Türkçe Bilgi: Ömer bin Abdülaziz

Ömer bin Abdülaziz Emevi halifelerinin sekizincisi. Mısır valisi Abdülaziz bin Mervan'ın oğludur. Annesi, hazret-i Ömer'in oğlu asım'ın kızıdır. 679 (H.60) senesinde Medine'de doğdu. 720 (H.101) senesinde zehirlenerek şehit edildi.

Babası Mısır valisi olunca, onunla birlikte Mısır'a giden Ömer bin Abdülaziz, burada mükemmel bir İslam terbiyesiyle büyüyüp yetişti. İlim öğrenmek için Medine'ye gönderildi. Orada, Enes bin Malik, Abdullah bin Cafer Tayyar, Said bin Müseyyib ve başka alimlerden ilim öğrendi. Babası vefat edince, amcası halife Abdülmelik, onu Şam'a getirerek kızı Fatıma ile evlendirdi.

Ömer bin Abdülaziz çok nimet ve servete sahipti. Yaratılışındaki cömertlik sebebiyle mürüvvetini bütün insanlara saçıyordu. Gayet faziletli, alim, adil ve eşine pek az rastlanan bir insandı. Halife Velid bin Abdülmelik, onu 706 senesinde Haremeyn (Mekke ve Medine) valiliğine tayin etti. Adaletle valilik yapan Ömer bin Abdülaziz'in ünü her tarafa yayıldı. Pekçok kimse kendi memleketini terk edip, Hicaz'a yerleşti. 707 senesinde Mescid-i Nebi'yi genişletmeye ve esaslı bir tamiratını yapmaya başladı. Genişletmede Mescid-i Nebi'nin dört duvarı da yıkılıp, doğu tarafındaki zevcat-ı tahirat odaları mescide katıldı. Hücre-i saadetin dört duvarı yıkılıp, temelden yontma taşlarla yeniden yapıldı. Temel açılırken, hazret-i Ömer'in bir ayağı görüldü. Hiç çürümemişti. Hücrenin etrafına ikinci bir duvar daha yapıldı. Bu duvar beş köşeli olup, hiç kapısı yoktu. Duvarlar, direkler ve tavan altınla süslendi. İlk olarak mihrab ile dört minare yaptırdı. Bu iş üç sene sürdü. Ömer bin Abdülaziz, 711 senesine kadar Haremeyn valiliği yaptı. Halife Süleyman bin Abdülmelik, iki oğlu olmasına rağmen, ahitname yazıp mühürleterek, Ömer bin Abdülaziz'i kendisine halef gösterdi. Bunu veziri Reca'ya verdi.

Süleyman bin Abdülmelik'in 717 senesi Eylül ayında vefatı üzerine vezir Reca, emirleri toplayıp, mühürlü ahitnameyi açarak okudu. Ömer bin Abdülaziz, ahiret adamı olduğu için, hilafetin ağır yükü altına girmekten çok korkardı. İsmi okunduğu zaman çok şaşırdı. İstifa isteğinde bulunduysa da kabul edilmedi. Emirler onun halifeliğine biat ettiler. Ömer bin Abdülaziz halife olduktan sonra şu hutbeyi okudu:

“Ey insanlar! Bizimle beraber olacak kimseden şu beş şartı istiyorum. Bunlar: Bize halini bildiremiyecek olan halkımın halini anlatmak, hayırlı işlerde bize yardım etmek, hayra delalet eylemek, kimse hakkında gıybet etmemek ve boş şeylerle meşgul olmamak. Bu şartlar yoksa bize yaklaşmasın.”

Halifeliğinde yaptığı bütün işlerde, gözleri önüne kıyamet gününü getirirdi. Halkın haklarını layıkıyla yerine getirememekten çok korkardı. Halifeliğini adaletle yürütüp, Hulefa-i Raşidinin (Dört halife) yolundan ayrılmadı. Önemli memuriyetlere dirayetli ve adil bildiği kimseleri tayin etti. Müslim ve gayri müslim tebeasına çok adil davranıp, yaptığı işlerde adaleti yaygınlaştırdı. Ehl-i beyte dil uzatanların çirkin hareket ve sözlerine mani olup, son verdi. Onun zamanında her tarafta Müslüman olanların sayısı arttı. İslam orduları doğu ve batıda fetihlere girişti. Malatya, Rumlardan yüz bin esir karşılığı satın alındı. Pireneler aşılıp, Fransa'ya girildi. Narbonne ele geçirildi. Burada güçlü üsler kuruldu. Afrika'da bütün Berberiler onun zamanında Müslüman oldu. Endülüs'te nüfus sayımı yaptırıp, ülke topraklarını halka adil bir şekilde dağıtarak güçlü bir zirai yapılaşma temin etti. Bu durum Müslümanların İspanya'da tutunmalarını sağladı. Ömer bin Abdülaziz'in; Musevi, Hıristiyan ve ateşperestlere gösterdiği yapıcı siyaset karşısında, onların arasında İslamiyet geniş ölçüde yayıldı. Müslüman ve gayri müslim bütün tebeası tarafından sevildi.

Ömer bin Abdülaziz'in sulh ve sükun içindeki idaresini çekemiyenler vardı. Bunlar, ehl-i bid'atten Hariciler ve menfaatı zedelenenlerdi. Halifeyi ortadan kaldırmak için hizmetçisini kandırarak, onu zehirlettiler. Ömer bin Abdülaziz zehirlendiğini anlayınca, kölesini çağırdı; “Ben sana fenalık yapmadığım halde bu ihaneti bana niçin yaptın? Doğru söyle seni affedeyim.” deyince, köle yaptığı bu çirkin harekete pek pişman olup, üzüldü ve ağlayarak; “Ya emir-el-müminin! Bana bin altın vermek suretiyle bu ihaneti yaptırdılar.” dedi. Halife altınları getirterek, devlet hazinesine gönderdi. Köleyi affetti.

Ömer bin Abdülaziz, ölüm döşeğinde bir ara ağlamaya başladı. “Niçin ağlıyorsun. Allahü tealanın yardımı ile nice sünnetleri ihya ettin. Adaletin ise çok yüksekti.” dediler. Bunlara cevap olarak buyurdu ki: “Ben Allahü tealanın huzuruna bütün milletin hesabını vermek üzere çıkacak değil miyim? Herkese adil olarak davranabildiğimden emin değilim. Yaptığım kusurlar da ayrı. Tabi ki ben bundan korkuyor ve ağlıyorum.” Bir ara oturtulmasını isteyerek; “Allah'ım! Ben emirlik verdiğin kusurlu kimseyim. Yanlış işleri yapmaktan nehyettiğin halde isyan ettim” diye söyledikten sonra “La ilahe illallah, ibadete layık olan ancak Allahü tealadır” dedi ve ruhunu teslim etti. 9 Şubat 720 senesinde Şam yakınlarındaki Hunasi'den cenazesi alınıp, Humus yakınlarındaki Deyr es-Sim'an mevkiine defn edildi.

Ömer bin Abdülaziz'in vefatına bütün tebeası üzüldü. Cenazesi akasından ağlayan bir rahibe; “Bu kimse senin dininde değildi. Neden ağlıyorsun?” diye sorduklarında; “Ben şunun için ağlıyorum. Yeryüzünde bir güneş vardı. Şimdi battı.” cevabını verdi.

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

Ömer Bin Abdülaziz

misafir - 8 yıl önce

Süleyman bin Abdülmelik

ömer

Abdülaziz

Ömer Lütfi Paşa

Bodrumlu Ömer Lütfi Efendi

Ömer Faruk Efendi

Abdullah Bin Mübarek

Gümüşhanevî Dergâhı