çini
Türkçe çini kelimesinin İngilizce karşılığı.[Cini] n. genie, demon, sprite, clever person, gin, white satin, elf, Geneva, gnome, goblin, gremlin, hob, hobgoblin, Hollands, jinnee, puck
n. China
adj. ceramic, China
İZNİK ÇiNi SANATI
Türk Çini Sanatının tarihi ilk müslüman Turk devletlerinden Karahanlılara kadar dayanmaktadır. Bu da çini sanatının bin yılı aşkın bir geçmişe sahip olduğunu göstermektedir.
Büyük Selçuklular ve Anadolu Selçukluları çiniyi mimari süslemelerde sıkca kullanmış Anadolu Selçuklu Devletinin dağılmasından sonra, çini sanatında Osmanlı Devletinin kuruluşuyla yeni bir dönem başlamıştır.
İlk Osmanlı dönemi İznik çinileri, Bursa Yeşil Cami ve Türbesinde (1421), Bursa Muradiye Camiinde (1426), Edirne Muradiye Camiinde (1433) ve Çinili Köşk`te (1472) görülebilmektedir. Bunlar genellikle mozaik veya sırlı boya tekniği ile üretilmiş çinilerdir. Bu dönem çinilerinde lacivert, mavi, turkuaz, siyah ve daha çok geometrik desenler kullanılmıştır.
16. yy`da İznik`te üretilen çinilerde gerek kalite ve gerekse desen üretiminde büyük gelişmeler olmuş ve Türk Çini Sanatı en parlak dönemine yaşamıştır. Osmanlı, mozaik gibi teknikleri bırakmış, sır altı boya ve sır tekniğini geliştirmiştir. Bunun yanı sıra saray nakkaşhanesinde yeni motifler geliştirilmeye ve üretilmeye başlanmıştır. Kırmızı, yeşil, mavi, lacivert, turkuaz ve kahverenkleriyle İznik çinilerinde yeni bir devir yaşanmaya başlanmıştır.
Osmanlı Devrindeki duraklama dönemiyle birlikte, İznik Çini üretim faaliyetini 17.yy. sonlarına doğru tamamen durdurmuş ve çinicilik Kütahya`ya kaymıştır. Lale Devri diye anılan dönemde, İznik çini sanatı yeniden canlandırılmaya çalışılsa da çabalar uzun ömürlü olamamıştır.
