Afganistan (Peştuca/Darice: افغانستان, Peştuca: Afġānistān, Darice: Afġānestān), resmi adıyla Afganistan İslam Cumhuriyeti, Orta Asya'nın güneyinde denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Doğu ve güneyde Pakistan; batıda İran; kuzeyde Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan; kuzeydoğuda ise Çin ile komşudur. 652.000 km² yüzölçümlü, kuzey ve güneydoğusunu düzlüklerin oluşturduğu dağlık bir ülkedir. Başkenti ve en büyük şehri Kâbil'dir. Yaklaşık 32 milyonluk nüfusunun çoğunluğunu Peştunlar, Tacikler, Hazaralar ve Özbekler oluşturur.
Afganistan'da insan yaşamı en az 50.000 yıl önce başladı. Bölgede yerleşik düzene 9,000 yıl önce geçildi ve sırasıyla İndus Vadisi, Oxus ve Helmend (MÖ 3. binyıl) uygarlıkları evrildi. Hint-Aryanların Baktriya-Margiyana bölgesinden Gandhara bölgesine göçünü, Zerdüştçülüğün kutsal kitabı Avesta'da tasvir edilen kültürle ilişkilendirilen Demir Çağı Yaz Kültürü'nün (MÖ 1500–1100) yükselişi takip etti. O dönemde "Ariana" adıyla anılan bölge, MÖ 6. yüzyılda doğuda İndus Nehri'ne kadar olan alanı fetheden Pers Ahameniş İmparatorluğu'nun hakimiyetine girdi. Aspasioi ve Assakenoi kabilelerinin direnişiyle karşılaşacağı Kabil Vadisi Seferi'nden önce Baktriyalı Roksana ile evlenmiş olan Büyük İskender, MÖ 4. yüzyılda bölgeyi ele geçirdi. Grek-Baktriya Krallığı, Helenistik dünyanın doğu ucunu oluşturdu. Maurya İmparatorluğu'nun fethiyle bölgede Budizm ve Hinduizm yayıldı. İkiz başkentleri Kapiśi and Puruṣapura'dan hüküm süren Kuşan imparatoru Kanişka, Mahayana Budizminin Çin ve Orta Asya'ya yayılmasında önemli rol oynadı. Bölge aralarında Kidariteler, Ak Hunlar, Alkhonlar, Nezak Hunları, Zunbiller and Türk Şahilerin de bulunduğu birçok Budist hanedanca yönetildi.
Müslümanlar 7. yüzyılda Sasanilerin elindeki Herat and Zerenc'e İslam'ı getirdiler; tam İslamlaşmaya ise 9 ve 12. yüzyıllar arasında Seferî, Sâmânî, Gazneli ve Gurlu hanedanları altında ulaşıldı. Daha sonra bölgenin çeşitli kısımları Harezmşah, Halaci, Timurlu, Ludî, Surî, Babür ve Safevî imparatorlukları tarafından yönetildi. Modern anlamıyla Afganistan devletinin siyasi tarihi 1709'da Hotakî hanedanının kurucusu Mirüveys'in bağımsızlık ilan etmesi ile başladı. 1747'de, Ahmed Şah Dürranî, Kandehar başkentli Dürrânî İmparatorluğu'nu kurdu. 1776'da başkent Kâbil'e taşındı, Peşaver ise (1823'te Sihlere kaybedildi) kış başkenti oldu. 19. yüzyıl sonlarında Afganistan, Britanya Hindistanı ve Rus İmparatorluğu arasındaki "Büyük Oyun" sırasında tampon devlet görevi gördü. I. İngiliz-Afgan Savaşı'nda East India Company Afganistan'ı kısa bir süreliğine ele geçirdi; ancak III. İngiliz-Afgan Savaşı'nın ardından, 1919'da ülke yabancı hakimiyetinden kurtuldu ve nihayetinde Emanullah Han hükümdarlığında bir monarşiye dönüştü. Monarşi neredeyse 50 yıl sonra Muhammed Zahir Şah'ın tahttan indirilip cumhuriyetin ilan edilmesine kadar devam etti. 1978'de ikinci bir darbenin ardından Afganistan sosyalist bir devlet oldu, bu olay 1980'li yıllarda mücahit isyancılara karşı Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesine yol açtı. 1996 yılına gelindiğinde ülkenin büyük kısmı ülkeyi gelecek 5 yılı aşkın süre boyunca totaliter bir rejimle yönetecek olan İslami köktendinci Taliban tarafından ele geçirilmiş durumdaydı, 2001'de ABD işgali sonucu Taliban yönetimi sonlansa da ülkenin önemli bir bölümünu kontrol etmektedirler. Hükûmet ve Taliban arasında devam eden savaş, Afganistan'ın kadın hakları konusundaki görüş ayrılıkları ve her iki taraf tarafından gerçekleştirilen sivil ölümleri gibi çok sayıda hak ihlalini içeren zayıf insan hakları karnesinin düzelmesini güçleştirmektedir.
Afganistan, başkanlık sistemi ile yönetilen üniter bir İslam cumhuriyetidir. Ülkede terörizm, yoksulluk, çocuk malnütrisyonu ve yolsuzluk üst seviyededir. Afganistan Birleşmiş Milletler, İslam İşbirliği Teşkilatı, Güney Asya Bölgesel İşbirliği Teşkilatı, G77, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ve Bağlantısızlar Hareketi üyesidir. Afganistan satın alma gücü paritesine göre 72,9 milyar dolarlık gayri safi yurt içi hasılası (GSYİH) ile dünyanın 96. büyük ekonomisidir; ancak ülke kişi başına düşen GSYİH(SAGP) sıralamasında 2018 verilerine göre 186 ülke arasından 169. sıradadır.
