Tümevarım, gözlenen tek tek olgulardan yola çıkarak genel yargılara ulaşmaktır. Başa bir deyişle tümevarım özelden genele giden bir akıl yürütme türüdür.
Örnek:
Gözlediğim Seyrek köyünde köyden kente göç oranı azdır.
Gözlediğim Ortaklar köyünde köyden kente göç oranı azdır.
Gözlediğim Geren köyünde köyden kente göç oranı azdır.
Gözlediğim Yanıklar köyünde köyden kente göç oranı azdır.
O halde sulu tarımın yapıldığı köylerde köyden kente göç oranı azdır.
Tümdengelim, gerek akıl gerekse gözlem ve deney yoluyla elde edilmiş genel bir ilaaai ayrı ayrı olaylara uygulamaktır. Başka bir deyişle özelin bilgisini genel yargılardan çıkarmaktır.
Örnek:
Toplumsal değişmenin çok hızlı olduğu dönemlerde suç oranı artar.
İstanbul’un toplumsal değişme hızı çok fazladır.
O halde İstanbul’da suç oranı artar.
Yukarıdaki örnekte de görüldüğü gibi tümdengelim yöntemi bize yeni bir bilgi vermez. Genel yargıların içerisindeki saklı olan bilgileri açığa çıkartır.
Bilimsel araştırma sürecinde tümevarım ve tümdengelim yöntemleri birbirlerini tamamlar niteliktedir. Tek tek olgulardan genel ilkelere ulaşılır (tümevarım). Genel ilkelerden yola çıkılarak varsayımlarda bulunulur (tümdengelim). Varsayımların doğruluğunu sınamak için deneyler ve incelemeler yapılır. Bu incelemelerin sonucunda genel ilkelere ulaşılır (tümevarım).
misafir - 8 yıl önce