İrlanda

İrlanda (İrlandaca: Éire, İngilizce: Ireland), ya da İrlanda Cumhuriyeti (İrlandaca: Poblacht na hÉireann, İngilizce: Republic of Ireland), kuzeybatı Avrupa'da bulunan ülke. Büyük Britanya'nın batısındaki İrlanda adasının yaklaşık altıda beşini kaplamaktadır. Başkenti ve en büyük şehri Dublin'dir, 4,9 milyonluk nüfusun yaklaşık %40'ı bu şehir ve banliyölerinde yaşar. Tek kara sınırı kuzeydoğudaki Birleşik Krallık'a bağlı Kuzey İrlanda ile olan İrlanda'nın batısı Atlas Okyanusu, doğusu İrlanda Denizi, güneydoğusu St George Kanalı, güneyi ise Kelt Denizi ile çevrilidir. Ülke, üniter bir yapıya sahiptir ve parlamenter demokrasi ile yönetilmektedir. Yasama gücü alt meclis Dáil Éireann (İrlanda Meclisi) ve üst meclis Seanad Éireann (İrlanda Senatosu)'ndan oluşan Oireachtas (Parlamento)'nun elindedir. Cumhurbaşkanının görevleri semboliktir ancak bazı önemli güçleri ve görevleri bulunur. Başbakan (Taoiseach) Meclis tarafından seçilir ve cumhurbaşkanınca atanır.

1922'de İngiliz-İrlanda Antlaşması gereğince, Serbest İrlanda Devleti adıyla İngiliz Milletler Topluluğu'na bağlı bir dominyon olarak kuruldu. 1937'de kabul edilen yeni anayasayla ülkenin ismi "İrlanda" olarak değiştirildi ve devlet başkanı makamı kurularak cumhuriyet idaresi benimsendi. Cumhuriyetin resmen ilanı ise 1948 İrlanda Cumhuriyeti Yasası ile gerçekleşti. 1955'te Birleşmiş Milletler'e, 1973'te Avrupa Birliği'nin öncülü olan Avrupa Toplulukları'na katıldı. 1980'lere kadar Kuzey İrlanda'yla resmi ilişki kurmayan İrlanda, 1985'ten itibaren Kuzey İrlanda Sorunu'nun çözümü için Kuzey İrlanda'yla iş birliği yaptı. 1998'de imzalanan Hayırlı Cuma Antlaşması uyarınca İrlanda hükûmeti ve Kuzey İrlanda Yönetimi'nin katılımıyla Kuzey/Güney Bakanlar Konseyi oluşturuldu.

Avrupa'nın finans merkezlerinden biri olan İrlanda, vergi politikası sebebiyle ülkeye yerleşmiş bazı uluslararası şirketler sayesinde2021 yılı itibariyle kişi başına düşen GSYİH sıralamasında SAGP bazında 3. ve nominal bazda 3.'dir..

Bu verinin İrlanda ekonomisini yansıttığını söylemek güçtür, bu yüzden İrlanda Merkez Bankası 2017'den itibaren değiştirilmiş gayri safi milli gelir (GSMG*) uygulamasına geçmiştir. Avrupa Toplulukları'na katılmasının ardından hükûmet liberal ekonomik politikalar izlemiş, sonuçta 1995-2007 yılları arasında rekor büyüme sağlanmıştır. 2008 ekonomik kriziyle sonlanan bu dönem İrlanda'nın Kelt Kaplanı olarak adlandırılmasına neden olmuştur.

İrlanda gelişmiş bir ülke olarak değerlendirilir: Sağlık hizmetleri, ekonomik özgürlük ve basın özgürlüğü alanlarında üst sıralardadır. Avrupa Konseyi ve OECD'nin kurucu üyesidir. Ülke II. Dünya Savaşı'nın hemen öncesinde aldığı tarafsızlık kararı sebebiyle NATO'ya katılmamıştır, ancak Barış İçin Ortaklık ve AB üyelerinin bazılarının katıldığı Kalıcı Yapılandırılmış İşbirliği Savunma Antlaşması (PESCO) üyesidir.

Kaynak:

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.