Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Vezin

Kısaca: Tartı manasına gelir. Edebiyatta terim olarak, şiirde sözün önceden tespit edilmiş, belli kalıplar içinde ifade edilmesine denir. Edebiyatımızda kullanılan vezinler ya mısralardaki hecelerin sayısı esasına ya da mısrada yer alan hecelerin uzunluğu ve kısalığı esasına dayanır. Tarihi gelişimi içinde edebiyatımızda iki vezin kullanılmıştır: Aruz vezni ve hece vezni. Hece vezninde mısralarda hecenin sayı eşitliği esastır. Aruz vezni ise mısradaki hecelerin uzunluğu ve kısalığı esasına dayanır. ...devamı ☟

Tartı manasına gelir. Edebiyatta terim olarak, şiirde sözün önceden tespit edilmiş, belli kalıplar içinde ifade edilmesine denir. Edebiyatımızda kullanılan vezinler ya mısralardaki hecelerin sayısı esasına ya da mısrada yer alan hecelerin uzunluğu ve kısalığı esasına dayanır. Edebiyatta mısraların düzenini sağlayan ölçülere verilen ad. Her dilin kendi öz benliğinden doğan bir ahenk ölçüsüdür. Kelime anlamı tartı, düzen olan vezin; bir manzumenin bütün mısraları arasında bir ahenk bir uyum sağlama yoludur.

Yazılı Türk Edebiyatında ilk vezinli söyleyiş, Göktürk kitabelerine Yollug Tegin’in yazdığı şu mısralardır:

Yigirmi kün olurup

Bu taşka bu tamga kop

Yollug Tegin bitidim

Bu mısraların üçü de toplam 7 hece tutan sözlerle söylenmiştir. Türkler, edebiyat tarihinde bu uyumu heceler düzenine ve sayısına göre sağladılar. Buna Hece vezni denmektedir. (Bkz. Hece Vezni)

Bazı dillerde hecelerin sesleri ne denk ne de eşittir. Bu dillerde heceler ya uzun, ya kısa, bazan çok uzun ve çok kısa olabilir. Hecelerin sesi denk olmayan böyle dillerde ahenk, heceleri saymakla sağlanamaz. Böyle dillerde ahenk, uzun ve kısa hecelerin seslerine göre tertiplenmiş kalıplarla sağlanır. Aruz vezinleri böyle ses kalıpları ile tertiplenmiştir (Bkz. Aruz). Nazımda hecelerin seslerine göre gelişen vezin, yalnız aruz vezni değildir. Mesela bir kısım Avrupa dillerinde böyle ses kalıplarına, yahut hecelerin seslerine ve vurgularına göre ahenkleşmiş vezinler vardır. Bunun sebebi, bu dillerde çok kere iki hece yerini tutacak kadar uzun, bazan uzun sesli heceler bulunmasıdır. Âhenkleri, hecelerinin vurgulu, vurgusuz, uzun veya kısa oluşları gibi ses ölçüleriyle sağlanan vezinlere ritmik (rythmique) vezinler denir.

Bir ara hece vezni çağdaş Türk şiirinde tamamen yerleşmişse de kısa bir süre sonra “serbest vezin” veya vezinsiz şiir geleneği kurulmuştur. Bugün Türk şairlerinin bir kısmı vezinsiz şiir yazmaktadır. Bu arada heceyle hatta aruzla yazanlar da vardır.

Tarihi gelişimi içinde edebiyatımızda iki vezin kullanılmıştır: Aruz vezni ve hece vezni. Hece vezninde mısralarda hecenin sayı eşitliği esastır. Aruz vezni ise mısradaki hecelerin uzunluğu ve kısalığı esasına dayanır.

Günümüzde yaygın olarak kullanılan serbest vezinde ise mısralar, hece ve aruz'daki kayıtlardan uzak, şairin kendi anlayışına göre, belli bir düzen sınırlamasının dışında değişik şekillerde düzenlenir.

vezin

Osmanlıca vezin kelimesinin Türkçe karşılığı.
Hamur yapılmış ebucehil karpuzu. * Asil. * Sabit.

vezin

Türkçe vezin kelimesinin İngilizce karşılığı.
n. measure, meter, metre [Brit.], prosody, rhythm

vezin

tartı. ölçü.

vezin

Türkçe vezin kelimesinin Fransızca karşılığı.
mesure [la]

vezin

Türkçe vezin kelimesinin Almanca karşılığı.
n. Metrum

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Ağırlık
2 yıl önce

Ağırlık, bir cisme uygulanan kütleçekim kuvvetidir. Ağırlığım birimi newton'dur ve simgesi 'N' olarak gösterilir. Ölçü aracı dinamometredir. Kütleçekim...

Ağırlık, Ağırlık
Vezine bahşı
6 yıl önce

Vezine bahşı (Farsça: بخش وزینه‎‎), İran'ın Batı Azerbaycan Eyaleti'nde bulunan Serdeşt şehristanı'nın 2 bahşından birisidir. Bahşın 2006 yılı nüfusu 31...
Tal vez me estoy enamorando
6 yıl önce

Tal vez me estoy enamorando, Şilili pop müzik sanatçısı Nicole'un 1989 çıkışlı debut albümü. Aralık 1989 tarihinde Musicavisión adlı yayın şirketi tarafından...
Lirik şiir
2 yıl önce

uzun iki heceli vezin türüdür. trochaic: Bir uzun ve bir kısa heceli ölçüdür. anapestic: İki kısa ve bir uzun heceden meydana gelen vezin türüdür. dactylic:...

Lirik şiir, Lirik şiir
Ölçülü, Kars
2 yıl önce

"Vjan" olup, Ermenice'de "çağlayan" anlamına gelmektedir. 1928 kayıtlarında ise "Vezin" olarak görülmektedir. 20. yüzyıl başlarında köyde Rumlar ve Ermeniler ikamet...
Guru (anlam ayrımı)
6 yıl önce

bir ünite. Guru (program dili), bir program dili. Guru (vezin), Sanskritçe bir ölçü tekniği, vezin. The Guru, Sly Cooper adlı video oyununda bir karakter...
Femonoe
6 yıl önce

mitolojisinde Apollo'nun kızıdır. İlk Pythia'dır, ve altı birimli antik bir vezin türü olan hekzametre'nin (veya hexametre) mucidi olduğuna inanılır. Bazıları...

Femonoe, Apollo, Delphi, Mitoloji, Taslak, Yunan mitolojisi, Apollo Tapınağı, Hekzametre, Pythia, Vezin
Cevahirü'l Esrar
6 yıl önce

nerede yazıldığı konusunda bilgimiz yoktur. Yalnız dili, konusu şekil ve vezin özellikleri olarak Muinü'l Mürid'le ayrılık göstermesi onun Muinü'l Mürid'den...