Bertrandon De La Broquière

Bertrandon de la Broquière (y. 1400, Toulouse-9 Mayıs 1459, Lille) Fransız gezgin. Gaskonyalı bir küçük asilzadedir. Bilinen yaşamı, Burgonya dükü III. Philippe'in (1419-1467) hizmetinde geçmiştir. Adı ilk defa 1421'de geçer ve 1423'ten beri dükün gizli ajanı olarak çeşitli görevlerde kullanılmıştır. Bu görevlerin en önemlisi, yeni bir Haçlı seferi olanaklarını değerlendirmek amacıyla 1432-1433 arasında Ortadoğu'da yaptığı yolculuktur. Şubat 1432'de hacı kılığında, o tarihte Burgonya düküne ait olan Gand kentinden (bugün Belçika'da) yola çıktı. Roma üzerinden Venedik'e gelerek hacı gemisine binip Rodos ve Kıbrıs üzerinden Yafa'ya ve oradan Kudüs'e vardı. Kutsal yerleri ziyaret ettikten sonra yeniden denizyoluyla Beyrut'a oradan Şam'a geçti. 9 Ekim'de bu kentten hareket ederek Antakya ve Adana'ya ve oradan Karamanoğulları ülkesine geçti. Burada bir tüccar kervanına katılarak Osmanlı ülkesine doğru yol aldı. İlk uğrak yeri Afyon'du, oradan Kütahya üzerinden Bursa'ya geldi. Bursa'dan bugünkü Bursa-İstanbul yolunu izleyerek 1432 sonlarında İzmit üzerinden Üsküdar'a vardı. Bu tarihte Üsküdar Türklerin elindeydi ve karşı yakaya geçenlerden para alırlardı. Bertrandon, Üsküdar'dan Ceneviz kolonisi Pera'ya (Galata) geçti. Burada Cenevizliler, Rumlar ve Yahudiler Türklerden korkusuyla yaşıyorlardı. Türklerin elinden kaçan bir köle burada barınamaz, sahipleri gelip alırlardı. Ertesi gün İstanbul'a geçen gezgin, Roma kadar büyük, ancak suriçinde boş yerlerin dolulardan fazla olduğu ve sanki köylerden meydana gelmiş bir kent buldu. Ayasofya'da bir ayini ve dinsel bir gösteriyi izledi. Bu, ortaçağda, Batı'da görülen ve “mystére” denilen dinsel gösterilerinin son dönem Bizans Ortodoks Kilisesinde de yer aldığını gösteren ilk ve son tanıklıktır. Bunlardan başka Hippodrom'u, Ayasofya'nın önünde dikilmiş olan İustinianos Sütunu'nu ve Heykeli'ni, Pantokrator Kilisesi'ni, Havariyum ve Blahernai kiliselerini gördü. Bu sonuncusu bir yıl sonra yanacaktır. İstanbul'da her ülkeye ait tüccarlar geliyor ve alışveriş yapıyorlardı, ancak en önemlileri Venediklilerdi. İmparator sarayındaki bazı gösterileri de izleyen Bertrandon 23 Ocak 1433'te İstanbul'dan ayrıldı. Bizanslıların elinde olan Rhegium (Küçükçekmece), Athyra (Büyükçekmece) ve Selembria'dan (Silivri) geçerek Çorlu'da Osmanlı topraklarına ulaştı. Buradan Edirne'ye geçerek, Edirne Sarayı'nda II. Murad'la karşılaştı. Batı Trakya'da yaptığı bir gezintiden sonra 12 Mart'ta Edirne'den yola çıkarak Sofya, Niş, Belgrad, Budapeşte ve Viyana yoluyla Burgonya'ya döndü. 1453'te İstanbul'un fethinden sonra Türklere karşı Haçlı seferleri projeleri yeniden gündeme geldiğinde Burgonya dükü, Bertrandon'dan seyahat günlüğünü kaleme almasını diledi, ancak bu günlük ilk olarak 1804'te basılmıştır. Tek açıklamalı baskısı ise Le Voyage d'Outremer de Bertrandon de la Broquiére adıyla Charles Schefer tarafından 1892'de yapılmıştır. Eserin III. Philippe'e sunulmuş asıl nüshası bugün Paris'teki Bibliothéque Nationale'dedir. Bu nüshada yer alan bir minyatür Türklerin İstanbul'u kuşatmalarını betimler. Minyatürde Türk kadırgalarının karadan Haliç'e indirilişi ile Haliç'in kuzey ucunda fıçılar üzerine kurulan köprü de gösterilmiştir. Kaynaklar * J. Ebersolt, Contantinople byzantine et les voyageurs du Levant, Paris, 1918 * Nicolae Iorga, Les Voyageurs français dans l'Orient Européen, Paris, 1928 * Stefanos Yerasimos, Voyageurs * Semavi Eyice, “Bertrandon de la Broquiére ve Seyahatnamesi” İslam Tetkikleri Enstitüsü Dergisi, VI/1-2, 1975 * Semavi Eyice, “Bertrandon de la Broquiére”, DİA, V, 523-524 * Stefanos Yerasimos, Bertrandon de la Broquiére, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, c. 2, s. 159, 1994

Kaynaklar

Vikipedi

Bertrandon De La Broquière

Bertrandon De La Broquière Hakkında Detaylı Bilgi

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar