Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Coriolis Etkisi

Kısaca: Coriolis kuvveti, dönen bir platformun merkezinden karşı tarafına yürümeye çalışan biri tarafından anlaşılabilir. Yürümek istediği tarafa doğru dik açıyla itildiğini görür. Benzer şekilde, dönen yer kürenin yüzeyi üzerinde hareket eden hava, kuzey yarım kürede hareket yönünün sağına, güney yarım kürede soluna saptırır. Bu saptırma gücüne ''coriolis kuvveti'' denir. Fransız matematik ve fizikçisi, Gustave Gaspard Coriolis (1792-1843) onuruna atfen bu ad verilmiştir. ...devamı ☟

Coriolis kuvveti, dönen bir platformun merkezinden karşı tarafına yürümeye çalışan biri tarafından anlaşılabilir. Yürümek istediği tarafa doğru dik açıyla itildiğini görür. Benzer şekilde, dönen yer kürenin yüzeyi üzerinde hareket eden hava, kuzey yarım kürede hareket yönünün sağına, güney yarım kürede soluna saptırır. Bu saptırma gücüne coriolis kuvveti denir. Fransız matematik ve fizikçisi, Gustave Gaspard Coriolis (1792-1843) onuruna atfen bu ad verilmiştir. Coriolis kuvveti nedeniyle rüzgarlar irtifada izobarlara yaklaşık 10° açı ile neredeyse paralel, alçak basınca meyilli eser. Yeryüzünün sürtünme etkisi sonucu rüzgar alçak irtifada daha yavaştır, dolayısıyla coriolis kuvveti de daha zayıftır. Bunun sonucunda rüzgarın izobarlara yaptığı açı denizde yaklaşık 20°, karada da 30°'ye kadar çıkar. Havaya düşey atılan bir topun dönen dünyanın merkezine olan mesafesi büyüyecektir. Tekrar yerine düşmesinde atıldığı noktanın aynı zaman aralığında aldığı mesafeden daha büyük bir yay boyunca hareket eder. Bu, topun bir çeşit ivmelendirilmiş olması gerektiği ve dolayısıyla kuvvet etkisi altında bulunduğunu gösterir. Bu tür kuvvetler, meteorolojide ve okyanus biliminde önemlidir. Genel olarak dönen bir referans sisteminde hareket eden cismin yörüngesine dik olarak etki eder. Bunlar görünen zahiri kuvvetlerdir. Mesela; dönen bir plak üzerine düz bir çizgi eğri şeklinde belirir. Eğer plak ortasında bir gözleyici bulunursa, o kimse tepesinin bir kuvvetle kenara doğru itildiği zannına kapılır. Benzer olay, dünya gibi üç boyutlu dönen bir sisteme nazaran hareket ettiğinde müşahede edilir. Rüzgar ve okyanus akımlarında bu kuvvetin etkisi görülür. Yörüngelerine dik hareket etme eğilimi gösterirler, bu kuvvetler uzun menzilli füzelerin yörüngelerinin hesaplanmasında önemli rol oynar.

Dış bağlantılar

* The definition of the Coriolis effect from the Glossary of Meteorology *Anders Persson The Coriolis Effect: Four centuries of conflict between common sense and mathematics, Part I: A history to 1885 History of Meteorology 2 (2005) * 10 Coriolis Effect Videos and Games- from the About.com Weather Page * Coriolis Force – from ScienceWorld * Coriolis Effect and Drains * Catalog of Coriolis videos * Do bathtubs drain counterclockwise in the Northern Hemisphere? by Cecil Adams. * Bad Coriolis. * The Coriolis Effect: A (Fairly) Simple Explanation * Coriolis Effect: A graphical animation * Observe an animation of the Coriolis effect over Earth's surface * Animation clip * Vincent Mallette The Coriolis Force @ INWIT * NASA notes * Interactive Coriolis Fountain

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Rüzgâr
2 yıl önce

doğru, Coriolis kuvvet dışa doğru etki eder. Antisiklon içerisinde; Basınç değişmesi radyal olarak dışa doğru, Santrifüj kuvvet dışa doğru, Coriolis kuvvet...

Rüzgâr, Adriyatik Denizi, Alize Rüzgârları, Atmosfer, Atmosferik, Balon, Basınç, Beaufort rüzgar gücü skalası, Coriolis kuvvet, Dalga, Dünya
Jüpiter'in atmosferi
2 yıl önce

gezegenin dönüş hızının gerisinde kalırken, alçalan kütleler hızlanırlar. Coriolis etkisi adı verilen bu durum art arda gelen kuşaklarda sıra ile doğu-batı ve...

Jüpiter`in atmosferi, Atmosfer, Güneş Sistemi, Hidrojen, Meteoroloji, Troposfer, Tropopoz, Van der Vaals, Yer atmosferi, Güneş Bulutsusu, Gezegenlerarası ortam
Kümülonimbus
2 yıl önce

cumulonimbusların sıcak okyanus üzerinde daha gelişmiş bir formudur, bunlar coriolis kuvvetinin de etkisiyle sürüklenerek kasırgalara dönüşebilirler. Kümülonimbus...
Körfez Akıntısı
6 yıl önce

diğer sulardan rahatlıkla ayırt edilebilir. Körfez Akıntısı'nın en temel etkisi, Avrupa'nın kuzeybatısının ısınmasını sağlamasıdır. Matematik konumu düşünecek...

Gulf Stream, Atlantik Okyanusu, Avrupa, Batı Afrika, Coğrafya, Florida, Limon, Meksika Körfezi, NASA, Newfoundland, Sibirya
Sürtünme kuvveti
2 yıl önce

sürtünme kuvvetinin etkisi vardır. Araba örneğini biraz açacak olursak, yolda hareketine başlayan bir aracın durması sürtünme kuvvetinin etkisi ile oluşmaktadır...

Sürtünme kuvveti, Fizik, Kuvvet, Nesne, Taslak
İş (fizik)
2 yıl önce

kuvvettir. İş terimi ilk kez 1826 yılında Fransız matematikçi Gaspard-Gustave Coriolis tarafından sel altında kalmış madenlerden suyu çıkartmak için kullanılan...
Fırtına dalgası
6 yıl önce

işlem dahil edilebilir: basınç etkisi, direkt rüzgâr etkisi, Dünya’nın dönmesinin etkisi, dalgaların etkisi, ve yağmur etkisi. Tropikal siklonun basınç etkileri...
Jiroskop
2 yıl önce

endüstrisi için geliştirilmesi Sagnac etkisi fiber optik jiroskoplarının geliştirilmesini sağladı. Sagnac etkisi RLG’ninkinde kullanıldığı gibi FOG’unkinde...

Jiroskop, Fizik, Gemi, Merkezkaç, Silah, Taslak, Uzay mekiği, Uçak, Yalpalık, İngilizce, Dingil