Björnstjerne Björnson
Kısaca: Norveçli yazar (Kvikne 1832-Paris 1910). Bir papazın oğludur. Çocukluğunu Romsdal'da geçirdi; 1852'de Christiania'da (Oslo) liseyi bitirdi, üniversiteye girdi; orada İbsen, Jonas Lie ve Vinje ile karşılaştı. Kendini edebiyata vermek için öğrenimini bıraktı. 1854'ten 1856'ya kadar edebiyat ve tiyatro eleştirileri yazdı, 1856'da ilk eserini verdi: «Nasıl Şair Oldum». İki yıl sonra Mellem Slagene (Savaşlar Arasında) adlı piyesi çıktı. Asıl Kopenhag'da tanındı ve taşkın hayal gücü, anlatış ustalı ...devamı ☟
1854'ten 1856'ya kadar edebiyat ve tiyatro eleştirileri yazdı, 1856'da ilk eserini verdi: «Nasıl Şair Oldum». İki yıl sonra Mellem Slagene (Savaşlar Arasında) adlı piyesi çıktı. Asıl Kopenhag'da tanındı ve taşkın hayal gücü, anlatış ustalığı ve şiir dolu görüşleriyle ilgi çekti. Thrond ve Synnöve Solbakken (1857) adlı köy hikayeleriyle kendine has üslubu buldu. Bundan sonra, İskandinavların tarih ve destan hikayelerinin (sağas) kahramanları ile zamanının köylüleri arasında ilgiler bulmaya çalıştı.
Ole Buli, Björnson'u, 1857'de Bergen tiyatrosunda İbsen'in yerine rejisör olarak çağırdı. Ama yazar, sol eğilimli liberal partinin taraftarı olarak seçimlere katılmak için başkente döndü. Sanata ve tarihe vurgun olan Björnson, 1859'da İtalya, Fransa ve Almanya'ya gitti; 1863'ten önce Norveç'e dönmedi. Bu yıllarda, eski Norveç tarihinden esinlenen Kong Sverre'i (Kral Sverre) [1] büyük trilojisi Sigurd Slembe'yi (Piç Slembe) [2], Bergliot'u, Goethe ve Grundtvig'in etkisi altında kaleme aldığı Olav Trygvasson adlı tarihi baladları yazdı.
Yurda dönüşünde, lirik dramı Maria Stuart i. Skottland'ı (Mary Stuart iskoçya'da) [3] yayımladı; De Nygifte'yi (Yeni Evliler) [4] bitirdi ve çalışmalarını tiyatro ile siyaset hayatı arasında sürdürdü.
1870'te baladlar, folklor şarkıları, lirizmin ve yurtseverlik coşkunluğunun şaheseri sayılan marşları (Norveç milli marşı bunlar arasındadır), Digte og Sange (Şiirler ve Şarkılar) adıyla yayımladı. Ardından, tarihi bir hikaye olan Sigurd Jorsalfar (Haçlı Sigurd) [5], Brudeslatten (Düğün Dansı) [6] ile son köylü hikayeleri derlemesi çıktı. Yeniden yabancı ülkelere giden yazar, tiyatro alanında dünya çapında başarılı En Fallit (Bir İflas) [7] ve Christinia'da skandal yarattığı için otuz yıl yasaklanacak olan Redaktören (Yazar) adlı eserleri yayımladı.
Rydberg'i, Georg Brandes'i, Darwin'i okuyarak dini bir buhranla kiliseden uzaklaştı ve Wergeland'a yaklaştı. Kongen (Kral) [8] adlı piyesi ve Magnhild (1877) adlı hikayesinde ilerleme ve özgürlüğü övdü. Bu yeni yönünü yansıtan eserleri arasında Det Ny System (Yeni Sistem) [9], büyük bir toplum trajedisi olan Over Aevne (insan Güçlerinin üstünde) [10], alaycı bir komedi olan Geografi og Kjaerlinghed (Coğrafya ve Aşk) [11] ile Pa Guds Veje (Tanrı Yolunda) [12] romanı yer alır.
İsveç'e karşı Norveç görüşünü belirten anlaşmazlıkta ya birliğin köklü bir ıslahını veya feshini istedi. 1898'de Paul Lange og Tora Parsberg (P.L. ile T.P.) ile ardından Laboremus (Çalışalım) [13] adlı dramlarını yayınladı. 1903'te Nobel ödülünü kazandı. Sonra Mary (1906) ve son şaheseri sayılan Naar Den Ny Vin Blomstrer (Yeni Şarap Olduğu Zaman) [14] dramlarını verdi. Bir Paris gezisinde öldü. Cenazesi, Norveç'te milli törenle kaldırıldı.
Björnson, ülkesinin düşünce alanındaki bütün çatışmalarına katıldı ve İbsen ile birlikte önemli rol oynadı. Şiirleriyle oyunları 1850'den önce başlayan milli romantik akımı sürdürdü ve güçlendirdi. Norveç'in İsveç'ten ayrılmasını gerçekleştiren milli hareketin en önemli kişilerinden biri oldu.
Bu konuda henüz görüş yok.
