Cavnpur Şarki Devleti
Kısaca: Cavnpur Şarki Devleti Hindistan’ın Cavnpûr bölgesinde 1394 senesinde Melik Server adında bir bey tarafından kurulan devlet. Tuğluk Sultânı Mahmud, Delhî’nin doğusunda ayaklanan Hindûlara karşı Melik Server’i gönderdi. Bölgede sükûneti sağlayan Melik Server, Sultân-üş-Şark ünvânıyla Cavnpûr’da bağımsızlığını ilân etti. Kısa zamanda topraklarını genişletti. Tîmûr’un Hindistan Seferi sırasında tarafsız kaldı. Fakat o sene vefât etti (1399). Yerine evlâtlığı Melik Kara ...devamı ☟
Tuğluk Sultanı Mahmud, Delhi’nin doğusunda ayaklanan Hindulara karşı Melik Server’i gönderdi. Bölgede sükuneti sağlayan Melik Server, Sultan-üş-Şark ünvanıyla Cavnpur’da bağımsızlığını ilan etti. Kısa zamanda topraklarını genişletti. Timur’un Hindistan Seferi sırasında tarafsız kaldı. Fakat o sene vefat etti (1399). Yerine evlatlığı Melik Karanfil geçti. Melik Karanfil, Mübarek Şah ünvanını alarak kendi adına hutbe okuttu ve para bastırdı.
Mübarek Şah, 1402’de ölünce, yerine kardeşi İbrahim geçti. Sultan İbrahim’in ilk zamanları karışıklıklarla geçti. Hindu Kralı Raca Ganeş Müslümanlara çok baskı yapıyordu. Bu baskıyı kaldırmak için Şeyh Kutb-ül-Âlem’in isteği üzerine (1409-1414) Bengal’e yürüdü. Raca Ganeş, oğlunu İslamiyeti öğrenmesi için Şeyh Kutb-ül-Âlem’e gönderince seferden geri döndü.
Sultan İbrahim dinine çok bağlı olup, alimleri ve edipleri korurdu. Cavnpur’da büyük kapılarıyla meşhur Atala Camiini yaptırdı.
İbrahim Şahın 1436 senesinde ölümü üzerine oğlu Mahmud Şah tahta geçti. Mahmud Şah zamanında Delhi ile Cavnpur arasında uzun süren harpler başladı. Bu savaşlara Behlül Ludi’nin Multan’ı almak için sefere çıkması sebeb oldu. Behlül Ludi seferdeyken, onu istemeyen bazı beyler, Mahmud Şahı Delhi’ye davet ettiler. Mahmud Şah da Delhi’yi kuşattı. Seferde olan Behlül bunu haber alınca, sür’atle geri döndü. Mahmud Şahın ordusunu bozguna uğratarak Delhi’yi kurtardı. 1457 senesindeki bir harpte Mahmud Şah öldü. Yerine oğlu Muhammed geçti. Muhammed kısa bir süre sonra tahttan indirilerek yerine kardeşi Hüseyin geçirildi.
Hüseyin Şah, Multan’daki Seyyid Hanedanının son hükümdarı Âlem Şahın damadıydı. Tahta çıkınca, Behlül ile dört senelik bir anlaşma yaptı. 1466-67 senesinde babasının intikamını almak için, büyük bir orduyla harekete geçerek Gvalyar’a kadar fethetti.
1473 senesinde karısı Celile’nin teşviki üzerine 140.000 atlı, 1400 filli büyük bir orduyla Delhi üzerine yürüdü. Delhi havalisinin tamamını ele geçirdi. Behlül’ün elinde yalnız Delhi kaldı. Behlül, başka yerden yardım alamayınca, barış istedi. Hüseyin Şah, sulh teklifini kabul etmedi. Behlül’ün ordusu 18.000 kişiydi. İki ordu Cemre Nehrinin iki yakasında bir müddet karşılıklı beklediler. Hüseyin Şah, önlerinde yer alan nehre güvenerek birliklerini etrafı yağma için gönderince, Behlül bunu fırsat bilip, nehri geçerek Hüseyin Şahın ordugahını bastı. Hüseyin Şah, harp meydanından kaçtı.
Hüseyin Şah birkaç defa Delhi üzerine yürüdü ise de hepsinde mağlub oldu. En sonunda Behlül Ludi, Cavnpur şehrini ve ülke topraklarını eline geçirdi. Kendi oğlu Barbey’i 1479 senesinde Cavnpur’un idaresi ile görevlendirdi. Böylece Cavnpur Devleti ortadan kalkmış oldu. Ülke de Delhi’ye bağlandı.
Delhi ve Bengal Sultanlıkları arasında bulunan Cavnpur Sultanlığı, kuvvetli bir Müslüman devletiydi. Başta bulunan sultanlar, İslamiyetin yayılmasında önemli rol oynadılar. Cavnpur, doğunun Şiraz’ı diye meşhur oldu. Bilhassa İbrahim Şah zamanında Cavnpur’da İslami mimarinin güzel bir mahalli ekolü gelişti.
Cavnpur Şarki Sultanları Tahta Geçişi
Melik Server 1394 Mübarek Şah 1399 İbrahim Şah 1402 Mahmud Şah 1440 Muhammed Şah 1457 Hüseyin Şah 1458-1479
Kaynak: Rehber Ansiklopedisi
Bu konuda henüz görüş yok.
