Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin Kuruluşu

Kısaca: Kuruluş çalışmaları ...devamı ☟

Kuruluş çalışmaları

İstanbul`un işgalinden birkaç gün sonra, Atatürk ünlü 19 Mart 1920 tarihli bildiriyi yayımladı. Bildiride, "Olağanüstü yetkiler taşıyan bir Meclisin Ankara`da toplanacağı, Meclis`e katılacak üyelerin nasıl seçilecekleri, seçilerin engeç onbeş gün içinde yapılması gereği, kesin ve kararlı ifadelerle yer alıyordu.

Ayrıca, dağılan Meclis-i Mebusan`ın üyeleri de Ankara`daki Meclis`e katılabileceklerdi.

Türkiye Cumhuriyeti`nin kuruluş temelleri Ankara`daki bu ilk tarihi binada atıldı. Birinci Meclis Binası, Ulusal Kurtuluş Savaşı`nın yönetim yeri olarak pek çok tartışma ve milli kararlara sahne oldu: Bu yapı bugün Kurtuluş Savaşı Müzesi olarak, ilk yılların anılarını sergiliyor.

İllerde seçilen temsilciler ve Meclis-i Mebusan`ın bir kısım üyeleri Ankara`ya geldiler.

Ankara`nın o günkü şartları içinde Meclis`in toplanabileceği elverişli bir bina yok gibiydi. Sonunda, İkinci Meşrutiyet döneminde, İttihat ve Terakki Cemiyeti kulübü olarak yapılmış tek katlı bir bina uygun görüldü. Eksik kalmış yapı tamamlandı, okullardan toplanan ve halkın katkısıyla sağlanan eşyalarla donatıldı.

Hazırlıklar tamamlanınca, Atatürk 21 Nisan`da yayınladığı ikinci bir bildiri ile, Meclis`in 23 Nisan günü toplanacağını ve açılış töreninin nasıl yapılacağını duyurdu.

23 Nisan 1920 Cuma sabahı erken saatlerde, Ankara`da bulunan herkes Meclis Binası çevresinde toplandı. Halk, kendi kaderine sahip çıkmanın coşkusu içindeydi. Hacı Bayram Camii`nde kılınan cuma namazından sonra, Meclis binası girişinde tören yapıldı. Saat 13:45`de, Ankara`ya gelebilen 115 milletvekili Meclis salonunda toplandı.

Parlamento geleneklerine göre, en yaşlı üye olan Sinop Milletvekili Şerif Bey (1845), Başkanlık kürsüsüne çıktı ve aşağıdaki konuşmayı yaparak Meclis`in ilk toplantısını açtı.

``Açılışta bulunan şahsiyetler``

``İstanbul`un geçici kaydiyle yabancı kuvvetler tarafından işgal olunduğu ve bütün temelleri ile halifelik makamının ve hükümet merkezinin bağımsızlığının yok edildiği hepimizce bilinmektedir. Bu duruma baş eğmek, milletimizin, teklif olunan yabancı köleliğini kabul etmesi demektir. Ancak tam bağımsızlık ile yaşamak için kesin olarak kararlı bulunan ve ezelden beri hür ve başına buyruk yaşamış olan milletimiz, kölelik durumunu son derece ve kesinlikle reddetmiş ve hemen vekillerini toplamaya başlıyarak TBMM`yi meydana getirmiştir.

``Bu Yüksek Meclisin en yaşlı üyesi sıfatıyla ve Allah`ın yardımıyla milletimizin iç ve dış tam bağımsızlık içinde alın yazısının sorumluluğunu doğrudan doğruya yüklenip, kendi kendisini yönetmeye başladığını bütün dünyaya ilan ederek, Büyük Millet Meclisi`ni açıyorum.``


Bu açış konuşmasında, milli egemenliğe dayalı yeni Türk parlamentosunun adı da "Büyük Millet Meclisi" olarak konulmuştu. Bu ad herkesçe benimsedi. Daha sonra Atatürk`ün tüm konuşmalarında yer aldığı şekliyle ve ilk kez 8 Şubat 1921 tarihli Bakanlar Kurulu Kararnamesinde de yazılı olarak, "Türkiye Büyük Millet Meclisi" (TBMM) adı kalıcılık kazandı.

TBMM, 24 Nisan 1920 günü yaptığı ikinci toplantısında Mustafa Kemal Paşa`yı (Atatürk), başkanlığa seçti. Mustafa Kemal Paşa, kendi öncülüğünde kurulan TBMM`nin başkanlığını Cumhurbaşkanı seçildiği gün olan 29 Ekim 1923 tarihine kadar sürdürdü.

TBMM, açılışından iki gün sonra, sadece yasama değil, yürütme gücüne de sahip olacak hukuki ve siyasi yapısını düzenleme çalışmalarına başladı. Bu düzenlemeler, TBMM`nin tam bir güçler birliği ilkesini benimsediğini göstermişti.

2 Mayıs 1920`de Bakanlar Kurulu`nun seçilmesi hakkındaki yasa çıkarıldı. 11 bakandan oluşan "Meclis Hükümeti", 5 Mayıs`da TBMM Başkanı Mustafa Kemal Paşa`nın başkanlığında ilk toplantısını yaptı.

TBMM`nin açılışı ile birlikte, milli egemenliğe dayalı yeni Türk Devleti doğmuş oluyordu. Birinci TBMM`nin iki temel hedefi, kesin zaferi kazanmak ve yeni devletin otoritesini güçlendirmek, kalıcılığını gerçekleştirmekti. Öncelikle, ülke topraklarının yabancı işgalinden kurtarılması gerekiyordu.

Mondros Ateşkes Antlaşması`nın ardından başlayan işgallere karşı etkili bir direniş gösterebilmek için bölgesel kuvvetlerin birleşmesi amaçlanmıştı.

Milletin kendi kararlarını almaları için bir meclise ihtiyaç vardı.Bunun için M.Kemal 19 mart 1920`de bir genelge yayınlayarak her sancaktan beşer tane olmak üzere milletvekilleri seçilip Ankaraya gelmeleri istendi .Bunun üzerine büyük bir katılım olarak 23 nisan 1920`de meclis kuruldu.İlk 120 milletvekili olmak üzere daha sonra bu sayı 390`a çıkmıştır.

Meclis başkanı Mustafa Kemal Paşa seçildi ve Mustafa Kemal meclis çalışmasıyla ilgili bir önerge sundu ve kabul gördü.

İlk TBMM`nin Çalışma Esasları

  • TBMM`nin üstünde bir kuvvet yoktur.
  • Meclisten seçilecek bir heyet,meclise vekil olarak hükümet işlerini görecektir.Meclis başkanı bu heyetinde başkanıdır(meclis hükümet sistemi).


TBMM`nin Önemi ve Özellikleri

  • Bu önerge 20 Ocak 1921 anayasası kabul edilinceye kadar meclisin çalışma esaslarını belirlemiştir.
  • TBMM a€˜`Kurucu Meclis`` özelliğindedir.Olağanüstü yetkilere sahip bir ihtilal meclisidir.
  • Kuvvetler birliği``ilkesi esas alınmıştır.
  • M.Kemal meclisin, hükümetin ve yeni devletin başkanıdır.


TBMM Döneminde Gerçekleştirilen Başlıca Faaliyetler

  • İç isyanlar bastırıldı.
  • Saltanat kaldırıldı.


TBMM`ye Karşı Çıkan Ayaklanmalar

İstanbul Hükümetince çıkarılan ayaklanmalar





İstanbul hükümeti ve işgalci devletlerin kışkıtmaları ile çıkan ayaklanmalar





Azınlıkların çıkardığı ayaklanmalar





Kuvay-ı milliye yanlısı olup sonradan ayaklananlar



  • Düzenli ordunun kurulması aşamasından buna karşı çıkan kuvay-i milliye şefleri tarafından çıkarılmıştır.


Ayaklanmalara Alınan Önlemler

  • İstanbul ile haberleşme kesildi.
  • Düzenli orduya geçildi.


İsyanların Sonuçları

  • Düşman cephelerde ilerleme imkanı buldu.
  • Milli bağımsızlığın gerçekleşmesi gecikti.
  • Ayaklanmaların bastırılması ile TBMM Anadolu`ya hakim tek güç haline geldi.


İlgili bağlantılar



Kaynak



Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

TBMM 1. dönem milletvekilleri listesi
2 yıl önce

Birinci Dönem Büyük Millet Meclisi ya da kısaca Birinci Meclis, 23 Nisan 1920'de Ankara'da toplanmış, 1 Nisan 1923'te yeni seçim kararı alarak 15 Nisan...

Türkiye Büyük Millet Meclisi (1. Dönem), 1. Dönem, 11 Eylül, 12 Ocak, 13 Temmuz, 150`likler, 15 Nisan, 16 Mart, 17 Mayıs, 1919, 1920
Türkiye Büyük Millet Meclisi
2 yıl önce

kullanan Türkiye Cumhuriyeti'nin anayasal devlet organıdır. "Egemenlik, kayıtsız şartsız milletindir" ilkesi Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin varoluşunun...

23 Nisan, Parti, Mustafa Kemal Atatürk, Meclis-i Mebusan, Cumhuriyet, Osmanlı Devleti, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, Demokrasi, Parlemento, Meclis, 1919
Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanları listesi
2 yıl önce

Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanları listesi, 23 Nisan 1920'de açılan TBMM başkanlarını içermektedir. Yasama döneminin birinci birleşiminin ilk oturumundan...

Ankara Hükûmeti
6 yıl önce

Büyük Millet Meclisi Hükûmeti, Kurtuluş Savaşı sırasında Ankara’daki hükûmete verilen addır. 23 Nisan 1920’de Ankara’da toplanan Türkiye Büyük Millet...

Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir
6 yıl önce

bulunan ve Türk milleti adına Türkiye'nin kuruluşunu ilan eden Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin temel dayanağını oluşturan ilkedir. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın...

Egemenlik, kayıtsız, şartsız milletindir!, Türkiye Cumhuriyeti
Millet Partisi (1948)
2 yıl önce

Gösterdiği adaylardan sadece Osman Bölükbaşı, Kırşehir'den Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne girebildi. Millet Partisi laikliğe aykırı politika ürettiği gerekçesiyle...

Millet Partisi (1948), 1948, 1950 Genel Seçimleri, 1953, Ankara, Cumhuriyet Halk Partisi (1935), Cumhuriyetçi Millet Partisi, Demokrat Parti (1946), Fevzi Çakmak, Hikmet Bayur, Kırşehir
Türkiye Cumhurbaşkanı
2 yıl önce

görev ve yetkileri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 104. maddesinde düzenlenmiştir. Cumhurbaşkanı, ayrıca Türkiye Büyük Millet Meclisi adına, meclisin manevi...

Millet Partisi (1992)
2 yıl önce

23 Kasım 1992 tarihindeki II. Olağanüstü Büyük Kongresinde Millet Partisi adını aldı. Millet Partisi, Türkiye genelinde teşkilatlanma barajını aşarak seçimlere...

Millet Partisi (1992), 1950, 1954, 1958, 1961, 1962, 1972, 1992, 1995 Türkiye Cumhuriyeti Milletvekili Genel Seçimleri, 1999 Türkiye Cumhuriyeti Milletvekili Genel Seçimleri, 2002 Türkiye Cumhuriyeti Milletvekili Genel Seçimleri