bademcik
Osmanlıca bademcik kelimesinin Türkçe karşılığı.Tıb: Boğazın iki tarafında, badem biçimindeki bezler.
Tonsil (bademcik), boğazımızın giriş kısmında yerleşmiş, lenfosit dediğimiz savunma hücrelerinden oluşan ve vücudun hücresel savunmasına katkıda bulunan bir çift organdır. Tonsillit ise, tonsillerin çeşitli mikroorganizmalar (virüs ve bakteriler) tarafından oluşturulan enfeksiyonlarıdır. Genellikle vücut direncini düşüren lokal veya tüm vücudu ilgilendiren soğukla karşılaşma sonucu ortaya çıkar.
Tonsillit, her yaşta, her cinsiyette görülebilir. Fakat özellikle çocuklarda görülme sıklığı daha fazladır. Mevsim hastalığı değildir. Fakat hava şartlarının sık değiştiği geçiş dönemlerinde daha çok görülür. Hastalığın akut ve kronik olmak üzere iki dönemi vardır: Akut tonsillit bakteriyel veya virütik olabilir.
Tonsillit şu belirtilerle kendini belli eder:
- Ateş
- Boğaz ağrısı ve şişliği
- Halsizlik
- Eklem ve kas ağrıları
- Baş ağrısı
- Küçük çocuklarda karın ağrısı, bazen ishal
Özellikle çocukluk döneminde sık bakteriyel tonsillit geçiren, bu atakları yeterli tedavi edilmeyen hastalarda bir süre sonra tonsillerdeki enfeksiyon kronikleşir. Bu dönemde akut dönemden farklı olarak;
- İştahsızlık,
- Sabah yorgun uyanma hali sürekli veya nedensiz olarak sık tekrarlanır olur.
- Akut enfeksiyonlar da daha sık ve kolay oluşmaya başlar.
Hastalık bulaşıcı mıdır?
Hastalık bir bakteri veya virüs enfeksiyonu olduğundan bulaşabilir. Ama kişi, hastalıklı veya mikrop saçan biri gibi de görülmemelidir. Aktif dönemde çok yakın temas (aynı çatal, kaşığı kullanma vs.) olmaması yeterlidir.
Nasıl teşhis edilir?
Tonsiller direkt olarak gözle görülebilen bir organdır. Gözle muayene ile teşhis edilir. Laboratuar tahlilleri yapılırsa da akyuvar sayısında, sedimantasyon hızında artmalar olduğu görülecektir.
Tedavi yöntemleri nelerdir?
Akut dönemde ilaç tedavisi uygundur. Olayın dönemine ve şiddetine uygun doz, tür ve sürede ilaç verilir. Kronik enfeksiyonlarda ise, genellikle ilaç tedavisi yeterli olmaz. Ancak pratikte yine de hastanın ilaçla iyileşmesi umuduyla bir şans verilebilir. Düzelmezse ve ameliyat endikasyonları oluşmuşsa tonsiller alınabilir.
Cerrahi müdahale hangi durumlarda gereklidir?
- Yılda 3-4 defadan fazla bakteriyel enfeksiyon geçiriliyorsa,
- Tonsiller solunumu ve yutmayı zorlaştıracak kadar büyükse,
- Tonsil tümörü gelişmişse,
- Peritonsiller abse geçirilmişse,
- Tonsillerin neden olduğu febril konvülziyonlar (ateşe bağlı havaleler)
- Uyku apneleri varsa
- Sık tekrarlanan kulak, burun enfeksiyonlarında
- Horlama ve ağız solunumunda,
- Boyun lenf bezlerinin inatçı büyümelerinde,
- Tonsil tüberkülozunda
- Akut eklem romatizması ve buna bağlı kardit ve nefrit geçirenlerde tonsillerin alınması gerekebilir.
Bu saydıklarımız mutlak endikasyonlar değildir. Bazı hastalarda ameliyat gerekmeyebilir.
Cerrahi müdahale nasıl yapılır? Özel bir yöntemi var mıdır?
Cerrahi tedavisi çocuklarda mutlaka genel anestezi altında yapılır. Erişkinler için lokal veya genel anestezi mümkündür. Tonsiller kapsülleri ile birlikte çıkarılıp damarları değişik yöntemlerle bağlanır. Ameliyat sonu kanama riskine karşı hastanın yakınları ve hekim dikkatli olmalıdır.
Tonsiller alındıktan sonra vücut savunmasız kalır mı?
Tonsiller de her organ gibi çok kıymetlidir. Ama vücudun tek savunma silahı tonsiller değildir. Fonksiyon gören, faydası zararından çok olan bir tonsil asla alınmamalıdır. Fakat doğru endikasyonlarla yapılan bir ameliyat hastaya mutlak fayda sağlar.
