Geliştirme Programı
Vietnam savaşı`nda yeterince başarılı olamayan AGM-45 Shrike ve AgM-78 Standard AR füzelerinin geliştirilmiş versiyonu olan ve 1969 yılında ABD Donanması`nın yüksek süratli bir füze arayışı sonucu başlatılan AGM-88 HARM,programında amaç hedef radar operatörüne radarı kapatma fırsatı vermeden ansızın taaruz gerçekleştiren bir sistemdi. Fakat bilgisayar teknolojisinin 1970`li yıllarda yetersiz olması ve projeyi yürüten Texas Instruments`in ağır davranması, HARM`ın ilk üretimini 1983 yılına kadar geciktirdi.Modlar
Hedefin yerini hafızasında tutma kabiliyeti olan HARM, üç farklı modda kullanılabiliyor: Müdafaa modunda Hedefin radar sinyalleri, uçan platform üzerinde bulunan ayri bir pod sayesinde tespit edilip hedef bilgileri ateşlemeden önce füzeye aktarılıyor. Fakat bu, her zaman uygulanması zorunlu bir işlem değil. Hedef radar sinyalleri, uçağa konuşlandırılan HARM füzesinin kendisi tarafından da tespit edilerek füze ateşlenebiliyor. Üçüncü ve son modda ise önceden belirlenmiş ve genellikle birçok radarın bulunduğu bir bölgeye atılan füze, seyir halindeyken kendi seçtiği bir düsman radar frekansına kilitleniyor ve o hedefe yöneliyor. Hava savunmasının yoğun olduğu bölgelere uçağı riske atmadan taaruz imkanı sağlayan bu modda HARM, belli bir süre herhangi bir düşman radar frekansıyla karşılaşmazsa kendini imha ediyor.Modernizasyon
HARM donanımlı uçakları, füzeyi, süratli bir tırmanış esnasında fırlatmasıyla, füzenin hızı ve dolayısıyla menzili arttırılabiliyor. 1993 yılında operasyonel olan AGM-88C modelinde, C veJ bandları arasındaki tüm frekranslarda etkili olabilnesi için füzeye, bir anten ile yeni bir güdüm sistemi eklenmiş durumda. Yine aynı versiyonda kullanılan; çelik yerine tungstenküplerden oluşan harp başlığı ise 13m`lik zırhları delebiliyor. ABD, Almanya ve Italya işbirliğiyle yapılan Block VI modernizasyonunda füzeye GPS seyrüsefer sistemi ilave edilerek, seyrüsefer hassasiyeti arttırıldı; fakat sistem envantere girmedi. Daha gelişmiş versiyon olan AGM-88E AARGM`de (Advanced Anti-Radiation Guided Missile) ise HARM, Block VI´da kazandığı GPS kabiliyeti yanında, mm dalga boyunda aktif radar güdümüne sahip oldu ve böylece radar istasyonları dışında, muharebe alanındaki komuta ve kontrol araçları gibi dığer platformları da vurabilecek kapasite erişti. ABD Ordusu ile 2003 yılında imzalanan anlaşma ile AARGM`lerin üretimini ATK (Alliant Techsystems) firması üstlenmiş durumda. 2008 yılında operasyonel olması planlanan füze; F-22, Eurofighter Typhoon ve F-35 uçaklar tarafından da kullanılabilecek. Konsept temmelleri 1969 yılında atılan HARM, muharebe tecrübesini 1986`da kazandı. Füze, Körfez Savaşı, Bosna Hersek ve Irak´ta da yoğun bir şekilde kullanıldı.Türkiye
Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterinde B versiyonundan yaklaşık olarak 96 tane AGM-88 HARM anti radar füzesi bulunmaktadır. Ülkemizde 151.Filo HARM görevli olan F-16 filosudur.
Teknik Veriler
Üretici Firma: Raytheon/ABDTipi:Havadan Karaya Anti-Radar Füzesi
Güdüm Sistemi: Pasiv Radar
Harp Başlığı:
- 66,4 kg Parça Tesirli HE harp başlığı
Azami Etkili Menzili:75 km
Hızı: 3 Mach
İtki Tipi: Katı Yakıtlı Roket Motoru
Uzunluk: 4,14 m
Çap: 254 mm
Ağırlık: 363 kg
Radio Frekans Menzili: 500-20,000 MHz
Fiyat: 284,000$US
Karşılaştırılabilir Füzeler
Atış Platfomları
Kaynaklar
- MSI Aylık Savunma Teknolojileri Dergisi, Sayı:2006 - 015, sy.38
- F-16 Savaşan Şahin internet sitesi
Linkler
- AGM-88 data sheet (PDF format) from Raytheon
- Information on AGM-88 HARM from FAS
- AGM-88 HARM information by Globalsecurity.org
- AGM-88@Designation-Systems
- AGM-88 HARM by Carlo Kopp
