Kelebeklerin Yaşam Döngüsü Nedir?

Kelebeklerle ilgili en ilginç şeylerden biri de benzersiz yaşam döngüleridir Bir kelebek ağır-hareketli, şişman bir tırtıldan, rengarenk kanatlı güzel bir uçan böceğe dönüşürken doğanın en olağanüstü olaylarından biri gerçekleşir Bu başkalaşım başka bir çok böcekte de gerçekleştiği halde, kelebekteki kadar olağanüstü değildir Kelebeğin başkalaşımı dört aşamada gerçekleşir Her kelebeğin yaşamı yumurta olarak başlar Çiftleşmeden sonra, dişi küçük yığınlar halinde seçtiği belli yaprakların üzerine yumurtlar (gerçekte yumurtaları yaprağa “yapıştırır”) Her tür kendine ait bitkiyi seçer ve her türün yumurtası birbirinden farklı şekle sahiptir Bir çok türde, dişi yumurtlamadan hemen sonra ölür Yumurta kırıldığında, içinden larva çıkar Aslında, larva önce yumurtanın içini yiyerek kabuğa ulaşır, sonra da kabuğu yiyerek yumurtadan dışarıya çıkar Gerçek bir yemek yeme makinesi olan bu tırtıl üzerinde bulunduğu yaprağı yer Tırtılların bir hedefi vardır: Yiyebildiği kadar yemek Kısa yaşamları boyunca tırtıllar ağırlıklarının 20 katı kadar yemek yerler Doğal olarak, bu kadar çok beslenen tırtıllar hızla büyür ve derileri aynı hızla genişleyemediği için parçalanır ve dökülür Deri değiştirme olarak adlandırılan bu süreç, tırtıllar şişmanladıkça birkaç kez tekrarlanır İşte bu yavaş-hareketli evrelerinde tırtılların bir çoğu aç bir kuş tarafından yok edilir Yine, bir çoğu renklerini çevreye uydurarak korunurlar Bazı türlerin vücutlarındaki keskin dikenler veya dikenimsi tüyler yırtıcıları kendilerinden uzak tutar Bazı tırtılların derisi üzerinde bulunan dairesel lekeler tırıtılı olduğundan daha büyük göstererek yırtıcıları uzak tutar Tırtıldan krisalize, krisalizden kelebeğe başkalaşım Tırtıl hayatta kalır ve tam büyüklüğe erişebilirse, kendini bir yaprağın sapına baş aşağıya asar Ardından, son kez deri değiştirir ve eski deri hemen sertleşerek krisaliz ismi verilen dayanıklı bir kabuk haline gelir Tırtıl krisalizin içerisinde pupaya dönüşür Tırtılın vücut parçaları, içinde bulunan özel, ön-programlanmış hücreleri besleyen kıvamlı bir sıvıya dönüşür Bu hücre yığınları, kanatlar, bacaklar ve göz gibi yeni bir yaratığın özelleşmiş vücut kısımlarını oluşturmaya başlar Bu süreç, oluşacak kelebek türüne göre günler, haftalar, hatta bazen aylar boyunca sürer Son aşama, başlangıçtaki tırtıl haline hiç benzemeyen kelebeğin krisaliz kabuğunu parçalayarak içinden çıkmasıdır Artık yumuşamış kabuktan çıkan kelebeğin kanatları henüz ıslak ve buruşuktur Kanatlar düzelinceye ve içleri kan ile doluncaya kadar kelebeğin beklemesi gerekmektedir Sürekli kanat çırparak kanatlarını güçlendiren kelebek artık uçmaya ve yeni bir yaşam döngüsüne baştan başlamak için eş aramaya hazırdır Her erişkin kelebek, vücut sıcaklığını kontrol etmeye yarayan milyonlarca küçük pullarla kaplıdır Bu pullar, ayrıca, kolaylıkla döküldüklerinden kelebeğin yırtıcıdan kurtulmasına yararlar Kelebekler bu pullar sayesinde farklı ve güzel renklere sahiptirler Bir kelebeğin vücudu üç kısımdan oluşmaktadır: baş, göğüs (toraks) ve karın (abdomen) Kelebeğin başının üzerinde, nesneleri hissetmek ve koku almak amacıyla kullandığı iki uzun anten vardır Kelebeklerin iki büyük birleşik gözü vardır Yani her göz binlerce küçük gözün bir araya gelmesinden oluşmuştur Bu yapı, kelebeğin aynı anda her yönü görmesini sağlar Kelebeklerin bir de çiçekli bitkilerin ürettiği enerji-kaynağı şekerli nektarı emebilmelerini sağlayan, pipet gibi kullandıkları, probossis adı verilen ince uzun bir hortumları vardır