Büyük Hunlara bağlı topluluklardan biri olan Sibirlerin ana yurtları Tanrı Dağları'nın batısı ile İli nehri arasındaki bölgeydi. Sibir; "sapan, yol değiştiren, serbest, başıboş dolaşan" anlamlarına gelmektedir. Sabirlere ait ilk bilgiler 461-465 yılları arasında Batı Sibirya kavimleri arasında görülen göç olayı ile ilgilidir. Bu yıllarda doğudan gelen Avarların baskısı sonucu Sabirler yurtlarını terk ederek batıya yöneldiler. Altaylar ile Ural Dağları arasında yaşayan Ogur Türkleri göçe zorlayan Sabirler Tobol ve İşim dolaylarına yerleştirler.
6. yüzyılın başlarında Doğu Avrupa'da görülen Sabirler, 515 yılında Kafkasya ve Karadeniz'in kuzeyine yerleştiler. Hükümdarları Balak idaresinde önemli zaferler kazandılar. Bizans'a karşı Sasanilerle anlaştılar. 516yılında Kafkasları aşarak Anadoluya geldiler. Kayseri, Ankara ve Konya dolaylarına kadar ilerlediler. Sabirlerin sahip olduğu askeri güç ve savaş taktikleri Bizans kayıtlarına geçmiştir. Bizanslı Prokopios bu konuda şu notları düşmüş:
"Sabirler, insan hafızasının hatırlayabildiği zamandan beri ne İranlılardan ne Romalılardan hiç kimsenin düşünemediği makinelere sahiptirler. Öyle ki her iki devlette mühendis eksik olmamış ve her devirde surları dövmek için makineler yapılmıştır ama şimdiye kadar böyle bir buluş ne ortaya konmuş ne de onlar gibi kullanılabilmiştir. Bu, şüphesiz insan dehasının bir eseridir."
Balak Handan sonra yerine eşi Boğarık Hatun geçti. Savaşçılığı ve idareciliği ile Bizans kayıtlarına girmiş Boğarık Hatun, 100 bin kişilik Sibir ordusuna komuta ediyordu. Sibirler bazen, Bizans bazen de Sasanilerin tarafını tutarak girdikleri savaşlar sebebiyle giderek eski gücünü kaybettiler.
Sabirler, 557 yılında Avarların baskısı sonucunda kuzeye çekildiler. Bu sırada Göktürk hakimiyetini kabul ederek, Göktürklerin batı kanadını oluşturdular. 576 yılında yılında Güney Kafkasyadaki hakimiyeti Bizanslılara kaptırdılar.
Hazar İmparatorluğu örgütlenmesi içerisinde birçok Sabir unsuru ve boyları olduğu görülür. }
Sabirlerin Türk ve Dünya tarihine katkıları
- Sabirler, 5. yüzyılda Macarları Doğu Avrupaya yönlendirmeleriyle Macar tarihine önemli katkılar sağladılar. }
- 7. yüzyılda ortaya çıkan Hazarların temelini oluşturdular.}
- Sibiryaya isimlerini verdiler.}
- Türklerde kadın-erkek eşitliğinin olduğunu gösteren somut örnekleri miras bıraktılar. }
- Anadoluya girmiş Türk boylarından biridir.}
