Kürtçe

Kısaca: Kürtçe dili Hint-Avrupa dil ailesinin İrani diller kategorisine ait bir dildir. Tahminlere göre dünya çapında 30-40 milyon civarında Kürtçe konuşan insan bulunmakta. ...devamı ☟

Kürtçe
Kürtçe

Kürtçe, Hint-Avrupa dil ailesinin Hint-İrani kolunun kuzey-batı İrani grubuna ait bir dildir. Her ne kadar çeşitli bilim adamları ve Kürt milliyetçileri çağdaş Kürtçenin, İran-öncesi öncesi kalıntılara sahip olacağını umut etmiş veya iddia etmiş olsalar da, bilimsel olarak bunu gösteren hiçbir kanıt bulunmamaktadır. İrani diller, özellikle de Kürtçe uzmanı olan David MacKenzie, çeşitli fonolojik tahliller sonrasında, Kürtçeyi köken açısından proto-Beluci ve Farsça arasına koyar ve Kürtçe ile Beluci dili arasında yaptığı karşılaştırmalarla, proto-Kürtçenin Güney Farsçası ile oldukça yakın temas halinde olduğunu ileri sürer.

Kürtçe, dünyada tahminen 16 ila 26 milyon arasında değişen sayıda insan tarafından konuşulmaktadır. Encyclopaedia Britannica'ya göre Kürtçenin iki ana lehçesi vardır: kuzey lehçesi olarak Kurmanci ve merkez lehçesi olarak Sorani. Oxford'un yayımladığı Uluslararası Dilbilim Ansiklopedisi (International Encyclopedia of Linguistics) de bu şekilde bir ayrıma gitmiştir. Kurmanci özellikle Musul'dan Kafkaslara doğru olan bölgede yerleşmiş Kürt halkları tarafından konuşulurken, Sorani Urmiye'den Kürdistan coğrafi bölgesinin daha güneyde kalan bölgelerine kadar uzanan bir coğrafyada yoğunluktadır. Aynı kaynağa göre, Zazaca ve Goranice de Kürtçenin alt-lehçeleri sayılırlar. Bununla birlikte, hangi dillerin Kürtçenin lehçesi kabul edilip edilemeyeceği tartışma konusu olmuştur. Örneğin, bazı kaynaklara göre Zazaca bir lehçe değildir.. Zazacayı Kürtçe lehçesi olarak ele alanlar genelde Goranice ile birlikte üçüncü bir lehçe kolu, güney lehçe kolu gibi görürler. Ortaya atılmış Güney Kürtçe lehçeleri gruplandırmalarından biri de şöyledir: Kelhuri, Feyli ve Goranice. Zazacadaki durumun bir benzeri Goranice için de geçerlidir; Goraniceyi Kürtçenin bir lehçesi olarak değil de ayrı bir dil olarak gören dilbilimci mevcuttur.

Kürtçenin en yaygın konuşulan lehçesi olan Kurmancinin yaklaşık olarak 15-17 milyon kişi tarafından konuşulduğu tahmin edilmektedir. Türkiye başta olmak üzere Suriye, Ermenistan ve Azerbaycan gibi ülkelerde yaşayan Kürtlerin ve bu ülkelerden göçmüş olan Kürt diasporasının çoğunluğu Kurmanci konuşur. Kurmanci ayrıca İran ve Irak'taki Kürt topluluklarında nadiren konuşulur; Irak ve İran'daki Kürtlerin çoğunluğu Sorani lehçesini konuşmaktadır. Sorani lehçesinin Irak'ta yaklaşık olarak 4-6 milyon kişi tarafından, İran'da ise yaklaşık olarak 5-6 milyon kişi tarafından konuşulduğu düşünülmektedir.

Kürtçe, Irak'ta resmi dil statüsü kazanmıştır. Suriye'de ise Kürtçe yasaklanmıştır ve örneğin Kürtçe yayın yapılması yasaktır. İran'da resmi dil statüsüne sahip olmasa da yasaklı değildir; Kürtçe yayın üretilmesi serbesttir. Her ne kadar Kürtçe yerel gazete ve benzeri yayınlarda kullanılsa da, okullarda kullanılmamaktadır. Bunun da etkisiyle, İran'daki bazı Kürtler ana dillerinde eğitim görmek amacıyla Irak'a gitmişlerdir. Türkiye'de Kürtçe uzun yıllar yasaklı kaldıktan sonra 90'lı yıllarla birlikte yasaklar çok az da olsa gevşemiştir. Kürtçe Türkiye'de resmi dil statüsünde olmamasına[1] ve ülkenin ana yasasına göre Türkçe dışında herhangi dilin eğitimde kullanılmasının yasak olmasına karşın, özel televizyonlarda çeşitli birçok sınırlamalar dahilinde Kürtçe yayın yapılmasına 2006 yılından itibaren izin verilmiş, 2009 yılında ise devletin resmi televizyonu olan TRT, 24 saat Kürtçe yayın yapan bir kanal (TRT 6) açmıştır.

Zazaca (Kırmançki, Dımıli, Kırdki) ikisinden daha farklıdır. Zazaca Tunceli , Siverek, Diyarbakır ve Muş yörelerinde tahminen 3 milyon insan tarafından konuşulur.

Hewremani ve Gorani İran'ın bazı bölgelerinde konuşulan, Soranca'ya daha yakın olan iki lehçedir.

Kurmanci ve Dımıli lehçelerinde varlıkların feminen ve maskulen özelliklerini korumalarına rağmen, bu sorancada tamamen kaybolmuş durumdadır.

Örnek: Hevala min = Arkadaşım (dişil) Hevalê min = Arkadaşım (eril)

SoraniKurmanciDımıli(Zazaki)
Avesta
Farsça
Almanca
İngilizce
Türkçe
GewreMezin/GirGirdMazaBozorgGrossBigBüyük
BerzBerz/BilindBerzBerezaBarz/BolandHochHighYüksek
MasiMasiMaseMasıyaMahiFischFishBalık
RojRoj/XorRojHorhor-shid/RuzSonneSunGüneş
MêşMêşMêseMexşiMagasFliegeFlySinek

Bilgisayar ve Kürtçe

Son yıllarda bilgisayar programlarında Kürtçe'yi de diller bölümüne ekleme durumu yaşandı. Çok gelişmiş bir browser olan Opera'nın son versiyonlarının bir çok dünya dillerinden önce Kürtçe yayınlanması, Php Nuke, Post Nuke, Mambo gibi webmasterlerin kullandığı sistemlerin kürtçe versiyonlarının ortaya çıkması, bilgisayar ortamında kullanılmak üzere sözlüklerin birçok dilden kürtçeye ve kürtçeden birçok dile çeviri imkanı vermesi ve hatta Wikipedia ansiklopedisinin de Kürtçe bölüm açması gibi bir çok gelişmeler Kürt dili alanında yaşandı. Linux, OpenOffice gibi önemli işletim sistemi ve MS Ofice'lerin de 2005 yılında Kürtçe versiyonları da çıkacak.

Ayrıca Bakınız



Kaynak

http://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCrt%C3%A7e

Kürtçe

Türkçe Kürtçe kelimesinin İngilizce karşılığı.
n. Kurdish

Kürtçe

Türkçe Kürtçe kelimesinin Fransızca karşılığı.
kurde [le]

Kürtçe

Türkçe Kürtçe kelimesinin Almanca karşılığı.
n. Kurdisch

Kürtçe

Kürt dili.

misafir - 8 yıl önce
Türkiyede Zazaca ve Irakta goranca(Hawramice)kesinlikle lehçe değil bağımsız birer dildirler.Anadoluda yakın coğrafi bölgede yaşamaları dolayısıyla etkileşim kısmen mevcuttur.Zazacanın 3 lehçesi vardır.bingöl bölgesinde dimli lehçesi konuşulurken,Tunceli bölgesindeDersimce lehçesi konuşulur,Siverek bölgesinde konuşulan lehçe dımliceye daha yakındır.Kürtçe ise kurmanci,sorani,kelhuri,lorani,leki,bahdinani,şikaki,herki,botani,şeybizini gibi lehçelerden oluşur.Türkiyede kurmanci,Irakta sorani,İranda kelhuri,suriyede Feyli lehçeleri daha yaygın kullanılır

misafir - 8 yıl önce
ben karadeniz kürtlerindenim.sinop boyabat.bizimde kürtçe zazaca.farsça,ve ençok soranice konuşulan bir dilimiz var,bilimsel olarak bize ne ad veriliyor yardımcı olursanız sevinirim.örnk.bizde NASILSIN İYİMİSİN çüne başey.bizde KONUŞTUĞUMUZ DİL haymana dilidir bunun..bunun başka bilimsel bir ismi daha varmı...facebbokta ulaşabilirsiniz ,,,sezai özdemir istanbul

jJQaBOcg - 2 ay önce
20

jJQaBOcg - 2 ay önce
20

Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Kürtçe Resimleri

Kürt dilleri
2 yıl önce

Kürt dilleri veya Kürtçe (Kürtçe: Kurdî, کوردی), Hint-Avrupa dil ailesine bağlı Hint-İran dillerinin Kuzeybatı İran koluna giren ve Türkiye'nin doğu ve...

Kürt dilleri, 1642, Nabi, 1655, 1572, 1712, Yezidilik, Mısır, 1898, 22 Nisan, Kitab el Celve
Celadet Ali Bedirhan
2 yıl önce

Celadet Ali Bedirhan (Kürtçe: Mîr Celadet Alî Bedirxan) (1893, İstanbul - 15 Temmuz 1951, Şam), Osmanlı İmparatorluğu'nda ve Suriye'de faaliyet sürdürmüş...

Celadet Ali Bedirhan, 15 Temmuz, 1893, 1922, 1951, Almanya, Aşiret, Birinci Dünya Savaşı, Istanbul, Kafkas, Kahire
Ahmed-i Hani
6 yıl önce

Ahmed-i Hani (Kürtçe: Ehmedê Xanî; 1650/1651, Han köyü, Çukurca, Hakkâri - 1707, Doğubayazıt, Ağrı), 17. yüzyıl'da yaşamış Kürt edebiyatçı, astronom, şair...

Kilimli, Kızıltepe
6 yıl önce

mahalledir. Mahallenin Kürtçe adı Tahtok'tur. Mahallenin küçük bir gölü var. Gölün alt kısmı kayalarla kaplı kayaların kürtçe ismi taht olduğu için mahallenin...

Kilimli, Kızıltepe, 1984, 1989, 1994, 1997, 1999, 2000, 2004, 2007, Arakapı, Kızıltepe, Asfalt
Mehmed Uzun
2 yıl önce

aşiret evimizde konuşulan dil Kürtçeydi. Sayılmayacak kadar çok amca, teyze, hala, dayı ve yakın akrabalarım hep Kürtçe, Kürtçenin iki lehçesi Kurmanci ve Dimili...

Mehmed Uzun, 1953, 1977, 1985, 2001, 2002, Biyografi, Kürt, Kürtçe, Siverek, Taslak
Esenli, Kızıltepe
6 yıl önce

Mahallenin Kürtçe adı Gırmeleba'dır. Gır tepe demektir. Zaten köy küçük bir tepenin üzerinde kuruludur. Doğu ve Güneydoğu'da değiştirilmeye başlanan kürtçe coğrafi...

Esenli, Kızıltepe, 1984, 1989, 1994, 1997, 1999, 2000, 2004, 2007, Arakapı, Kızıltepe, Asfalt
Bağrıbütün, Kızıltepe
4 yıl önce

edilmiş, daha sonra Demira (Dêmîra) ismi ile değiştirilmiştir.Mahallenin Kürtçe ismi Demira'dır. 1950'li yıllarda içinde karakolu, ilkokulu, 2 tane köy...

Bağrıbütün, Kızıltepe, 1977, 1997, 2000, 2007, Arakapı, Kızıltepe, Asfalt, Barış, Kızıltepe, Başdeğirmen, Kızıltepe, Büyükayrık, Kızıltepe, Büyükdere, Kızıltepe
Yukarıveysi, Silvan
6 yıl önce

Yukarıveysi, Diyarbakır ilinin Silvan ilçesine bağlı bir mahalledir. Mahallenin Kürtçe adı Weysikanê jorîn'dir. I. Dünya Savaşı'nda mahallenin tüm erkekleri savaşa...

Yukarıveysi, Silvan, 1984, 1989, 1994, 1997, 1999, 2000, 2004, 2007, Akdere, Silvan, Akyol, Silvan