VI. Konstantin | başlık = Bizans İmparatorluğu İmparatoru | resim = | altyazı = IV. Leo ve oğlu VI. Konstantin | hüküm süresi = 776–796 | tahta geçmesi = 776 | diğer ünvanları = | tam adı = | önce gelen = IV. Leo Hazar | sonra gelen = Irene | varisi = | kraliçe = | gözdesi = | eş 1 = Amnia'li Maria | eş 2 = Theodote | eş 3 = | eş 4 = | eş 5 = | eş 6 = | çocukları = Euphrosyne Irene Leo | hanedan = İsaurya Hanedanı | resmi marşı = | babası = IV. Leo Hazar | annesi = İrene | doğum tarihi = 771 | doğum yeri = | ölüm tarihi = 797 | ölüm yeri = | defin tarihi = | mezar yeri = |}} VI. Konstantin (Yunanca:Κωνσταντίνος Ϛ΄, Kōnstantinos VI) (d. 771–o. 797) 780 ile 797 doneminde Bizans İmparatorluğu imparatoru olmuştur. Yaşamı Vİ. Konstantin İmparator IV. Leo Hazar ile Atinalı İrene'in tek oğluydu. Konstantin daha 5 yaşındayken 776da babası tarafından ortak imparator olarak ilan edilmiş ve törenle taç giymiştir. Babası 780de olduğu zaman daha 9 yaşında ve yetişkin değilken tek imparator olarak ilan edildi. İmparatorluğun idaresi taht naibi olarak seçilen annesi İrene oldu ve taht naibi olan İrene impartorluğu şahsen idareye başladı. İrene'nin taht naibi olarak idaresi hemen muhalafet eden gruplarm, özelliklikle Anadolu'daki askerler tarafından hedef alındı. Hemen bir isyan çıktı ve biri bastırılınca diğer bir isyan takip etti.İsyancıların dayandıkları sırayal eski imparatorun 5 kardeşi de birini tutarak isteklerinin yasal ve muteber olduğunu iddia ettiler. Ama eski imparatorun 5 kardeşi de pek yeteneksizlerdi. İrene hemen duruma hakim oldu; isyancılara yakalanıp cezalandırıldılar ve eski imparatorun 5 kardeşi de keşiş olarak manastırlara atıldılar. Vİ. Konstantin 782de Frankların Kralı Şarlman'ın üçüncü karısı Hildegard'dan olan kızı "Rotrude" ile nişanlandırıldı. Fakat bu nişanlılık taht naibi ve ana imparatoriçe olan Renee'in hoşuna gitmemişti ve 788de onun itirazları sonunda nisan sonunda 788de bozuldu. Genç Konstantin'in babası Leo Hazar gibi "put kıran (ikonoklast)" sempatizanı olduğu bilinmekteydi. Halbuki annesi İrene kendi inançları doğrusunda bir "putsever (ikonodul)" idi. Kocası Leo Hazar'ın İrene'nin bazı putları saraydaki odasında sakladığını öğrendiği ve bundan sonra onunla karı-koca hayatı yaşamaktan çekindiği söylentileri her tarafa yayılmıştı. Taht naibi olarak da İrene genellikle başşehir halkının "putsever" olduğunu bilmekteydi. Fakat saray; kilise ve ordunun yüksek seviyeleri "putkiran" taraftarı idiler. Ordunun isyanını bir bahane olarak gören İrene ordunun üst seviyelerini putkiran taraftarı komutan ve subaylardan temizledi. Fakat bu temizleme hareketi putkiranları demoralize edip taht naibi İrene elindeki imparatorluk idaresinden hoşnutsuz yaptı. Batıda Sicilya valisi "Elpidios" kendini bağımsız ilan etti. İrene bunu çok şiddetle bastırdı. Valinin Konstantinopolis'deki ailesine ağır ceza uyguladı. Bizans donanması hücuma gönderildi. "Elpidios" Tunus'da bulunan Araplara sığındı ve Sicilya'yı onlara terketmeye hazır olduğunu bildirdi. Doğuda Abbası Halifesi Mehdi'nin oğlu (sonradan halife olacak) Harun Reşid 782de çok büyük bir ordu ile Bizans sınırndan içeri girdi. Buna karşı duracak Bizans ordusu komutanı olan doğu sınırındaki "Bücellarıus" Theması askeri valisi (strategos) Ermeni asıllı general Tatzates ve ordusu hemen Abbasiler yanına geçti. Bizans merkezi hükümeti Harun Resid ile barış müzakerelerine girişti. Bizans'a çok büyük yük doğuran bir barış imzalamak zorunda kaldılar. Üç yıl süreli bu barışın en önemli şartı Bizans'ın üç yıl için her yıl 70.000 altın dınar para ve 10.000 adet özel işlemeli ipek elbise vermesi ve Arap tüccarlarına Bizans pazarlarının açılmasını kabul etmesi idi. Taht naibi İrene'nin tek askeri Balkanlarda oldu. Balkanlardaki Bizans ordusu ülkenin batısından gelen askerlerden oluştuklarai için "putkiranlar" bu orduda önemli mevkilerde değillerdi. İslavlaar kuzeyden gelip Bizans'ın Balkan arazilerinde yerleşmeye başlamışlardı ve bunları Bizans'a sadik olmadıklari zaman zaman çıkardiklari karışıklıklardan bilinmekteydi. 784de taht naibi İrene saraylı hadim Stavracius komutanlıgında bir orduyu bunlar üzerine Balkanlara gönderdi. Bu ordu önce Makedonya'da sonra Teselya'da Islavların karışıklık ve isyanlarini önledi ve buralardan Islav gocmenleri atmaya calisti. Sonra son zamanlarada Bizans ordularının girmekten çekindiği Mora Yarımadası içlerine yöneldi; buraları talan etti ve çok büyük yağma malla Konstantinoplois'e geri döndü. Bu başarıdan faydalanan taht naibi İrene bu sefer dinsel bürokrasiden putkiranları elemine etme politikası uygulamaya başladı. Patrik'in istifa etmesi sağlanıp yeni patrik olarak dinsel hiyerarşiden gelmeyen saraylı imparatoriçe sekreteri "Tarasıus" İstanbul Patriği seçildi. Bu kişi iyi eğitimli ve dinsel teorileri iyi bilmekte idi; ama dinsel doktirinlere yaklaşımı bir teorici dindar doktiriner papaz olarak değil de bir pratik bürokrat olaraktı. Yeni patriğin ilk hedefi Roma ile doğu kilisesinin arasını bulmaktı. 29 Ağustos 785de taht naibi İrene ve imparator Vİ. Konstantin imzasıyla Papa Hadrian'a bir mektup gönderildi. Bu mektupla Konstantinopolis'de yeni bir dinsel konsil toplantısı için bati kilisesinin delegeleri çağırildı. Bu konsilin hedefinin daha önceki Patrik'in batı kilisesince beğenilmeyen doktirinlerini, özellikle putlari tümüyle yasak etme doktrinini, elimine etmek olduğu da bu mektupta bildirdi. Buna Papa Hadrian'ın yanıtı, tümüyle bu yeni yaklaşımı kabul etmek yerine, ılımlı olarak pozitif yanit vermek oldu. Konstantinopolis Konsili 17 Ağustos 786de toplandı. Doğu kilisesinin üç önemli Patriği ve Papalık Roma'dan delegeler ve Bizans ülkesinin her tarafından piskoposlar bu Konsil toplantısına iştirak ettiler. İmpartoriçe ve Patrik Tarsius'un "ikonadul (putsever)" görüşleri burada hakim olduğu bilinmekteydi. Fakat putkiranların entrikaları unutulmuştu. Toplantı acilir açılmaz şehir garnizonu ve İmparatorluk muhafız güçleri askerler toplantı kilisesini bastılar ve iştirakçılar hemen buradan ayrılmazlarla durumlarin çok fena olacağını onlara bildirdiler. Papa delegeleri ve diğer delegeler bir panik halinde toplatı yerinden ayrılmak zorunda kaldılar. Buna karsi olarak taht naibi İrene ve Patrik yeni bir strateji uygulmaya koydular. Eylül başında bir Arap hücumu çıktığı haberi alnması vesilesi ile Konstantinopolis'de bulunan ordu mensuplarinin bunlar üzerine gönderilmesi karar verildiği açıklandı. Çoğu önceki harekete katılmış olan askerler toplanıp Anadolu'ya geçirildiler ve disiplinli bir ordu şeklinde doğuya yürüyüşe başlatıldılar. Fakat uzun zaman geçmeden bu ardu askerlerinin hepsi zorla terhis edildiler ve ordu dağıltıldı. Yerlerine Bithinya'da tahta sadakatlerı bilinen askerler Konstantinopolis'e getirildiler. Önceki toplantıdan kaçmış olan delegeler ve dinsel kişiler toplanıp İznik'e götürülerek Eylül 787de İznik Ayasofya Kilisesine "Yedinci Ekümenik Konsili" ve "İkinci Nicaea Konsili" olarak yeni bir toplantı açıldı. Bu toplantıda "putkiranlık" doktrinini doğruluğu yanlisliği ele alınmadı. Konsil putsevenlerin ikonaları sevenlerin doğru olduğunu kabul edip; tüm putkiran dinsel doktrinlerinin ortadan kaldırılması kararı alındı. Onyedi yaşında olan Vİ. Konstantin daha yetişkin olduğu kabul edilmediği için bu "İkinci Nicaea Konsili" kararlarını imzalayıp tasdik etmesi gerekti. Fakat bu Papaya yaklaşma Bizans'ın İtalya'da bulunan arazilerini ellerine geçirmek isteyen Frankların Bizans arazilerine hücumunu önleyemedi. 788de İtalya'da Bizans'a ait olan Istriya ve Benevento Franklar tarafından zaptedildi. Vİ. Konstantin ertesi yıl Paflogonyalı Amnia'li Mary ile evlilik yaptı ve devleti idaresini şahsen eline alması gerektiğini düşünmekteydi. İrene'nin otokratik hareket ve davranışlarından gocunmaya başladı. Fakat bağımsızlığını askeri bir komployla gerçeklekleştirmek için yaptığı uğraşlar once boşa gitti. İmparatoriçe destekcilerıni çok şiddetli güçle bastırdı. Buna karşılık İrene daha da iktidar gücünü tümüyle ele geçirme politikaları uygulamaya başladı. Saraylılar ve ordunun sadakat yemininin İrene adına yapılması emir verdi. Bu 790 ilkbaharında taht naibi İrene'ye karşı olan hoşnutsuzluğun açık açık ortaya çıkmasına neden oldu. Ermeni muhafız birlikleri başta olarak askerler resmen tek hüklümdarlarının VI. Konstantin olduğunu ilan ettiler. Böylece VI. Konstantin şahsen bir iktidar gücü kazanmayı başardı. Fakat devletin bütünluğunu korumak kaygısıyla Konstantin ile annesi İrene arasında bir dostluk olduğu görüntüsü verilmeye yine devam ettirildi. Konstantin'in 791de Bulgarlara karşı yapılan askeri sefere komutanlık etti ve bu sefer de başarısız oldu. İrene iktidara geçerse oğlunun "putkiranlar" politikası uygulayacağından ve bir iç isyanın ortaya çıkmasında mümkün olduğundan korkmaktaydı. Bu nedenle oğluna iktidarı vermekten çekinmekte ve devlet işlerini tamamen kendi üzerine almaya karar verdi. Bu hedef varmak için oğlunun hayatını feda etmeye hazırdı. En sonunda 792de İrene oğlunun bir önceki askeri başarısızlığını bir vesile olarak kendi lehine bir avantaj olarak kullandı ve resmen İmporatoriçe unvanını aldı. 792de de IV. Konstantin Bulgar Kralı Kardan'a karşı seferinde mağlup oldu. Vİ. Konstantin'in bu zayıflığı destekçileri arasında hoznutsuzluk yarattı. Sezar ünvanlı amcası Nekeforosu tutanlar bir komplo hazırladılar. Bunu öğrenen Vİ. Konstantin hemen fazla şiddet uygulayıp bunu bastırdı. Amcası Nikeforos'un gözlerine mil çektirdi. Daha önce İrene tarafından kesişliğe zorlanan babasının diğer dört kardeşinin de dillerini kestiritti. Ermeni asıllı general Aleksios Moselle'yi de kör ettirdi. Bu generalin tarafttarı olan ve daha önce kendinin iktidara gelmesini sağlayan Ermeni asıllı muhafız birlikleri isyan ettiler. Vİ. Konstantin 793de bu isyanı da şiddetle bastırdı. Vİ. Konstantin 15 Ocak 792de karısı Amnia'li Maria'yi erkek çocuk doğurmadığı nedeniyle boşayarak Bizans'da önemli ailelerden olan ve daha önce metresi olan Theodote ile evlendi. Böylece iktidarı eline geçirmek için destek sağlamak istemekteydi. Buna Patrik Tarasios hiç itiraz etmediyse de, İmparatoriçe İrene halka bu evlenmeyi uygunsuz bir davranış olarak tanıtmayı başardı. Böylece VI. Konstantin eski destekçilerini kaybetmiş oldu. İmparatoriçe İrene "putseven" saraylılar; piskoposlar ve papazlarla çok becerikli bir entrika çevirmeye başladı ve kendi taraftarlarının bir komplo hazırlamalarına önayak oldu. Vİ. Konstantin bu komplodan kaçmak için Anadolu yakasına geçti ve Anadolu şehirlerine gidip destek sağlamsk istediği sanılmaktaydı. Fakat kendine refakat eden saraylı bürokratlar da komployu hazırlayanlar ve İrene'nin adamlarıydı. Bu bürokratlar Boğaz'ın Asya yakasında onu yakaladılara ve tutuklanarak Konstantinopolis'e saraya götürdüler. İmparatoriçe İrene'in emir vererek genç oğlunun gözlerini mil çektirdi. VI. Konstantin bu operasyondan sonra birkaç gün yaşabildi ve sonunda operasyon yaralarının iyileşmemeden yaşamını kaybetti. Annesi İmpartoriçe İrene tam yetkili bir imparator olarak "basileus (βασιλεύς)" unvanini aldi ve 803'e kadar imparator olarak hukumet surdu. Sonradan II. Mikhail'in imparatorlugu sirasinda kendisinin VI. Konstantin oldugunu iddia eden bir maceraci imparatorlugu eline gecirmek icin bir isyan yapmistir. Ailesi VI. Konstantin ve birinci karısı "Amnia'lı Maria" 'nın iki kızı olmuştu: * "Euphrosyne", imparator II. Mikhail'in karısı; * İrene Gözdesi ve sonradan ikinci karısı olan "Theodote' ile bir oğlu olmuştu: * Leo, 797de ölmüştür. * Ingilizce Wikipedia "Constantine VI" maddesi Ayrıca bakınız * Bizans imparatorları * Bizans imparatorları
Dış bağlantılar
* Ostrogorsky, Georg (çev. Fikret Işıltan), (1999 5.baskı) Bizans Devleti Tarihi, Ankara:Türkiye Tarih Kurumu ISBN 975-16-0348-X (Orijinal 1.baskı:1940) * Gregory, Timothy E. (çev. Esra Ermert), (2008), Bizans Tarihi, İstanbul:Yapı Kredi Yayınları ISBN 978-975-08-1507-2 * Norwich, John Julius, (1988) Byzantium: Early Centuries, Londra:Penguin ISBN 0-14-011447-5, say.366-375 * "Constantine VI" maddesi Kazhdan, Alexander (ed) (1991) The Oxford Dictionary of Byzantium - 3 Cilt New York: Oxford University Press . ISBN 0-19-504652-8
