Cam

Kısaca: Cam Alm. Glas (m), Fr. Verre (m), İng. Glass. Silisli kumun ateşte eritilmesiyle yapılan saydam ve kırılgan madde. Genellikle alkali ve toprak alkali silikatlardan meydana gelen cam, bâzan borat ve alüminatlar da ihtiva eder. Camın ilk defâ ne zaman yapıldığı kesin olarak bilinmiyor. Çok eski bir târihe sâhip olduğu bir gerçektir. Üzerinde târih olan en eski cam ise M.Ö.1551-1527 yılları arasında yaşayan Firavun Amenhotep’e âit olan iri bir boncuk ...devamı ☟

Cam
Cam

Cam silisli kumun ateşte eritilmesiyle yapılan saydam ve kırılgan madde. Genellikle alkali ve toprak alkali silikatlardan meydana gelen cam, bazan borat ve alüminatlar da içerir.

Camın ilk defa ne zaman yapıldığı kesin olarak bilinmiyor. Çok eski bir tarihe sahip olduğu bir gerçektir. Üzerinde tarih olan en eski cam ise M.Ö.1551-1527 yılları arasında yaşayan Firavun Amenhotep’e ait olan iri bir boncuktur.

Orta Asya’dan gelen Selçuklular, camcılığı, Anadolu’ya getirip yaydılar. Artuklular ve Selçuklular zamanında yapılan medrese ve bilhassa camilerde kullanılan cam ayrı bir özellik taşıyordu. Osmanlıların kurulması, gelişmesi ve İstanbul’un alınması ile camcılık da gelişti. On altı ve on yedinci yüzyıllarda cam sanayiinde büyük gelişmeler oldu. İstanbul, camcılığın merkezi haline getirildi.

On dokuzuncu asırda ise Çubuklu dolaylarında bir billur, bir de cam yapım evi kuruldu. Birbirinden güzel nadide billurlar yapıldı. Bunların en meşhurları çeşm-i bülbüllerdi. (bkz. Çeşm-i Bülbül)

Cumhuriyet devrinde 1934 yılında kurulmaya başlayan modern cam fabrikası, 1937 yılında üretime başlayabildi. Böylece Paşabahçe’de fabrika kurulmuş oldu. Bundan sonraki yıllarda Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş’nin fabrika sayıları arttırılıp, ihracat yapılabilecek duruma gelinmiştir.

Ayrıca özel şirketlere ait pekçok cam fabrikası yapılmıştır.

Özelllikleri

Camın erime noktası yoktur. Isıtıldığında yumuşar ve arzu edilen şekil verilebilir. Sıcak şekillendirme 800-1300°C arasında yapılabilir. Cam yaklaşık olarak 500°C’nin üzerinde yumuşamaya başlar. Silis camların genişleme katsayısı çok düşük olduğu için, ani sıcaklık değişmelerine dayanıklıdır. Fakat diğer camlar genişleme katsayısı büyük olduğu için, ani sıcaklık değişmelerine dayanıklı değildir. Herhangi bir cam istenildiği gibi ısıtılamaz. Bilhassa ani soğutulamaz. Eğer bir cam bir metal ile birleştirilip kaynak yapılacaksa, metal ile camın genişleme katsayısı aynı olmalıdır. Camların kopma yükü 4-10 kg/cm2, baskıya karşı direnci 60-120 kg/mm2 ve elastik modülü 4500-10.000 kg/mm2dir. Sertlik (çizme deneyi ile tayin edilir) adi camlarda 200 civarındadır. Silis oranı arttıkça camın sertliği 270’e kadar çıkabilir. Yoğunluk adi camlarda 2,4-2,6; kurşunlu camlarda ise 3-3,8 g/cm3tür. Camlarda elektrik iletkenliği ise çok düşük olup, elektrolitik tiptendir. Elektrik iletkenliği sıcaklıkla artar. Âdi camlar mor ötesi ışınları geçirmezler. Mangan ihtiva eden renkli camlar yalnız kızıl ötesi ışınları geçirir.

Camların, bulundukları ortama karşı dayanmaları silis ve alüminyum oranıyla artar. Fakat alkali oranıyla düşer. Camlar sudan pek etkilenmezler, fakat basınç altındaki su buharı hızla aşındırabilir. Florür asidi (HF) haricinde hiçbir asitten etkilenmez.

Cam Çeşitleri ve Kullanım Sahaları

Ticari camlar, soda camı ve özel camlar olmak üzere başlıca iki türdür. Cam üretiminin büyük bölümünü oluşturan soda camı, kum (silisyum dioksit, SiO2), soda (sodyum karbonat, NaCO3) ve kireçtaşından (kalsiyum karbonat, CaCO3) elde edilir. Erimiş silis de (silisyum dioksit) tek başına çok nitelikli bir camdır; ama kumun erime noktası 1.700°C’nin üstünde olduğundan, böylesine yüksek sıcaklıklara ulaşması maliyeti büyük ölçüde arttırır. Bu sebeple silis camı, yalnızca ürünün başka kimyevi maddelerle tepkimeye girme tehlikesi olan yerlerde, ani sıcaklık değişikliklerine karşı dayanıklılığın veya başka özel üstünlüklerin arandığı durumlarda kullanılır. Gene de eritilmiş silis camı üretimi oldukça önemli bir sanayi dalıdır.

Soda camları

: Bunlar başlıca adi cam (levha cam) ve şişe camıdır. Âdi cam: Bu camın ilkel maddesi kireçtaşı (CaCO3) soda (Na2CO3) ve kum (SiO2)dur. Bu üç maddenin 1000°C üzerinde ısıtılması ile cam meydana gelmektedir. Sıvı hale gelen bu karışımda meydana gelen tepkime:

Na2CO3 + CaCO3 + 6 SiO2 ® Na2O.Ca.O.6SiO2 +2CO2

Adi cam, yaklaşık olarak % 73 SiO2, % 12 Na2O, %10 CaO, % 4 MgO ve % 1 Al2O3’ten meydana gelmiştir.

Şişe camları: Bu camlarda aranılan vasıf, temas edeceği maddelerden etkilenmemesidir. Bu yüzden kireç miktarı çoğaltılır ve Na2O miktarı azaltılır. Bu camın yaklaşık bileşimi % 65 SiO2, % 20 CaO, % 7 Na2O, % 4 Al2O3, % 4 MgO ve eser miktarda demir oksittir. Ampul camı da hemen hemen bu bileşimdedir. Az miktarda kurşun bulunur. Ampulleri buzlu hale getirmek için ya kumla veya florür asidiyle aşındırma işlemi yapılır.

Soda camlarının bileşimine çeşitli maksatlarla muhtelif oranlarda başka maddeler de ilave edilir. Bunlardan bazısı camın inceltilmesine, bazısı (özellikle selenyum ve eser miktardaki kobalt oksit) camın rengindeki istenmeyen tonların giderilmesine yardımcı olur. Kumda her zaman katışkı olarak demir bulunur. Şişe yapımında kullanılan kumun düşük demir muhtevalı olmasına ne kadar özen gösterilse de, eser miktardaki katışkılar bile cama istenmeyen bir yeşil renk verir. Selenyum ve kobalt oksit, eser miktarda arsenik trioksit ve sodyum nitratla birlikte kullanıldığında bu yeşil renk giderilebilir ve bilinen renksiz cam elde edilir.

Özel camlar

Endüstride özel fiziksel ve kimyasal nitelikli cam çeşitleri de üretilir. Mesela optik camlarda, istenen kırma indisi değerlerini ve ışığı renklerine ayırma özelliklerini elde etmek için, çok değişik bileşimlerden faydalanılır. Optik camların başlıca iki türünden biri olan crown camı bir soda camıdır; ilk defa 17. yüzyılda İngiltere’de geliştirilen flint camı ise kurşunlu camdır (kristal) ve kırma indisi daha yüksektir. Bu iki tür camdan yapılan mercekler birbirine yapıştırılarak, tek bir merceğin optik kusurlarını taşımayan mercek sistemleri elde edilir. Merceklerde kullanılan bu iki temel türe, 1930’lardan bu yana geliştirilen yeni türler eklenmiştir. Bunlar arasında borosilikatlı crown camları, baryumlu crown camları, baryumlu flint camları ile borat ve fosfat camları sayılabilir. Ayrıca nadir toprak elementleri ve flüor taşıyan optik camlar da üretilmektedir. Günümüzde kırma indisi 1,4 ile 2 arasında değişen ve ışığı ayırma özellikleri birbirinden çok farklı olan optik camlar elde edilebilmektedir.

Borosilikat camlarının genleşme katsayısı adi camın üçte biri kadardır; ayrıca bu tür camların kimyasal etkilere dayanıklılık, yüksek erime sıcaklığı ve yüksek elektrik yalıtkanlığı gibi bazı üstünlükleri de vardır. Pyrex olarak da bilinen borosilikat camları ısıya dayanıklı mutfak eşyalarının ve yansımalı teleskoplardaki aynaların yapımında yaygın olarak kullanılır. Kimya laboratuvarlarında da geniş ölçüde kullanılan pyrex camlarının bileşimi %80 SiO2, %11 B2O3, %9 Na2O Al2O3 CaO As2O3 şeklindedir.

Otomobil ön camlarının ve cam kapılarının yapımında, insanların can güvenliği açısından, kırıldığı zaman parçalanmayacak camlar kullanılır. Bu maksatla güvenlik camı denen iki cam türü geliştirilmiştir. Sertleştirilmiş güvenlik camı, düz camı yumuşama sıcaklığına yakın bir sıcaklığa kadar ısıttıktan sonra üstüne soğuk hava veya gaz püskürtüp birdenbire soğutarak elde edilir. Böylece bükülmeye ve darbelere karşı büyük bir dayanıklılık kazanan cam, kırıldığında küçük küp biçiminde, kenarları içbükey olduğu için çok kesici olmayan parçalara ayrılır. İnsanın kafatası kemiğinden daha dayanıklı olan bu camlar, çarpma anında sürücü ve yolcuların yaralanmasına yol açabilir. Bu sebeple, daha dayanıksız olan, ama kırıkları çok kesici olmayan yaprak cam (katmanlı cam) otomobil ön camı olarak kullanılmaya daha uygundur. Bu tür camlarda, aralarına ince bir plastik (genellikle polivinil bütiral) katmanı yerleştirilen iki cam levha, sıcaklık ve basınç altında birbirine yapıştırılır. Aradaki plastik katman, çok ince olmasına mukabil çok dayanıklıdır ve şiddetli bir darbede cam kırılsa bile bu katman sağlam kalır. Cam kırıkları da plastik katmana yapışık kaldığı için etrafa saçılmaz. Daha kalın veya birden fazla plastik katman kullanarak kurşun geçirmez camlar elde edilir. Yüksek gerilimli enerji iletim hatlarında yararlanılan cam izolatörlerde de sertleştirilmiş cam kullanılır.

Cam elyafından hem ısı ve elektrik yalıtkanı olarak, hem de deniz teknelerinin ve otomobil karoserilerinin yapımında kullanılan hafif sentetik reçinelere (plastikler) dayanıklılık vermek için yararlanılır. Cam elyafı çok ince (çapı mm’nin binde biri kadar) cam ipliklerinden oluşur.

Cam tozu ile karbon karışımının ısıtılmasıyla elde edilen köpük cam, çok ince çeperli kabarcıklardan oluşan, çok hafif ve ısı yalıtkanlığı yüksek bir malzemedir. Kolayca kesilebilir ve kesildiğinde niteliklerini kaybetmez. Isı yalıtkanı ve yüzdürücü olarak (mesela cankurtaran simitlerinde) kullanılır.

Cam tuğlalar ise, çelik konstrüksiyonlu yapıların duvarlarında, harçla örülerek kullanılır. İki yarım parçanın birbirine eklenmesiyle oluşturulan cam tuğlanın içi boştur. İşleme esnasında meydana gelen kısmi hava boşluğu tuğlaya ses yalıtımı özelliği de kazandırır. İki cam levhanın, arada boşluk kalacak biçimde birbirine eklenmesiyle oluşturulan çift katlı pencere camları da ses ve özellikle ısı yalıtımı açısından önemli üstünlüğe sahiptir.

Cama gümüşün halojenür tuzları katıştırılarak, morötesi ışınımın ve görünen ışığın etkisiyle ışık geçirgenliği değişen fotokromik camlar elde edilir. Fotokromik camlar genellikle gözlüklerde kullanılır.

Kimyasal maddelerden etkilenmeyen camlar da özel camlar arasında önemli bir yer tutar. Bileşim olarak soda-kireç-silis camı ile borosilikat camı arasında yer alan ve "nötr" cam (ampul camı) olarak adlandırılan özel camlar, ilaç ampullerinin yapımında kullanılır. Sodyum veya cıva buharı içinde bir elektrik boşalımı oluşturarak çalışan sokak aydınlatma lambaları için de özel camlar gerekir; çünkü sodyum ve cıva buharı camların çoğunu etkiler.

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

Cam

İngilizce Cam kelimesinin İspanyolca karşılığı.
s. leva, álabe, excéntrica
s. Cámara (abre.), instrumento o artefacto de fotografía

Cam

İngilizce Cam kelimesinin Fransızca karşılığı.
n. came, saillie, protubérance d'un cercle qui change un mouvement circulaire en mouvement horizontal
n. caméra (abréviation), appareil ou instrument de photographies

Cam

İngilizce Cam kelimesinin Almanca karşılığı.
n. Nocken, Vorsprung an einer Welle oder Scheibe
n. Kamera (Abkürzung), Fotoapparat, Fotogerät

Cam

İngilizce Cam kelimesinin İtalyanca karşılığı.
s. (mecc.) camma (sistema nella ruota che consente il passaggio da movimento circolare ad orrizontale)
s. congegno utilizzato per registrare immagini consentendo il passaggio selettivo della luce attraverso un'apertura per colpire un film sensibile alla luce o un mezzo elettronico

Cam

İngilizce Cam kelimesinin Portekizce karşılığı.
s. came, excêntrico (Tecnologia Mecânica)
s. (abreviação de camera) máquina fotográfica, câmara

Cam

i. kam, tırnak, mil dirseği

Cam

İspanyolca Cam kelimesinin İngilizce karşılığı.
n. glass, glazing, window; peeper

Cam

Türkçe Cam kelimesinin İngilizce karşılığı.
n. elliptical wheel used to transform rotary motion into linear motion (the wheel's spin moves a lever in a back-and-forth direction)
n. device used to record pictures by selectively allowing light to pass through an aperture and strike light-sensitive film or electronic media
adj. glazed, vitreous

Cam

İngilizce Cam kelimesinin Flemenkçe karşılığı.
zn. kam, nok; uitsteeksel in band voor verandering van draaiend verkeer in rechte vlak van grond
zn. camera (verkorting), filmapparaat of -toestel

Cam

n. elliptical wheel used to transform rotary motion into linear motion (the wheel's spin moves a lever in a back-and-forth direction)
n. device used to record pictures by selectively allowing light to pass through an aperture and strike light-sensitive film or electronic media
adj. glazed, vitreous

Cam

soda ya da potas katılmış silisli kumun ateşte eritilmesiyle yapılan sert, saydam ve çabuk kırılır madde; kadeh, içki.
tümü ya da bir bölümü bu maddeden yapılmış, sırça.
pencere.

Cam

Türkçe Cam kelimesinin Fransızca karşılığı.
verre [le], glace [la]

Cam

Türkçe Cam kelimesinin Almanca karşılığı.
n. Glas, Verglasung

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Cam Resimleri

çam
2 yıl önce

Çam, Pinaceae (çamgiller) familyasından Pinus cinsinden orman ağaçlarını içeren iğne yapraklı türlere verilen ad. Türkiye'de hepsinin kısa sürgünleri iki...

Çam, Ağaç, Ağlayan çam, Banks çamı, Bilimsel sınıflandırma, Brahte, Carolus Linnaeus, Dağ çamı, Fotosentez, Fıstık çamı, Halep çamı
Cam elyafı
2 yıl önce

Cam elyafı (fiberglas), çok ince cam telciklerinden üretilen bir maddedir. Isı yalıtımı ile dokuma ürünlerinde yaygın olarak kullanılır. Ayrıca birçok...

Cam elyafı, Cam elyafı
Türbet Cam şehristanı
6 yıl önce

Torbat Cam şehristanı (Farsça: شهرستان تربت جام ), İran'nde Razavi Horasan Eyaleti'nin 25 şehristanından birisidir. Şehristanın 2006 yılı toplam nüfusu...

Türbet Cam
6 yıl önce

Cam (Farsça: تربت جام, Torbat-e-Jām), İran'ın kuzeydoğusunda Razavi Horasan Eyaleti'nde şehir. İdari olarak, eyaletin kendi adını taşıyan Torbat Cam şehristanı'nda...

Medusa Cam Müzesi
2 yıl önce

Medusa Cam Müzesi, Gaziantep'te bulunan bir müzedir. Müze Gaziantep Kalesi'nin yakınlarına inşa edilmiş olup, Türkiye'nin ilk özel cam eserler müzesidir...

Cam Minaresi
2 yıl önce

Koordinatlar: 34°23′48″K 64°30′58″D / 34.39667°K 64.51611°D / 34.39667; 64.51611 Cam Minaresi Batı Afganistan'da yer alan bir UNESCO Dünya Mirası Alanıdır. Gor...

Trakya Cam
2 yıl önce

temel camlar (düzcam, buzlu cam, ayna, lamine cam, kaplamalı cam, mimari projelere yönelik camlar), otomotiv camları ve diğer ulaşım araçları camları, enerji...

Cam Ranh Uluslararası Havaalanı
6 yıl önce

11.99806; 109.21944 Cam Ranh Havalimanı (IATA: CXR, ICAO: VVCR) ya da bilinen diğer adlarıyla Cam Ranh Havalimanı ya da Sân bay Cam Ranh Vietnam'nın Galiçya...