Dünyada Yasaklanmış Kitaplar

Kısaca: Dünyada yasaklanmış kitaplar, farklı ülkelerde çeşitli zamanlarda iktidarda bulunanlar tarafından siyasi, toplumsal, dini veya ahlaki motivasyonlarla ya süresiz olarak veya belirli bir süre için satışına, dağıtımına veya erişimine engel olunmuş, basılıp dağıtılmış olanlarının da toplatılmış olduğu kitaplardır. Birçok durumda yasaklanan bu kitapların yazarları da yargı önüne çıkartılmış ve cezalandırılmışlardır. Bu kitaplardan bir kısmı zaman içinde aklanmış ve yeni baskıları yapılmıştır. ...devamı ☟

Dünyada yasaklanmış kitaplar, farklı ülkelerde çeşitli zamanlarda iktidarda bulunanlar tarafından siyasi, toplumsal, dini veya ahlaki motivasyonlarla ya süresiz olarak veya belirli bir süre için satışına, dağıtımına veya erişimine engel olunmuş, basılıp dağıtılmış olanlarının da toplatılmış olduğu kitaplardır. Birçok durumda yasaklanan bu kitapların yazarları da yargı önüne çıkartılmış ve cezalandırılmışlardır. Bu kitaplardan bir kısmı zaman içinde aklanmış ve yeni baskıları yapılmıştır. Arka plan Bir tür sansür uygulaması olan "kitap yasaklama" farklı ülkelerde farklı biçimlerde uygulanmıştır. Bir ülkede baş tacı edilen bir eser, başka bir ülkede o ülke hükumetinin normlarına uymadığı için yasaklanabilmiştir. Kendi ülkesinde yayımlanmasına bile fırsat verilmeyen bir kitap, politik çıkar elde etmek için karşı blokta yer alan ülkelerde hemen en çok satan kitaplar listesine girebilmekte, hatta ödüllere boğulabilmektedir. Örneğin Boris Pasternak'ın Rus Devrimi sırasında geçen romanı Doktor Jivago'nun, SSCB'nin resmi görüşüne uygun olmadığı için kendi ülkesinde yayımlanmasına izin verilmemişti. Müsveddeleri 1957'de gizlice Avrupa'ya kaçırılan roman ilk kez İtalya'da hem Rusça hem de İtalyanca basılmıştı. Daha sonra tüm dünyada sayısız baskıları yapılmıştı. 1958'de ağırlıklı olarak bu kitabından ötürü Pasternak'a Nobel Edebiyat Ödülü verilmişti. Hatta İngiliz gazeteleri, Pasternak'ın bu ödülü almasında İngiliz ve Amerikan gizili servislerinin rolü olduğunu dahi ileri sürmüşlerdi. Aynı ülke içinde bile farklı topluluklarda değişik uygulamalara rastlamaktadır. Örneğin ABD'li yazar John Steinbeck'in konusu Büyük Ekonomik Buhran yıllarında geçen 1939 tarihli Pulitzer Ödüllü romanı Gazap Üzümleri (The Grapes of Wrath), ertesi yıl başarılı bir sinema uyarlaması da yapılmasına rağmen tarım şirketlerinin baskısıyla yazarın memleketi olan Salinas, Kaliforniya'da bile 1990 yılına kadar halk kütüphanesine girememiştir. Eserin sendika yanlısı duruşu ve ABD'deki fakirliğe ve eşitsizliğe vurgu yapması hem romanın yazarı John Steinbeck'in hem de uyarlama filmin yönetmeni John Ford'un ABD'li senatör McCarthy tarafından Komünizm yanlısı eğilimleri olduğu iddiasıyla Amerikan Karşıtı Faaliyetleri İzleme Komitesi'nde soruşturmaya uğramalarına yol açarken, ironik bir şekilde romandan uyarlanan film Josef Stalin'in emri ile 1940 yılında Sovyetler Birliği'nde de yasaklanmıştı. Yasaklanma gerekçesi ise filmde en fakir Amerikalıların bile araba sahibi olabileceğinin gösteriliyor olmasıydı. Dünya üzerinde hemen her ülke, tarihinin belli dönemlerinde kitaplar ve benzeri yayınlar üzerine az veya çok bir denetim getirmiş, zaman zaman farklı derecelerde sansür uygulamıştır. Sansürü uygulayan merci her zaman hükumetler olmamıştır. Bazen de siyasi erk için hiçbir sakıncası olmayan bir kitap, dini otoriteler tarafından kendi cemaatlerine yönelik olarak yasaklanmıştır. Örneğin kilise yetkilileri ahlaki açıdan uygun görmedikleri müstehcen eserleri, hatta açık saçık olmadıkları halde laiklik ve putperestlikle ilgili fikirleri içerdiklerini düşündükleri eserleri yasaklamışlardır. Bunun tersi olarak, aralarında İncil'in de bulunduğu birçok dini kitap da çeşitli ülkelerde hükumetler tarafından sayısız kereler yasaklanmıştır. Yasaklanan bir kitabın yeni basılmış ve iktidarın dikkatini yeni çekmiş olması da gerekmez. Bir kitap basıldıktan yüzyıllar sonra da sansüre uğrayabilmektedir. Örneğin Voltaire'in 1759'da yayımladığı Candide adlı romanına müstehcenlik gerekçe gösterilerek 1930'da ABD gümrüklerinde el konmuştu. Aynı şekilde Geoffrey Chaucer'ın 14. yüzyıl'da İngiltere'de yazdığı Canterbury Hikayeleri ve Orta Çağ'da kaleme alınmış Orta Doğu kökenli anonim eser Binbir Gece Masalları da ABD'de yüzyıllar sonra aynı akibete uğradılar. Keza Aristofanes'in M.Ö. 411'de yazdığı Lysistrata, savaş karşıtı mesajından dolayı 24 yüzyıl sonra, 1967 yılında Yunanistan'da askeri cunta tarafından yasaklandı. Zaman içerisinde rejimlerin ve hükumetlerin değişmesiyle birçok yasaklı kitaba ve yazarlarına itibarları iade edilmiş, kitapların yeni baskıları yapılabilmiştir. Buna rağmen 21. yüzyılda bile birçok kitap, birçok ülkede yasaklar listesinde yer almaya devam etmektedir. Bir zamanlar Almanya'da baş tacı edilmiş olan Adolf Hitler'in otobiyografik politik kitabı Kavgam (Mein Kampf)'ın günümüzde Almanya'da yeni baskılarının yapılmasına izin verilmemektedir, Avusturya başta olmak üzere bazı Avrupa ülkelerinde de kitabın bulundurulması bile yasaktır. "Amerikan Kütüphaneler Birliği" 1982 yılından bu yana her yıl Eylül ayının son haftasını “Yasaklı Kitaplar Haftası” olarak ilan etmiştir. Türkiye'de yasakların kısmen kaldırılması Emniyet Genel Müdürlüğü’nün “Üçüncü Yargı Paketi” kapsamında yeniden değerlendirilmesi için gönderdiği “Yasaklı Yayınlar

Liste

si”yle ilgili incelemeyi iki ayda tamamlayan Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'na bağlı Basın Suçları Savcılığı, 453 kitapla ilgili yasağı tam 63 yıl sonra kaldırmış oldu. Söz konusu yayınlarla ilgili yasak ve toplatma kararıyla ilgili takipsizlik kararı veren savcılık yasağın 5 Ocak 2013’ten itibaren hükümsüz kalmasını kararlaştırmıştır. Yayıncılıkta düşünce ve ifade özgürlüğüyle ilgili engellerin devam ettiğini söyleyen Türkiye Yayıncılar Birliği Genel Sekreteri Kenan Kocatürk ise yasağının kaldırılmasının olumlu bir gelişme olduğunu ama yetersiz bulduklarını bildirmiştir.. Liste Dünyada ve Türkiye'de yasaklanan kitapların sayısı onbinleri geçmektedir. Sadece Türkiye'de bugüne kadar toplamda 23 bin kitabın yasaklar listesine girdiği göz önüne alınırsa eksiksiz bir liste oluşturmanın çok zor olacağı açıktır. Bu nedenle buraya en çarpıcı örnekler alınmıştır. Not: Sütun başlıklarına tıklayarak sütunları ayrı ayrı alfabetik sıraya sokabilirsiniz Ayrıca bakınız * Fahrenheit 451, Ray Bradbury'nin 1951'te ilk baskısı yapılan ünlü distopik bilim kurgu romanıdır. Romanın kendisi yasaklanmamış olsa da konusu kitapların tamamen yasaklandığı ve ele geçirilenlerin yakıldığı, yasaklanmış kitapları bulunduran insanların bile yok edildiği bir gelecekte geçmektedir. Roman François Truffaut tarafından aynı adla sinemaya da aktarılmıştı. Dış bağlantılar * Penn University sitesinde yasaklı kitaplar listesi

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.