Atatürk Çiçeğinin Neden Adı Ataturk Çiçeği

Yurtdışında Poinsettia adı ile bilinen bu çiçek türü adını Meksika'nın dışına çıkararak dünyada tanınmasına neden olan Joel Roberts Poinsett'den alır. Atatürk çiçeği adını ise sadece ülkemizde geçerliliği vardır. Atatürk çiçeği denmesinin nedeni, cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, yurtdışından ülkemize getirerek ilk kez tanınmasına neden olmuştur ve bu nedenle Atatürk çiçeği adı verilmiştir bu çiçek türüne.

Weihnachtsstern(Atatürk Çiçeği?) Atatürk, halkın refah içinde batılılar gibi yaşamasını istemiş, bunun içinde batılıların üretip geliştirdikleri aletleri, makineleri, fabrikaları ve batı medeniyetini ülkemize getirmek istemiş. Atatürk’ün etrafındaki dalkavuklar da bunların yanında hristiyanların kutsal saydıkları ne varsa hepsini alıp ülkemize getirmeyi Atatürkçülük sanmışlar. Her şeyi Mustafa Kemal’e atfetme hastalığını Atatürk Milliyetçiliği diye yutturulmaya çalışmışlar. Bu oksimoron durumun içeriğini doldurmak için hikayeler uydurmaya başlamışlar. Örneğin, Atatürk Çiçeği(Latincesi(euphorbia pulcherrima), Poinsettia(Noel Yıldızı) ya da Weihnachtsstern(Noel Çiçeği) dir. Bu çiçek hristiyanların kutsal günlerinden Weihnacht(Noel) Gecesi çiçek açmaya başladığı için, hristiyanlar tarafından kutsal olarak kabul edilir. Daha çok Noeli kutlayan ülkelerdeki yılbaşı dekorasyonunun vazgeçilmez parçasıdır. Parlak kırmızı rengiyle göz alan çiçek, Türk bayrağındaki kırmızı renge atfen, Atatürk’ün seveceği varsayımından giderek, ülkemizde Atatatürk çiçeği olarak anılmaya başlanmış. Muhteşem güzel bu çiçeğin anavatanı Meksika ve Orta Amerikadır. Çiçekleri sarı, beyaz, kırmızı ve sarı renktedir. Kasım ayında canlanmaya başlar, aralık ayının sonlarına doğru çiçek açmaya başlar. Amerika kıtasında Poinsettia(Noel Yıldızı) adıyla anılır. Poinsettia adı, çiçeği Meksika’dan ABD’ye getiren ilk Meksika elçisinden gelir. Poinsettia(Noel Yıldızı) adı ise yapraklarının şekil itibariyle benzediği Bethlehem Yıldızı’na ve İsa’nın kanını simgeleyen kırmızı rengine dayanır. İspanyolca adı ise Flor de la Noche Buena(Kutsal gece çiçeği) anlamına gelir. Meksika’da bu bitkiye La flor de la nochebuena(kutsal gece çiçeği) denir ve geleneksel olarak aralık ayında Guadalupe(Meryem ana günü)nü kutlamak için sergilenir. Yani hristiyan aleminin kutsal çiçeğini bizin dalkavuklar, kendi akıllarından Atatürk’ü yüceltmek için almışlar baş tacı etmişler. Bu tür taklitçilik Atatürk’e de Atatürkçülere de zarar vermektedir. Atatürk hristiyan bir kişi değildir. Neden hristiyanların kutsal saydıkları bir çiçeğin adı Atatürk Çiçeği olsun. Atatürk’ün bu tür uyduruk atıflara ihtiyacı yoktur. Hristiyanlar, Weihnacht(Noel) gecesine 4 hafta kala bu çiçekle evlerini süslemeye başlarlar, yani 1. Adwent Günü. Ve yanıbaşına çevredeki buldukları yeşil dalları da toplayarak bir çelenk yaparlar. Çelenkin üstüne 4 mum dikerler, ama sadece 1 tanesini yakarlar ve çevresine aile fertleri toplanarak dua ederler, ilahiler söylerler. Bir hafta sonra 2. mum yakılır yine dualar okunur, hep bir ağızdan ilahiler söylenir. 3. hafta üçüncü mum, 4.hafta dördüncü mum yakılır 24 Aralık gececi dualarla Weihnacht(Noel yani İsa’nın doğum günü) Bayramı kutlanır. Weihnacht hristiyanların en büyük bayramıdır. Weihnachtsstern(Noel çiçeği) de Noel Gecesinin sembolüdür. Bu geceyi herkes evinde dua ederek, ilahiler okuyarak, güzel yemekler yiyerek ailesi ile kutlar, hediyeler açılır. Ülkemizde bazı aydın geçinen kesim, hristiyanlar için neler kutsalsa batıdan geldiği için olacak, hiç düşünmeden hemen üstüne atlamakta ve baştacı etmektedirler. Örneğin, batı müziği: 6 ay önce İstanbul’da bir düğüne davet edilmiştim. Düğün Kalamış Marina Gazinosu’ndaydı. Dikkatimi çekti, aradan iki saatten fazla bir zaman geçti, bir tane bile bir Türk Müziği çalınmamıştı. Sordum; “Bakın burada davetliler arasında bir tane yabancı yok, davetlilerin hepsi de Türk. Neden Türk Müziği çalınmıyor?” dedim. “Burası Kalamış Marina burada Türk müziği çalmak yasak!” dediler. Ne hazin bir durum. Bu tür kararları kim, hangi gerekçeyle alıyor? İşin daha garip olanı nedir biliyor musunuz? Benden başka bu saçma sapan karardan rahatsız olan kimse yoktu. Hatta Kalamış Marina’nın aldığı bu karardan gurur duyanlar bile vardı. İşte biz böyle elit bir mekanda düğün yapıyoruz diye övünüyorlardı. Ne günlere kaldık. Bu gidişin sonu ne olacak? İsmail Samur Meraklısına Not: Ülkemizde Atatürk Çiçeği Olarak Bilinen Poinsettia Bitkisinin İsmi Verilirken Atatürk’ten Esinlenildiği İddiası Doğru Değil Tespitleri sıralayalım: Çiçeğin oluşumu ve isimlendirilmesine dair bahsedilen “resmî” kaynaklara rastlanamıyor. Poinsettia çiçeğinin ilk kez Kirk Landin’in geliştirdiği iddiası asılsız. Çünkü, Meksika kökenli bu bitkinin Aztekler tarafından kullanıldığı bilinmektedir. Yüzlerce yıl önce kullanılan bu bitki, Kirk Landin isimli biri tarafından geliştirilmemiştir. Çiçeği Kirk Landin tarafından geliştirilmemiş olduğu gibi, çiçeğin adının verilişi iddia edildiği gibi olmamıştır. Çünkü, çiçeğin zaten başka adları (Poinsettia, euphorbia pulcherrima, yılbaşı çiçeği ve noel yıldızı) mevcuttur. İddia edildiği gibi ilk kez keşfedilmeyen bu çiçeğe daha önce verilen isimlerin arka planı şu şekildedir: Latince adı olan Euphorbia pulcherrima Ludwig Willdenow tarafından verilmiştir. Poinsettia adını, 1825 yılında bu çiçeği Meksika’dan ABD’ye götüren ve yaygınlaştıran ABD’li devlet adamı, psikiyatrist ve bitkibilimci Joel Roberts Poinsett’den alır. Koyu kırmızı ve yeşil yapraklarından dolayı yaygın şekilde Noel süslemelerinde kullanılan ve bu nedenden ötürü yılbaşı çiçeği ya da noel yıldızı olarak da bilinir. Çiçeğin tüm dünyada “Atatürk Çiçeği” ismiyle üretilip satıldığı iddiası asılsızdır. Bu çiçek yurt dışında Atatürk Çiçeği adıyla satılmamaktadır. Hatta yabancı sitelerde bu çiçeğin Türkiye’de Atatürk Çiçeği olarak bilindiğine dair notlar yer almakta, gülüp geçmekteler. Zira hristiyanların Noel Yortusunun Atatürk’le ne ilgisi olabilir. Atatürk Çiçeği olarak ülkemizde tanınmasının sebebi ise yaltakçıların bir buluş olduğu tahmin edilmektedir. Kirk Landin’in Atatürk Çiçeği isimlendirmesi iddiasına dair İngilizce kaynaklarda arama yaptığımızda ise sadece Türklerin İngilizceye yaptığı çevirilere rastlıyoruz (Yani, Türkiye kaynaklı şehir efsanesi Türkiye’ye yabancı dilde pazarlanıyor). 2003 yılı öncesine değin Kirk Landin hakkında internet araması yaptığımızda ise hiçbir anlamlı sonuçla karşılaşamıyoruz. “Wanderbit” isimli bir üniversiteye rastlanılmıyor arşiv aramalarında. Üniversitenin adına en yakın seçenek Tennessee eyaletindeki Vanderbilt Üniversitesi. 1935 yılında yayımlanan gazetelerde Kirk Landin isminin doktor ya da profesör unvanlı Kırklend şeklinde aktarıldığı ve Vanderbild Üniversitesi’nde görev yaptığının aktarıldığı görülebiliyor. Bahse konu haberlerin yayımlandığı dönemde Vanderbilt Üniversitesi’nin en üst düzey yöneticisi (chancellor of university) edebiyat alanında akademik çalışmaları bulunan (çiçek geliştirdiğine dair bir emareye rastlanamayan) James Hampton Kirkland (1859-1939) idi. 1930’lu yıllarda Vanderbild Üniversitesi’nde görev yapan Dr. Kirkland adlı bir akademisyenin yeni bir çiçek türü keşfettiği ve bu çiçek türüne Atatürk ismini verdiğine dair bir bulguya erişilemiyor. Özetle, poinsettia çiçeği sadece ülkemizde Atatürk Çiçeği ismi ile biliniyor olup, iddia edildiği gibi geliştirilip tüm dünyada kabul edilecek şekilde “Atatürk Çiçeği” olarak adlandırılmamıştır. Yine “miş”li, “mış”lı, kaynaksız, kurgusal elementler içeren bir şehir efsanesi… Atatürk Çiçeği hakkında ilave bilgi için Ersan Mahmut Karakoca’nın “Atatürk Çiçeği Çeliklerinin Köklenmesi Üzerine İndol Bütirik Asit ve Fosforun Etkisi” başlıklı yüksek lisans tezi incelenebilir.