Yahudi

Yahudiler (İbranice: יְהוּדִים‎, ISO 259-2: Yehudim, İsrailli telaffuzu: [jehuˈdim]; Yidiş: ייִדן‎, Yidn; Ladino: ג׳ודיו‎, Djudios) veya Yahudi milleti, tarihî Kenan bölgesinde, İbrani din büyüğü ve atası Yakup'un on iki oğlundan biri olan Yehuda'nın soyundan gelen etno-dinî grup ve millettir. Yahudilik, Yahudi milletine özel etnik bir din olduğundan Yahudi etnisitesi, milleti ve inancı birbiriyle güçlü bir şekilde ilişki içerisindedir.

Yahudiler ilk defa Doğu Akdeniz kıyılarındaki Kenan bölgesinde, 'İsrail Diyarı' olarak bilinen topraklarda, yaklaşık MÖ ikinci milenyumda (dört bin yıl önce) etnik ve dinî bir grup olarak ortaya çıktılar. Merneptah Steli, MÖ 13. yüzyıla (Geç Tunç Çağı) kadar Kenan'daki, günümüz Yahudilerinin dedeleri olan İbrani kökenli inançlı İsraillilerin varlığını doğrulamaktadır. İsrailoğulları, nüfuslarının artmasıyla birlikte İsrail ve Yehuda krallıkları olarak ortaya çıkmış ve güçlerini sağlamlaştırmışlardır. Yahudilerin sürgün dönemlerinden çok az kaynak bahsetse de, Babil Eserati ve sürgünü ve Roma İşgali ve sürgünüyle Yahudiler ilk defa diasporada yaşamaya başlamışlardır, ancak anavatanları ile aralarındaki manevi bağ hep sağlam kalmıştır.

II. Dünya Savaşı'ndan önce, dünya çapındaki Yahudi nüfusu 16,7 milyonla döneminin zirvesine ulaşmıştı ve o zamanlar dünya nüfusunun yaklaşık %0,7'sini temsil ediyordu. Holokost'la yaklaşık 6 milyon Yahudi sistematik olarak öldürüldü. O zamandan sonra nüfus tekrar arttı ve 2018'de Berman Jewish DataBank tarafından toplam 14,6-17,8 milyon olarak tahmin edildi; bu, toplam dünya nüfusunun yaklaşık %0,2'sine eşdeğerdir. 20. yüzyılda yükselen ve Yahudi milliyetçiliğini temel alan Siyonistler, iki bin yıl önce dağılmış Yahudi devletleri olan İsrail Krallığı ve Yehuda Krallığı'ndan uzun zaman sonra aynı bölgede Modern İsrail Devleti'ni kurmuş ve zamanla toplam nüfusun en çoğunu Yahudilerin oluşturduğu bir ülke haline getirmişlerdi. Yeni kurulmuş İsrail Devleti, Geri Dönüş Kanunu ile İsrail'e yerleşmek isteyen Yahudilere doğrudan vatandaşlık hakkı verdi ve böylece Yahudiler, İsrail'e yerleşmeye teşvik edildiler.

Dünya nüfusuna oranla çok az yüzdeye sahip olmalarına rağmen Yahudiler, felsefe, edebiyat, politika dahil olmak üzere, hem eski hem de modern geçmişte birçok alanda insanî ilerlemeyi önemli ölçüde etkilemiş ve büyük katkılarda bulunmuşlardır. Yahudiler özellikle işletme, güzel sanatlar, mimarlık, müzik, tiyatro, sinema, tıp, teknoloji, doğa bilimleri ve din gibi alanların gelişmesini sağlayan birçok başarıya imza atmışlardır. Hepsiyle beraber Yahudiler Kitâb-ı Mukaddes'i yazarak Hristiyanlığı kurmuş, İslam üzerinde derin bir iz bırakmış ve günümüz Batı medeniyetinin yüksek seviyelere ulaşmasında en büyük katkıyı sağlayan milletlerden biri olmuşlardır.

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.