Türkçe Bilgi: annales

düzenle|Mayıs 2007 Tarihin, alanlararası ve karşılaştırmalı çalışmayla yazılması, böylece, tarihin bir “bilim” olarak kabul edilmesi iddiasını taşıyan tarih okuludur. adını annales d`histoire í©conomique et sociale adlı dergiden almıştır. diyebiliriz ki, yirminci yüzyılın ikinci çeyreği, çok önemli bir düşünsel dönüşümün müsebbibi; tarih yazımı anlayışını baştan başa yenileyen ya da şöyle söyleyelim, yeniden yenileyen; tarihin, alanlararası ve karşılaştırmalı çalışmayla yazılması, böylece, tarihin bir “bilim” olarak kabul edilmesi iddiasını taşıyan (tarihin bir bilim olarak kabulünün ilk çabalarını henüz 14. yüz yılda ibn-i haldun`un kaleme aldığı “mukaddime”de ve 18. yüz yılda vico`nun kaleme aldığı “yeni bir bilimin ilkeleri”nde görmekteyiz) iki fransız tarihçiye, marc bloch ve lucien febvre`ye tanıklık etmiştir. gelişlerinin; çağdaş iktisat tarihi ustalarından biri olarak anılan karl lamprecht`in “ortaklaşa tarih” çağrısı yapmasının ; otto hintze`nin: “biz sadece sıradağları ve dorukları değil, dağların eteklerini de; yalnızca yüzeyin derinliklerini de değil, bütün kıta kütlesini bilmek istiyoruz.” , demesinin ardına denk düşmesi rastlantı değildir. bloch ve febvre, her ikisi de dilbilimle, sözcüklerin kökenbilimiyle ilgilenmişlerdir. her ikisi de zihniyetler tarihinin ilk başyapıtlarından biri olan ve ilkel düşünüş ile çağcıl düşünüş arasındaki farkları koymaya çalışan lucien levy-bruhl`ün “ilkel zihniyet”ini okumuş ve ondan etkilenmişlerdir. onlara göre özellikle de zihniyet tarihçiliğinde edebiyat tarihin dışında bırakılamaz. edebi metinler , en azından yazılı belgeler kadar, hatta onlardan da fazla, tarihsel malzemelerdir. febvre, özellikle ruhbilimde freud`un reddi anlamına gelen (le roy ladurie`nin de dikkat çektiği gibi, freud`un insanlara uyguladığı ruhçözümsel yöntemlerin belgelere uygulanmasında tarihçiler zorlanırlar) ortak ruhbilim`in (collective psychology) fikir babası charles blondel`den, yerbetimde ise, beşeri yerbetim`i (anthropo-geography) öneren ve nerede ise etkilemediği kimse kalmayan frederick ratzel`den ve fakat daha çok; “çevre alıkoymaktan ziyade olanak yaratır” diyerek ratzel`in belirlenimciliğini (determinism) kabul etmeyen vidal de la blanche`dan etkilenmiştir. bloch ise, tarihi, durkheimcı düşünüşün tarihe toplumsal bilimler içerisinde ancak uygun gördüğü izbe yerden çekip çıkarmaya ve durkheim toplumbilim`i nereye getirdi ise oraya getirmeye; tarihin meşruluğunu ispata çalıştığını; annales okul`un, bir anlamda durkheim okulu`na karşı duruş olduğunu söylemeye getirecek kadar durkheim`dan etkilenmiştir. bloch`un ayrıca, belleğin toplumsal çerçevesi üstüne maurice halbwachs`dan ve çelişkilerini aşmayı denediği 19. yüz yılın büyük tarihçileri fustel de coulanges ve seignobos`tan etkilendiğini de zikredelim. kaba hatlarıyla vermeye çalıştığımız bu bilgi birikimiyle, marx`ın, weber`in, durkheim`ın geliştirdiği düşünsel aygıtları tarihe uyarlayacak olan bu iki tarihçi; 1921 yılında bloch, 1922 yılında febvre, belçikalı tarihçi henri pirenne`e birer mektup yazarak, ondan, yeni kuracakları derginin (journal) başına geçmesini rica ediyorlardı. pirenne, her iki fransız tarihçinin ortak talebine, destek sözü vererek ve fakat, ricalarını yerine getiremeyeceğini söyleyerek yanıt veriyordu. ilk mektubun üzerinden sekiz sene geçtikten sonra, 1929 yılında, bloch ve febvre, ortak kurucu müdürlük (directorship) görevlerini de üzerlerine alarak, daha sonra yirminci yüz yılın en büyük tarih okulu olacak annales okul`a da isim babası olacak olan annales d`histoire í©conomique et sociale adını verdikleri dergiyi kurdular. başlangıcında iktisadi ve toplumsal tarih üzerine yoğunlaşan derginin, kuruluş amacı “marxçılığın dikkate çağırdığı, toplumların yaşamlarının üzün süre gölgede kalmış veçhelerine ışık tutmak” idi. bundan böyle annales`ın tarih anlayışı durmadan başlangıcındaki anlamının dışına taştı: mümkün olan bütün alanları (yerbilim, ruhbilim, edebiyat vb.) içeriğine taşıdı; tarih boyunca egemen olmuş “olayanlatıcı (vakanüvis) tarih yazımının” ve ondokuzuncu yüz yılın “olgucu ya da deneyci tarih anlayışının” , önce kurumsal, yapısal tarih; daha sonra kırsal, yerbilimsel, iklimsel tarih, hatta zihniyetler tarihi, nüfusbilim tarihi, ırkbilim tarihi gibi çeşitli yan dallarının katkılarıyla, “bütünsel tarih” anlayışına evrilmesine çalıştı.

ilk kurulduğunda, 1929 yılında, derginin adı “annales: d`histoire economique et sociale” (iktisadi ve toplumsal tarih yıllığı) idi. bunda öncelikle, iktisadi ve toplumsal tarihi çalışma alanı olarak seçen bloch`un tesirinin büyük olduğunu düşünüyorum. ayrıca, daha evvel belirttiğim üzre, kurucularının ilk meselesi, marx`ın, durkheim`ın ve weber`in savlarına karşıt sav geliştirebilmekti ki, bunu da ancak onların uğraşı alanlarında, yani iktisadi ve toplumsal tarih alanlarında, gerçekleştirebilirlerdi. derginin kuruşundan on yıl sonra alt başlığı d`histoire sociale olmuştur. 1942-44 yılları arasında başlığın kendisi de değişir ve “melanges d`histoire sociale” (toplumsal tarih çalışmaları) olur. 1944`te tekrar “annales: d`histoire sociale” olur ve nihayet 1946`dan itibaren dergi “annales: economies, societes, civilisations” (yıllıklar: ekonomiler, toplumlar, uygarlıklar) olur. dergi hala daha aynı adı taşımaktadır. yani, ii. dünya savaşı`ndaki değişikleri bir yana bırakacak olursak, dergi altbaşlığına yeni bir kavramı daha taşımıştır: “uygarlıklar”. bunun çok önemli bir dönüşümü imlediğini düşünüyorum. içsel ve dışsal sebepleri vardır bu dönüşümün. dışsal etmenler için söyleyebileceğim, ikinci dünya savaşı sonrasında bağımsızlıklarını kazanan ulusların (hindistan gibi, mesela) tarihi artık, onu başka bir “uygarlık” olarak konumlandırmadan yazılamazdı. içsel etmenler için söyleyebileceğim ise, braudel`den sonra annales okul mensuplarının “zihniyet tarihçiliği”ne git gide daha fazla itibar ettikleri gerçeğidir.

bu vesileyle annales okul mensuplarını şöyle derli toplu bir yazmak isterim.

birinci nesil: (bkz: marc bloch) (bkz: lucien febvre)

ikinci neslin belirleyici şahsiyeti: (bkz: fernand braudel)

üçüncü neslin belirleyici şahsiyeti: (bkz: emmanuel le roy ladurie)

isim de, sırasıyla, derginin editörlüğünü ve bloch dışındaki üçü, muteber í©cole pratique des hautes í©tudes vi. kısım başkanlığını yapmıştır

abecesel sırayla veriyorum:

(bkz: maurice agulhon) (bkz: philippe arií©s) (bkz: andrí© burguií©re) (bkz: roger chartier) (bkz: pierre chaunu) (bkz: georges duby) (bkz: alphonse dupront) (bkz: arlette farge) (bkz: marc ferro) (bkz: jean-louis flandrin) (bkz: françois furet) (bkz: pierre goubert) (bkz: christiane klapisch) (bkz: ernest labrousse) (bkz: jacques le goff) (bkz: robert mandrou) (bkz: charles morazí©) (bkz: jacques revel) (bkz: daniel roche) (bkz: pierre vilar) (bkz: michel vovelle)

birileri yoktur umarım

bunların dışında, (özellikle son dönemde) annales okulla pek içli dışlı olmuş birkaç meşhur saymak gerekirse,, (rastgele, aklıma gelenleri sayıyorum):

(bkz: henri pirenne) (bkz: claude lí©vi-strauss) (bkz: witold kula) (bkz: eric hobsbawm) (bkz: rodney hilton) (bkz: jean-pierre vernant) (bkz: immanuel wallerstein) (bkz: edward evans-pritchard) (bkz: michel foucault) (bkz: michel de certeau) (bkz: pierre bourdieu) (bkz: mircea eliade) (bkz: georges dumí©zil) (bkz: maurice halbwachs)

6. bu okulun turkiye deki ilk temsilcisi ömer lütfi barkandir. braudel turkiye ye geldiginde barkan ile yakinlik kurmus, barkanın calismalarinin dogu akdeniz konusunda ufuk acacagini soylemistir. bir diger önemli turk annales ci de halil inalcik hocadir. o da arsivlerden yola cirakarak sosyal tarih yaptigini soyler. fakat ne yazik ki, annales ekolü yahut da herhangi diger bir tarihsel ekol turkiye de tarih felsefesi ve tarih anlayislari hakkinda bir gelenek olusturamamistir. bu nokta da turk sosyolojisi (benzer sorunlarla malul olmasina ragmen) turk tarihciliginden teori ile olan iliskisi bakimindan kat be kat ustundur. tarihci arkadaslardan tarih, tarihcilik ve tarih felsefesi hakkında daha cok spekülasyon bekliyoruz. (der weisse stern, 03.02.2006 15:43)

9065340

!?

7. annales tarihçileri olayların birbirinin peşisıra zincirlendiği ve grand narrative tarihçiliği, tekrarlanamayanı tarih olarak kabul eden tarihçiler, olay anlatıcıları, yeganenin tarihçileri gibi isimlerle anılabilecek tarihçi ve tarih anlayışından farklı olarak, bu olayların temellendiği bütünsel toplumsal dokuyu vurgulamışlar, toplumların tarihinin ancak yapılara inildikçe anlaşılabileceğini ispatlamışlardı. ilk kuşak sonrası annales`cılar ise daha zor bir işe soyunmuşlar, zihni tasarımlar ile maddi yapılar arasındaki ilişkinin mekanizmalarını çözmeyi denemişlerdir. bu tarihçilerden biri olan georges duby bu konuda " materyalizm ile idealizm ikileminin kaba yorumunun getirdiği cendereden kurtulmak gerek. ortaçağ`da yaşamış bir insanın yeryüzü ile ilgili tasarımlarını içeren bir şiirin taşıdığı bilgi değeri, bir şatonun kalıntılarının taşıdığı bilgi değerinden daha az değil. önemli olan ikisini de bütünsellik içine oturtmak, aynı yöntemin yorum süzgecinden geçirmek"in önemine değinerek "dertlerinin" ne olduğunu güzel açıklamıştır.

Kaynaklar

Vikipedi

Annales

Annales Hakkında Detaylı Bilgi

Kaynaklar

Annales Sözlük Anlamları

annales

annales

annales

annales

annales

annales

annales

Görüşler ve Yorumlar