Çobanoğulları Beyliği, Kastamonu'da Türkiye Selçuklularının uç beyi (beylerbeyi) olarak bulunan, Oğuzların Kayı boyuna mensup Hüsameddin Çoban tarafından kurulmuştu. Sultan I. Ala ed-Din Keykubad, Çoban Bey'i deniz aşırı Suğdak (Kırım) seferi ile görevlendirilmişti (1225 veya 1227). Çoban Bey'in bu sefer sonunda kazandığı başarı neticesinde Kastamonu arazisinin hizmetine karşılık mükafat olarak kendisine verilmiş ve bu tarihten itibaren beyliğin kurulmuş olması muhtemeldir. Onun ve oğlu Alp yürük (yürek) hakkında bilgimiz yok denecek kadar azdır. Daha sonra tahta geçen Muzaffer ed-Din Yavlak Arslan ise Türkiye Selçuklularına ve İlhanlılara tabi idi. Bununla beraber Selçukluların taht mücadelelerine karışmış ve Rüdneddin Kılıç Arslan'ı sultan ilan ederek bağımsızlığını kazanmak istemişti.
İlhanlı Geyhatu, Sultan Mes'ud ve Vezir Necmeddin idaresinde bir Selçuklu ve Moğol ordusunu Kastamonu üzerine gönderdi. Yapılan savaşta Yavlak Arslan öldü (1292). Selçuklu sultanı Mes'ud bu savaşta kendisine yardımcı olan Şemseddin Yaman Candar'a Kastamonu ve havalisinin idaresini verdi. Ancak Yavlak Arslan'ın oğlu Nasıreddin Mahmud bir süre daha Kastamonu'da hüküm sürdü. Nihayet Candaroğlu Süleyman Paşa bir baskınla Kastamonu'ya hakim olmuş ve Çobanoğulları Beyliği'ne son vermişti (1309).
Çobanoğulları devrinde Kastamonu'da kültür ve imar faaliyetleri çok ilerlemişti. Meşhur bilgin Kutbeddin Şirazi "İhtiyarat el-Muzafferi" adlı eserini Musaffereddin Yavlak Arslan'a ithaf etmişti.
Ayrıca Hoylu Hasan b. Abdülmümin eseri "Nüzhet el-Küttab"ı Yavlak Arslan adına ve bu eserin muhtasarını ise Mahmud Bey adına yazılmıştı. Çobanoğulları adına yazılmış başka eserlerde mevcuttur.
Çobanoğulları beyleri: 1. Hüsameddin Çoban Bey 2. Alp-Yürek Bey 3. Muzaffereddin Yülük-Arslan Bey (1284-1292) 4. Nasıreddin Mahmud Bey (1292-1320)
İlhanlı Geyhatu, Sultan Mes'ud ve Vezir Necmeddin idaresinde bir Selçuklu ve Moğol ordusunu Kastamonu üzerine gönderdi. Yapılan savaşta Yavlak Arslan öldü (1292). Selçuklu sultanı Mes'ud bu savaşta kendisine yardımcı olan Şemseddin Yaman Candar'a Kastamonu ve havalisinin idaresini verdi. Ancak Yavlak Arslan'ın oğlu Nasıreddin Mahmud bir süre daha Kastamonu'da hüküm sürdü. Nihayet Candaroğlu Süleyman Paşa bir baskınla Kastamonu'ya hakim olmuş ve Çobanoğulları Beyliği'ne son vermişti (1309).
Çobanoğulları devrinde Kastamonu'da kültür ve imar faaliyetleri çok ilerlemişti. Meşhur bilgin Kutbeddin Şirazi "İhtiyarat el-Muzafferi" adlı eserini Musaffereddin Yavlak Arslan'a ithaf etmişti.
Ayrıca Hoylu Hasan b. Abdülmümin eseri "Nüzhet el-Küttab"ı Yavlak Arslan adına ve bu eserin muhtasarını ise Mahmud Bey adına yazılmıştı. Çobanoğulları adına yazılmış başka eserlerde mevcuttur.
Çobanoğulları beyleri: 1. Hüsameddin Çoban Bey 2. Alp-Yürek Bey 3. Muzaffereddin Yülük-Arslan Bey (1284-1292) 4. Nasıreddin Mahmud Bey (1292-1320)
Görüşler