Altın Ordu İmparatorluğu

Doğu Avrupa' da Aşağı İdil boyunda (Volga) bulunan Türk-Moğol devleti. Altın Ondu, Cengiz Han tarafından yapılan Türk-Moğol seferleri sonucu olarak kurulmuştur. 1235 yılında toplanan Büyük Kurultay, batıya doğru büyük bir sefer açılmasına karar vermiş, bu iş de Cengiz'in torunu ve Cuci'nin oğlu Batu Han'a verilmiştir. 1236 ilkbaharında sefere başlanmış, 1240 yazına kadar bütün Rus yurdu ile Kıpçak bozkırları ele geçmiştir Bu akınlar, Macaristan'a Balkanların bir kısmama kadar devam etmişse de Batu Han, 1241 yılında İdil boyuna dönmüş ve Aşağı İdil boyunu merkez olarak seçmiş ve devletini kurmuştur

Cengiz Han, ölümünden (1227) önce İrtiş Irmağı ve Balkaş gölünün batısındaki yerleri büyük oğlu Cuci'ye verdiğinden, Batu Han tarafından alınan ve Cuci Ulusu adı verilen bu ülkeler sonradan Altın Ordu adı ile anılmıştır.

Hukuk bakımından Karakurum'da hüküm süren Moğol İmparatorluğuna bağlı olmakla beraber, iş alanında tamamıyla bağımsız bir devlet olan Altın Ordu, Moğol imparatorluğundaki esaslara göre düzenlenmiştir.

Saray şehrini başşehri yaparak burada oturan Batu Han, devletini başarı ile yönetmiş, Kıpçak Bozkırlarım, Orta ve Aşağı İdil Bölgesini, Aral gölü çevresini, Harzen'i Azerbaycan'a kadar Kafkasları almıştır.

Batu Han'ın yerine geçen Berke Han (1257 - 1266) zamanında, bilhassa İlhanlılar Devletinin kurucusu Hülagu Hanla uzun çarpışmalar olmuş ve Hülagu Han, yenilgiye uğramıştır.

Berke Han'dan sonra hükümdar olanlar, Altın Ordu Devletini daha kuvvetli bir devlet haline getirmişler, bilhassa Özbek Han ve Canıbek Han zamanlarında Altın Ordu Devleti en kuvvetli zamanlarını yaşamıştır. Bu hükümdarlar zamanında Azerbaycan alınmış ve Rus prensleri vergiye bağlanmıştır.

Fakat Berdibek Han'ın 1359 da ölümü üzerine Altın Ordu Devletinde karışıklıklar başlamış, Hanlar ve prensler arasında şiddetli çarpışmalar olmuştur. Bu didişmeler sonucu devlet zayıflamış Litvanya Dukalığı sınırlarını genişletmiş Moskova'da oturan Ruslar da fırsattan istifade etmişlerdir. Bununla beraber Toktamış Han, 1380 yılında, Timur'un yardımı ile birliği tekrar kurmuştur. Fakat bir müddet sonra, 1391 ve 1395 yıllarında Timur'un Toktamış Han üzerine yaptığı seferler, devleti temelinden sarsmıştır. Başşehri olan Saray şehri yıkılmış, Altın Ordu'nun en ileri gelen aileleri öldürülmüştür. Toktamış, 1398 de Saray şehrine tekrar girmişse de yenilgiye uğramış ve Litvanya Dukalığıma sığınmak zorunda kalmıştır.

Altın Ordu, on üçüncü ve on dördüncü yüzyıllarda ekonomi, siyaset ve kültür bakımından Doğu Avrupa'nın en büyük devleti olmuştur. Sosyal ve tarihi bir zaruret olarak müslümanlığı kabul etmişlerdir. Altın Ordu'nun gerek Rus tarihinde gerekse Hazer Denizi ve Karadeniz ülkeleri tarihinde önemli etkileri olmuştur.

Altın Ordu İmparatorluğu

Altın Orda Devleti

Avusturya-Macaristan İmparatorluğu

Avusturya İmparatorluğu

Latin İmparatorluğu

Batı Roma İmparatorluğu

Bizans İmparatorluğu

Roma İmparatorluğu

Orta Çağ

Altın Ordu İmparatorluğu