Pascal

Kısaca: Pascal (Paskal okunur) bilgisayar programlama dili pek çok öğrenciye bilgisayar programlamayı öğreten ve çeşitli versiyonları bugün hala yaygın olarak kullanılmaya devam eden en önemli programlama dillerinden biridir. İlk Macintosh işletim sisteminin çoğu ve TeX Pascal ile yazılmıştır. ...devamı ☟

Fransız düşünürü ve matematikçisi Pascal için bakınız Blaise Pascal

Pascal (Paskal okunur) bilgisayar programlama dili pek çok öğrenciye bilgisayar programlamayı öğreten ve çeşitli versiyonları bugün hala yaygın olarak kullanılmaya devam eden en önemli programlama dillerinden biridir. İlk Macintosh işletim sisteminin çoğu ve TeX Pascal ile yazılmıştır.

Bilgisayar bilimcisi Niklaus Wirth Pascal'ı 1970'te yapısal programlamayı derleyiciler için daha kolay işlenir hale getirebilmek amacıyla geliştirmiştir. Adını matematikçi ve düşünür Blaise Pascal'dan alan Pascal, Algol programlama dilinden türemiştir. Wirth, Pascal'dan başka Modula-2 ve Oberon programlama dillerini de geliştirmiştir. Bu diller Pascal'a benzerler ve ayrıca nesneye yönelik programlamayı da desteklerler.

Temel Sözdizimi

Bir dilin sözdizimine örnek olarak yaygın biçimde bir "Merhaba dünya" programı gösterilir. Aşağıda Pascal ile yazılmış bir "Merhaba dünya" programı görebilirsiniz:

program HelloWorld;

begin

 WriteLn('Merhaba dünya!');
end.


Pascal'da tüm programlar "Program" anahtar sözcüğü ile başlar, ve ardından "Begin" / "End" anahtar sözcükleri ile sınırlanan bir blok gelir. Pascal dilinde harflerin büyüklüğü-küçüklüğü önemli değildir. İfadeler noktalı virgül ile ayrılır, ve programlar bir nokta ile bitirilir. Bazı derleyiciler için "Program" satırı zorunlu değildir.

Orijinal halinde Pascal, tümüyle prosedürel bir dildir ve programlar if, while, for ve benzeri yapılardan oluşur.

Pascal ve C

Pascal ve C dilleri yaklaşık aynı zamanlarda geliştirilmişlerdir ve aralarında önemli benzerlikler vardır. Orijinal Pascal ile C'nin ikisi de yapısal programlama fikrini gerçekleştiren küçük ve prosedürel dillerdir. İkisinde de dinamik bellek ayırma ve işaretçi işleme (İng. pointer manipulation) mümkündür. Ancak, bu iki dil dışarıdan bakıldığında farklı görünürler (C programları genelde Pascal programlarından kısadır).

Tartışma yaratan farklılıklardan bir tanesi, Pascal'ın atama için := ve karşılaştırma için = imlerini kullanmasıdır. Matematikte = imi her iki amaç için de kullanıldığından, programcılar bazen yanlışlıkla Pascal'da :=, C'de ise çift = kastedildiği halde daha kısa olan = imini kullanırlar. C'nin tasarımcıları atama işleminin karşılaştırma işleminden daha sık kullanıldığını, dolayısıyla kısa olan imin atama işlemi için kullanılması gerektiğini savunurlar. Pascal'ın savunucuları ise, yanlışlıkla atama yapmanın yanlışlıkla karşılaştırma yapmaktan çok daha tehlikeli olduğunu savunurlar. Bu savunma, eğer, C'de olduğu gibi, bir if ifadesi içinde atama yapılabiliyorsa, kesinlikle doğrudur.

Bu tartışma, iki dilin tasarım mantıkları arasındaki farka işaret eder. Pascal, en azından kısmi olarak, bir eğitim dili olarak tasarlanmıştır. Yanlışlıklara yol açabilecek sözdizimi yapılarından kaçınılmış, sözdiziminin anlaşılması kolay olmasına dikkat edilmiştir. C'nin tasarımcıları ise dili programların kısa olması için tasarlamışlardır.

Bu iki dil arasındanki başka bir fark da, Pascal'ın "strongly typed" olmasıdır. Yani, bir değişken kullanılmadan önce belirli bir tipe sahip olmak üzere tanımlanmalıdır, ve faklı tiplerden iki değişken birbirlerine atanamazlar. Bu sınırlama pek çok programlama yanlışını önler.

C'nin tersine, Pascal'da içiçe fonksiyon tanımlamak mümkündür.

Orijinal Pascal'da program parçaları ayrı ayrı derlenemezler, ve derleme anında boyutu bilinmeyen diziler kullanmak mümkün değildir. Ancak bu sınırlamalar, Pascal'ın bazı versiyonlarında kaldırılmıştır.

Pascal derleyicileri

İlk Pascal derleyicileri (örneğin kendisi de Pascal ile yazılmış olan UCSD p-System derleyicisi) Pascal programlarını makinadan bağımsız p-Code'a çevirmek üzere tasarlanmışlardı. Bu kod, sonradan her sistem için ayrı bir program tarafından yorumlanıyordu. Sonuç olarak, yalnızca küçük yorumlayıcı kısım diğer mimarilere taşınmak (port edilmek) zorundaydı.

1980'lerde Anders Hejlsberg Nascom-2 için Blue Label Pascal derleyicisini yazdı. Daha sonra Borland'da çalışmaya başlayan Hejlsberg, burada derleyicisini IBM PC için baştan yazıp, adını Turbo Pascal koydu. Borland, Turbo Pascal'ı Hejlsberg'in Blue Label'ı sattığı fiyattan çok daha ucuza, 49 dolara sattı.

Ucuza elde edilebilen Borland derleyicisinin 1980'lerin sonunda IBM PC üzerinde yoğunlaşmaya başlayan Pascal topluluğunda büyük etkisi oldu. BASIC yerine yapısal bir programlama dili arayan pek çok PC amatörü Turbo Pascal'ı kullanmaya başladı. Yalnızca bir mimaride çalışan Turbo Pascal, programları doğrudan Intel 8088 makina diline çeviriyordu, dolayısıyla yorumlama kullanan yaklaşımdan daha hızlı idi.

Super Pascal, dile nümerik olmayan etiketler ve bir return ifadesi ekledi.

1990'larda değişik mimariler için işletilebilir kod üretebilen derleyiciler kullanılmaya başlandığında Pascal programları pek çok makina diline kolayca derlenebilir hale geldiler.

Borland, Turbo Pascal'a 5.5 versiyonunda nesneye yönelim ekledi.

Borland daha sonra daha geniş bir nesneye yönelim desteği istediğine karar verip, Apple'ın önerdiği (hala bir standart olmayan) Object Pascal taslağını kullanarak Delphi'yi geliştirmeye başladı. Borland da başta bu dili Delphi'de Object Pascal olarak adlandırdıysa da, sonradan dilin adını da Delphi olarak değiştirdi. Pascal'ın bu 'lehçesini' destekleyen başka derleyiciler de vardır.

Herkesin kullanımına açık derleyiciler

Herkesin kullanımına açık bazı Pascal derleyicileri aşağıda sıralanmıştır:

  • P4 derleyicisi (http://homepages.cwi.nl/~steven/pascal/): Pascal kullanılarak yazılan (UCSD p-System dahil olmak üzere) pek çok Pascal derleyicisinin temeli olan derleyici.
  • FreePascal (http://www.freepascal.org) da Pascal kullanılarak yazılmıştır (ve kendi kendini derleyebilir). FreePascal, kullanışlı ve güçlü bir derleyici olarak tasarlanmıştır ve eski uygulamaları derlemek için kullanılabileceği gibi, yeni uygulamalar yazmak için de kullanılabilir. GNU GPL lisansı ile dağıtımı yapılması serbesttir. FreePascal, Turbo Pascal kodunu Delphi ile karışık olarak kullanabilir ve pek çok işletim sistemi ve platformu destekler.
  • Turbo Pascal (http://community.borland.com) 1980'lerde ve 1990'ların başında yüksek derleme hızı ve güçlü uzantıları (kütüphaneleri) ile kişisel bilgisayarlarda en çok kullanılan Pascal derleyicisi idi. Turbo Pascal'ın eski sürümleri (5.5'e kadar) Borland'ın web sitesinden (http://community.borland.com) indirilebilir (önce kayıt olmanız gerekmektedir).
  • GNU Pascal Derleyicisi (http://www.gnu-pascal.de/) (GPC) GCC için bir önyüzdür (İng. front-end) ve C ile yazılmıştır. GNU GPL lisansı ile özgürce dağıtılmaktadır. Turbo Pascal desteğinin biraz sınırlı olduğu söylenmelidir.
  • Delphi (http://www.borland.com/delphi/), Borland'ın en önemli "hızlı uygulama geliştirme" ürünüdür. Pascal'dan türemiş olan Delphi dilini kullanır ve Windows platformunda kullanılabilecek uygulamalar yazmak için kullanılabilir. Son sürümü .NET platformunu da destekler.
  • Kylix (http://www.borland.com/kylix/), Borland'ın en son Pascal ürünüdür. Delphi'den türemiş olan Kylix, Linux'u da destekler ve daha da geliştirilmiş kütüphanelere sahiptir. Derleyici ve IDE (Integrated Development Environment) ticari olmayan amaçlar için serbestçe kullanılabilir. Derleyicinin (IDE ve kütüphaneler olmadan) kaynak kodunun yakında halka açılması beklenmektedir.

    Geçmişteki Eleştiriler

    1980'lerde ve 1990'ların başındaki kadar olmasa da hala popüler olan Pascal, yine de "ciddi" programlama için uygun olmadığı ve yalnızca eğitim için kullanılabileceği savıyla eleştirilmiştir. C'nin yaratıcılarından olan Brian Kernighan, 1981'de yazdığı makalesi Why Pascal Is Not My Favorite Programming Language (http://www.lysator.liu.se/c/bwk-on-pascal.html) (Pascal Niçin Benim En Sevdiğim Dil Değildir) ile bu eleştirileri özetlemiştir. Öte yandan, 1980'lerde Apple Lisa ve Macintosh gibi büyük projeler Pascal'a dayanıyorlardı. Aradan geçen zaman içinde, Pascal gelişmeyi sürdürmüş ve bu sayede Kernighan'ın eleştirileri artık modern Pascal versiyonları için geçerli olmaktan çıkmıştır.

    Yeterli bilgiye sahip olmayan pek çok kimse bugün hala bu eleştirilerin geçerli olduğunu düşünmektedir. Pascal üzerindeki bu haksız damga, bugün Pascal'ın önündeki belki de en büyük sorundur.

    Kaynak

    http://tr.wikipedia.org/wiki/Pascal_programlama_dili
  • Pascal

    İngilizce Pascal kelimesinin İspanyolca karşılığı.
    s. pascal s. lenguaje Pascal, lenguaje de programación de alto nivel, es un programa que exige un diseño metódico y riguroso por esta razón es muy popular como lenguaje de enseñanza

    Pascal

    İngilizce Pascal kelimesinin Fransızca karşılığı.
    n. Pascal, nom de famille; prénom masculin; Blaise Pascal (1623-1662), philosophe, mathématicien, physicien et écrivain français, fondateur de la théorie des probabilités (avec Fermat) et conçut la première machine à calculer (1642); langage de programmation (Informatique) n. pascal, unité de pression égale à la pression exercée par une force de un newton sur une surface plane de un mètre carré

    Pascal

    İngilizce Pascal kelimesinin Almanca karşılığı.
    n. (Computer) Pascal, Programmiersprache; (Französisch) Vorname; Nachname; Blaire Pascal (1623-62), französischer Philosoph und Mathematiker Gründer der moderenen Stochastik n. Pascal, Druckmesseinheit gleich einem Newton per Quadratmeter

    Pascal

    İngilizce Pascal kelimesinin İtalyanca karşılığı.
    s. lingua di programmazione (inform.); nome proprio e cognome francese; Blaise Pascal (1623-1662), filosofo e matematico francese fondatore della teoria moderna della probabilità s. linguaggio Pascal, linguaggio di programmazione che facilita la scrittura di programmi evoluti

    Pascal

    İngilizce Pascal kelimesinin Portekizce karşılığı.
    s. Pascal, linguagem de programação que proporciona o uso de padrões bem estruturados e de fácil entendimento (informática); nome próprio (francês); sobrenome; Blaise Pascal (1623-1662), filósofo e matemático francês fundador da moderna teoria da probabilidade s. unidade de pressão e tensão igual a um newton (1 N) por metro quadrado

    Pascal

    i. Paskal

    Pascal

    Fransızca Pascal kelimesinin İngilizce karşılığı.
    (m) n. Pascal (1623-62) French philosopher and mathematician, founder of modern probability theory; male first name

    Pascal

    Almanca Pascal kelimesinin İngilizce karşılığı.
    n. programming language that encourages the use of well-constructed and understandable patterns (Computers); (French) first name; family name; Blaise Pascal (1623-1662), French philosopher and mathematician, founder of modern probability theory

    Pascal

    Portekizce Pascal kelimesinin İngilizce karşılığı.
    adj. pas chal

    Pascal

    İspanyolca Pascal kelimesinin İngilizce karşılığı.
    n. Pascal (1623-62) French philosopher and mathematician, founder of modern probability theory

    Pascal

    n. programming language that encourages the use of well-constructed and understandable patterns (Computers); (French) first name; family name; Blaise Pascal (1623-1662), French philosopher and mathematician, founder of modern probability theory n. unit of pressure equal to one newton per square meter n. Pascal, male or female first name; (1623-62) French philosopher and mathematician, founder of modern probability theory

    Pascal

    Fransızca Pascal kelimesinin Türkçe karşılığı.
    Paskalyayla ilgili

    Pascal

    Almanca Pascal kelimesinin Türkçe karşılığı.
    paskalyayla ilgili, pascal

    Bu konuda henüz görüş yok.
    Görüş/mesaj gerekli.
    Markdown kullanılabilir.

    Pascal (programlama dili)
    2 yıl önce

    Pascal (Paskal okunur) bilgisayar programlama dili pek çok öğrenciye bilgisayar programlamayı öğreten ve çeşitli versiyonları bugün hala yaygın olarak...

    Pascal yasası
    6 yıl önce

    Fizik bilimlerinde, Pascal yasası veya Pascal prensibi; hareketsiz ve sıkıştırılamayan bir akışkanın aynı mutlak yüksekliğe sahip tüm noktalarında, bazı...

    Pascal prensibi, Akışkanlar mekaniği, Baraj, Basınç, Blaise Pascal, Dalgıçlık, Fizik, Su kulesi, Yerçekimi, Yoğunluk, Kilopascal
    Blaise Pascal
    2 yıl önce

    Blaise Pascal (19 Haziran 1623 – 19 Ağustos 1662), Fransız matematikçi, fizikçi ve düşünürdür. En bilinen temel eseri Düşünceler'dir. 16 yaşındayken...

    Blaise Pascal, 1623, 1662, 19 Ağustos, 19 Haziran, Felsefe Portalı, Fransız, Kişi, Taslak, Wikimedia, Düşünceler
    Object Pascal
    2 yıl önce

    Object Pascal Turbo Pascal'dan sonra Borland firmasının çıkardığı bir programlama dilidir. Delphi isimli geliştirme ortamının da temel aldığı nesne yönelimli...

    Object Pascal, Bilgisayar, Borland, Delphi programlama dili, Nesne yönelimli programlama, Pascal programlama dili, Programlama dilleri, Taslak
    Jean Claude Pascal
    6 yıl önce

    Jean Claude Pascal (Jean-Claude Villeminot) (d. 24 Ekim 1927 Paris (Fransa) . ö. 5 Mayıs 1992), Fransız şarkıcı ve oyuncu. 1961 ve 1981 yıllarında Eurovision...

    Free Pascal
    6 yıl önce

    Free Pascal derleyicisi (Kısaca FPC, ayrıca FPK Pascal olarak da bilinir.) özgür bir Pascal ve Object Pascal derleyicisidir. Free Pascal, kendi Object...

    Amy Pascal
    2 yıl önce

    Amy Beth Pascal (d. 25 Mart 1958), Amerikalı işletme yöneticisi ve film yapımcısı. 2006'dan 2015'e kadar Sony Pictures Entertainment'ın (SPE) Sinema Filmleri...

    Pascal Feindouno
    6 yıl önce

    Pascal Feindouno (d. 27 Şubat 1981, Conakry), Gineli futbolcudur. 2004 Afrika Uluslar Kupası, 2006 Afrika Uluslar Kupası ve 2008 Afrika Uluslar Kupası'nda...

    Pascal Feindouno, Gine ülke bayrağı, Gine, 1981, 2006, 2007, 27 Şubat, AS Saint-Etienne, AS Saint-í‰tienne, Conakry, FC Lorient