Büyük Patlama Kuramı
Kısaca: Şiddetli Büyük Patlama Kuramı, Evren'imizin kökeni ve oluşumuna ilişkin yaygın kabul gören bir teoridir. Bu kuram, iki benzer sütun üzerine dayanmaktadır: Genel Görelilik Kuramı: Seksen yılı aşkın bir süre önce, Einstein, Evren'de kütlenin dağılımının uzayın geometrisini nasıl belirlediğini betimleyen bu kuramı ileri sürmüştür. Başlangıçta, Kuram, Merkür'ün yörüngesindeki özellikleri ve Güneş'ten gelen ışığın kırılmasını izah etmekteydi. Son yıllarda, kuram bir dizi özenli testten geçmiştir. ...devamı ☟
Genel Görelilik Kuramı: Seksen yılı aşkın bir süre önce, Einstein, Evren'de kütlenin dağılımının uzayın geometrisini nasıl belirlediğini betimleyen bu kuramı ileri sürmüştür. Başlangıçta, Kuram, Merkür'ün yörüngesindeki özellikleri ve Güneş'ten gelen ışığın kırılmasını izah etmekteydi. Son yıllarda, kuram bir dizi özenli testten geçmiştir. Büyük ölçeklerde, maddenin Evren'de dağılımı hemen hemen yeknesaktır. Bu varsayım, hem galaksi incelemeleriyle hem de kozmik mikrodalga fon ışınımlarındaki dalgalanmaların düşük seviyesi ile teyit edilmiş gibi görünmektedir. Şiddetli Büyük Patlama Kuramı'nda, gözlemlenebilir Evren, kabaca on ya da yirmi milyar yıl önce, aniden genişleyen bir nokta ile başlamıştır. O zamandan beri Evren, gittikçe Galaksimiz ve dış gezegenler arasındaki mesafeyi arttırarak genleşmeye devam etmiştir. Evren'in genişlemesi, ışık ışınlarını mavi ışığı kırmızı ışığa ve kırmızı ışığı da kızılötesi ışığa dönüştürerek "uzatmaktadır". Bu yüzden, hızla bizden uzaklaşmakta olan uzak galaksiler daha kırmızı görünürler. Bu genleşme aynı zamanda mikrodalga fon ışınımını da soğutur. Böylece, bugün 2,728 Kelvin'lik bir sıcaklığa sahip olan kozmik mikrodalga fon ışınımı ilk Evren'de daha sıcaktı.
Kütle çekimi Evren'in genleşmesini yavaşlatmaktadır. Eğer Evren yeterince yoğun ise, Evren'in genleşmesi sonunda tersine olacaktır ve Evren çökecektir. Eğer yoğunluk yeterince yüksek değilse, o zaman genleşme sonsuza dek devam edecektir. Bu yüzden, Evren'in yoğunluğu kendi nihai kaderini belirleyecektir.
Büyük Patlama Kuramı'nın Testleri
Şiddetli Büyük Patlama Kuramı çok sayıda önemli gözlem ile tutarlıdır:
Evren'in gözlemlenebilir genleşmesi,
Evren'in ilk üç dakikasında birincil olarak bireşimli olduğu düşünülen üç element olan helyum, döteryum ve lityumun gözlemlenebilir bolluğu,
Kozmik mikrodalga fon ışınımının termal (ısıl) tayfı,
Kozmik mikrodalga fon ışınımları uzak gaz bulutlarında daha sıcak görünmektedir. Işık sonlu bir hızla yol aldığından, biz bu uzak bulutları Evren'in tarihinde daha yoğun ve bu yüzden daha sıcak olduğu önceki bir zamanda görürüz.
Büyük Patlama Kuramının Ötesinde
Mevcut şekliyle, Büyük Patlama Kuramı tam değildir. Bu kuram;
Galaksilerin kaynağını ve galaksilerin gözlenebilir büyük ölçekli kümelenmelerini,
Maddenin çok büyük ölçeklerde yeknesak dağılımının kaynağını açıklamamaktadır.
Birçok Evren bilimci, Büyük Patlama Kuramı'nın bir uzantısı olan, Şişirme Kuramı'nın (Inflation Theory) bu soruları cevaplayabileceğinden şüphe etmektedirler.
İlgili konular
bing bangBüyük Patlama Kronolojisi
2 yıl önceBüyük Patlama Kronolojisi, Evrenin kronolojisi büyük patlama kozmolojisine göre evrenin geçmiş ve geleceğini tanımlar. Planck çağından beri evrenin egemen...
Büyük Patlama
2 yıl önceBüyük Patlama (İngilizce: Big Bang), evrenin en eski 13,8 milyar yıl önce tekillik noktası denilen bir noktadan itibaren genişlediğini varsayan evrenin...
Big Bang, 18 Kasım, 1964, 1989, Astronom, Evren, Galaksi, Gaz, Homojen, Kainat, KelvinGeorges Lemaître
6 yıl önceöne sürdü. Bu tezi daha sonraları Büyük Patlama kuramı olarak adlandırıldı. Bugünlerde birçok bilim adamı, bu kuramın evrenin kaynağı ile ilgili en iyi...
Kozmoloji
2 yıl önceformudur. Kozmik mikrodalga arka plan radyasyonu Büyük Patlama Kuramı için çok önemlidir. Zîrâ bu kuram, yapısı gereği bu tip bir fenomeni öngörmektedir...
Evrenbilim, Astrofizik, Astronomi Portalı, Big Bang, Biyoloji, Evren, Fizik, Gezegen, Gökada, Gökbilim, KaradelikBüyük Çöküş
2 yıl öncehızlandığını tutarlı olarak göstermektedir. Dolayısıyla büyük çöküş kuramı günümüzde sorunlu bir kuram olarak değerlendirilmektedir. Bununla birlikte hızlanmaya...
Toba felaket teorisi
6 yıl önceToba olayı, bilim adamlarınca en fazla araştırılan süper patlamadır. 1993 yılında, patlama ve insan evrimindeki darboğaz arasında bir bağlantı olduğunu...
Zamanın Kısa Tarihi: Büyük Patlamadan Karadeliklere
2 yıl öncesatılmıştır. Hawking, uzay bilimi ile ilgili, büyük patlama, kara delikler, ışık konikleri, superstring kuramı gibi kavramları, konuyla ilgili birikimi olmayan...
Zamanın Kısa Tarihi: Büyük Patlamadan Karadeliklere, 1988, 2002, Big Bang, Bilim kitapları, E=mc², ISBN, Kara delik, Kitap, Stephen Hawking, Stephen W. HawkingEvrenin nihai kaderi
2 yıl önceyayınlanan genel görelilik kuramı, evrenin nihai kaderi ile ilgili bilimsel teorilerin keşfine olanak sağladı. Genel görelilik kuramı, evreni olabilecek en...