Paolo Dal Pozzo Toscanelli

Paolo dal Pozzo Toscanelli (1397 – 10 Mayıs 1482), İtalyan matematikçi, gökbilimci ve haritacı. Hayatı Doktor Dominic Toscanelli’nin oğlu olarak Floransa’da doğdu. Padus Üniversitesinde hem matematikçi hem de tıp doktoru olarak mezun oldu.

Astronomi

Toscanelli kuyruklu yıldızlar hakkında yaptığı çalışmalar ve özelllikle yörüngelerinin hatasız hesaplanması ile tanınır. Bu çalışmalarından en bilineni 1456 yılında keşfettiği kuyrukluyıldızdır, aynı kuyrukluyıldız 1768 yılında dünyamızının yakınlarından yeniden geçtiğinde Halley kuyruklu yıldızı olarak bilinecektir.

Rönesans Floransası

Uzun hayatı boyunca zekası ve geniş ilgi alanı sebebiyle

Rönesans Floransası

nın etkin isimlerinden birisi olmuştur. Bu dönemdeki arkadaşları arasında Duomo’nun mimarı Filippo Brunelleschi, filozof Marsilio Ficino, matematikçi, yazar ve mimar Leone Battista Alberti ve Kardinal Nicolaus Cusanus sayılabilir. Toscanellli, Kardinal ile birlikte Floransa ve Roma’dan çok sayıda aydınla beraber Antik Yunan matematik çalışmalarını takip etmiş ve Brunelleschi ve Alberti’nin yanı sıra aralarında olan Trabzonlu George ve Papa V. Nicolas olan düşünürle beraber çalışmıştır. Toscanelli hayatının neredeyse tamamını Floransa’da geçirmiş, zaman zaman Roma’ya seyahat etmiştir. Avrupa’nın değişik yerlerinde yaşayan bilimadamlarıyla yazışmalarını içeren çok sayıda mektup bulunmakta olsa da bunlar üzerine detaylı bir araştırma çalışması yapılmamıştır.

Coğrafi keşiflere katkısı

1439 yılında Floransa Konsiline katılan Bizanslı filozof Plethon, Toscanelli’nin İtalya’da o zamana dek bilinmeyen Yunan coğrafyacı ve gezgin Strabon’un seyahatleri, haritaları ve yazılarıyla tanışmasına yol açar. Neredeyse 35 yıl sonra İtalya artan bilgi ve kültür seviyesiyle Rönesans olarak adlandırılan döneme girecektir. 1474 yılında Toscanelli, Lizbon Katedralinde rahip olan ve sürekli olarak yazıştığı Portekizli Fernão Martins’e yazdığı mektupta Asya’ya ve o dönemde çok önem taşıyan Baharat Adalarına batıya giderek ulaşma yollarını detaylı şekilde anlatmıştır. Martins bu mektubu Portekiz kralı V. Alfonso’ya iletecektir. Mektubun aslı kaybolsa da varlığından yine Toscanelli sayesinde haberdar oluyoruz. Toscanelli aynı mektubu, bir haritayla beraber Kristof Kolomb’a gönderecek, Kolomb ise mektupla beraber haritayı Yeni Dünya’ya doğru çıktığı yolculukta beraberinde götürecektir.

Çin heyeti ile birlikte

Doğruluğu kanıtlanmamış bir hikayeye göre Toscanelli 1432 yılında Papa’yı ziyarete gelen bir Çin heyeti ile yapılan görüşmelere katılmıştır.Bu görüşmelerde birçok Çin keşfinden bahsedilmiştir. Bu ziyaretten sonra sanatçı ve mühendis olan Taccola çok sayıda bilimsel çalışma yapacak ve onu takip eden Brunelleschi ve Leonardo da Vinci gibi bilimadamlarının çalışmalarına yol gösterecektir. Toscanelli Kolomb’a gönderdiği 1474 yılındaki mektupta Papa IV. Eugenius (1431-1447) zamanında Cathay’dan (Çin) gelen bir heyetin ziyaretinden bahseder: Doğruluğu hakkında çeşitli iddialar bulunan mektupta bahsedilen kişinin Venedikli tacir ve gezgin Niccolò de' Conti olduğu düşünülmektedir. Conti uzun bir süre Çin’de kaldıktan sonra 1444 yılında Papa Eugenius ile görüşmüştür. Toscanelli yazdığı ikinci bir mektupta Çinlilerden oldukça bilgili ve bilgilerini paylaşmaya eğilimli olarak bahseder: Konuyla ilgili yazılan eserler * Armando Cortesão, Cartografia Portuguesa Antiga, Lizbon, 1960. * Armando Costesão, História da Cartografia Portuguesa, 2 cilt, Lizbon, 1969-1970. * Davidson, Miles H. Columbus then and now: a life reexamined University of Oklahoma Press, 1997 ISBN 0-8061-2934-4 * G. Uzielli, La Vita e i tempi di Paolo di Pozo Toscanelli, Roma 1894. * Quinn, David B. Quinn The European Outthrust and Encounter: The First Phase C.1400-c.1700 Liverpool University Press, 1994 ISBN 0-85323-229-6 * Markam, Clements R. Journal of Christopher Columbus (During His First Voyage, 1492-93) and Documents Relating to the Voyages of John Cabot and Gaspar Corte Real Ayer Publishing, 1972 ISBN 0-8337-2230-1 * Rahn Phillips, Carla The Worlds of Christopher Columbus Cambridge University Press, 1993 ISBN 0-521-44652-X Ayrıca bakınız * Kristof Kolomb * Pinzon Kardeşler * Leone Battista Alberti * Kolomb Öncesi Okyanus Ötesi Temas

Kaynaklar

Vikipedi

Paolo Dal Pozzo Toscanelli