üyesi olarak çalışan Delale, TÜBİTAK Temel Bilimler Araştırma Enstitüsü (Feza Gürsey Enstitüsü)’nde de tam ve yarı zamanlı olarak uzman araştırmacı olarak...

Gediz Akdeniz
2 yıl önce

1985 yılında yaptığı bir çalışmada teorik fizik literatüründe “1956 Feza Gürsey Modeli” dalga denkleminin kuarkların hapis olma mekanizmasını açıklamada...

1921
2 yıl önce

Astor Piazzolla, Arjantinli bandoneoncu (ö. 4 Temmuz 1992). 7 Nisan - Feza Gürsey, Türk fizikçi ve matematikçi (ö. 1992) 16 Nisan - Peter Ustinov, İngiliz...

1921, 27 Aralık, Ankara Antlaşması, Tarsus, 11 Mart, Astor Piazzolla, 20 Ekim, Sakarya Savaşı, 23 Nisan, 23 Ağustos, 13 Eylül
İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi
2 yıl önce

Alfred Heilbronn Botanik Bahçesi Cahit Arf Engin Arık Fazıla Şevket Giz Feza Gürsey İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi İstanbul Üniversitesi Matematik Bölümü...