Lityum Iyon Pil

Kısaca: Lityum iyon pil (ya da İngilizce kısaltmasıyla: Li-ion) bir çeşit yeniden doldurulabilir pildir ve çoğunlukla elektronik araçlarda ...devamı ☟

Lityum iyon pil
Lityum Iyon Pil

Lityum iyon pil (ya da İngilizce kısaltmasıyla: Li-ion) bir çeşit yeniden doldurulabilir pildir ve çoğunlukla elektronik araçlarda kullanılır. Ağırlıklarına-büyüklüklerine oranla verebildikleri yüksek enerji ile en iyi pil çeşitlerinden biridir ve yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu pillerde hafıza etkisi yoktur ve kullanılmadıkları zamanlardaki enerji kayıpları yavaştır. Uygunsuz kullanılmaları halinde tehlikeli olabilirler. Eğer gerekli önlemler alınmaz ise diğer pil türlerine göre ömürleri daha kısa olabilir. Daha gelişmiş bir lityum iyon pil tasarımı ise lityum polimer pil hücresidir (lithium polymer cell).

Bu pillerde anot karbondan oluşur, katot bir metal oksittir ve elektrolit ise bir organik solvent içinde lityum tuzundan oluşur. Bir Li-Ion pil birimi 3,6 volt potansiyel üretir. Li-Ion piller zamanımızda teknolojik yeniliklerle giderek daha güçlü olarak üretilmektedir.

Li-Ion piller diğer şarj edilebilir pillere oranla daha güçlüdürler. Şarj edildikten sonra enerjiyi daha uzun süre saklayabilirler ve ağırlıkları da daha azdır. Düşük ısılarda örneğin kışın açık havada diğer pillere göre daha iyi çalışırlar. Bu pillerin diğer bir avantajı da kullanılmadan boşalma hızının yavaş olmasıdır. Li-Ion piller ayda %5 oranında boşalırken, NiMH ve NiCd piller %20-30 oranında boşalır. Li-Ion piller kullanılmadıkları zaman serin bir ortamda, yarı dolu olarak saklanmalıdırlar. Tam şarjlı olarak beklerse Li-Ion piller her yıl kapasitelerinin %20'sini kaybederler, bu kayıp %40 dolu olarak bekletilirse yılda %4'e düşer.

Li-Ion pillerin tam boşaltılarak tekrar şarj edilmeleri ömürlerini kısaltır, pratikte bu piller 300 ile 500 tam şarj ömrüne sahiptirler. Uygun koşullarda Li-Ion pillerde bellek etkisi yoktur. Fotoğraf makineniz için yedek Li-Ion pil almanız durumunda kullanmadan bekletirseniz bu pil kullanılan pilden daha çabuk ömrünü tamamlayacaktır. Bu yüzden yedek pillerinizi de dönüşümlü olarak kullanmalısınız.

Lityum pil ilk olarak Gilbert N. Lewis tarafından 1912 yılında keşfedilmiştir. İlk yeniden doldurulamayan pil hücreleri ise 1970 lerin ilk yıllarında ortaya çıkmışlardır. Yeniden doldurulabilir lityum iyon pillerin piyasaya sürülebilmeleri yaklaşık 20 yıllık bir çalışmadan sonra mümkün olmuştur. İlk ticari versiyon 1991 yılında John B. Goodnogh yönetimindeki çalışma grubu Sony tarafından bulunmuştur.

Avantaj ve Dezavantajlar



Avantajları

Li ion piller diğer kimyasallarla hazırlanan denklerine oranla sıklıkla çok daha hafiftirler. Bunun sebebi lityum iyon pillerin en üst seviyede doldurulabilme yoğunluklarıdır. Li ion piller küçük ve taşınabilirdir. Li ion piller için hafıza etkisi sorunu yoktur, dolayısıyla bu pilleri şarj etmek için tam olarak boşalmalarını beklemek gerekmez. Ayrıca yine aynı nedenden dolayı şarjı yarıda kesmek pil için olumsuz bir etki yaratmaz.

Dezavantajları

Li ion pillerin en belirgin kusuru kullanım ömürlerinin üretim tarihlerinden itibaren başlamasıdır. Üretildiklerinden sonra şarj edilseler de edilmeseler de ömürleri üretim tarihinden itibaren azalmaya başlamaktadır. Ancak bu kusur muhtemel müşterilere (topluma) pek duyurulmaz.

%100 Şarj seviyesindeki ve çoğunlukla 25°C derece sıcaklıkta bulunan tam dolu tipik bir dizüstü bilgisayar pili, geri dönüşü olmayacak şekilde her yıl kapasitesinin %20 sini kaybeder. Bu kapasite kaybı ürünün üretim tarihinden itibaren başlar ve pil hiç kullanılmasa bile devam eder. Değişik depolama/saklama dereceleri değişik pil ömrü kayıplarına yol açmaktadır. 0°C derecede %6, 25°C derecede %20 ve 40°C derecede %35 kayıpla karşılaşılabilir.

Eğer lityum iyon pil %40 dolu olarak depolanırsa/saklanırsa pil kapasitesindeki kayıp değerleri düşer. Bu değerler %40 dolu pilde 0°C derecede %2'ye, 25°C derecede %4'e, 40°C derecede ise %15'e düşer.

Eğer pil %0 a kadar boşaltılırsa bu durum "tam boşaltma" olarak adlandırılır ve bu durum pilin kapasitesini düşürür. Yaklaşık olarak 100 tam boşaltma pilin kapasitesinde %75 ten %80'e kadar bir kapasite kaybına yol açar. Dizüstü bilgisayarlarda ya da cep telefonlarında kullanıldığında bu kayıpların anlamı üç-beş yıllık bir kullanımın ardından pilin kapasitesinin kullanılamayacak kadar düşecek olmasıdır.

Li-ion piller hafıza etkisinden etkilenmezler ancak nikel metal hidrür ya da nikel kadmiyum piller kadar uzun ömürlü değildirler. Hatalı kullanıldıklarında çok tehlikeli olabilirler. İleri kimya bilgisi ve gelişmiş çalışmalar gerektirdiklerinden çoğunlukla daha pahalıdırlar.

Uyarı

Lityum iyon piller yüksek ısıya ya da doğrudan güneş ışığına maruz bırakılırlarsa kolayca tutuşabilir ya da patlayabilir. Asla sıcak bir havada arabada bırakılmamalıdır. Bir Li-ion pilin kısa devre olması da tutuşmasına ya da patlamasına yol açabilir.!

Bağlantılı





Kaynaklar

* Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Lityum iyon pil Resimleri