Edebiyatın Dış Çevresi
Kısaca: Edebiyat yapıtının niteliğini üreticisi kadar alıcısı da belirler. Yazının bilinmediği ya da yaygınlaşmadığı toplumlarda, edebiyat üreticisi ile tüketicisi arasında kesin bir ayrım yoktu; kuşaktan kuşağa aktanlan sözlü edebiyatın oluşturulmasına bütün toplum katılırdı. Toplumda işbölümünün ve sınıfsal farklılaşmanın be-lırginleşmesiyle ayrı bir "yazıcılar" ve sanatçılar kesimi oluştu. ...devamı ☟
Yazının bilinmediği ya da yaygınlaşmadığı toplumlarda, edebiyat üreticisi ile tüketicisi arasında kesin bir ayrım yoktu; kuşaktan kuşağa aktanlan sözlü edebiyatın oluşturulmasına bütün toplum katılırdı. Toplumda işbölümünün ve sınıfsal farklılaşmanın be-lırginleşmesiyle ayrı bir "yazıcılar" ve sanatçılar kesimi oluştu. Buna paralel olarak, sözlü halk edebiyatı ile yazılı seçkinler edebiyatı da birbirinden ayrıldı. Bununla birlikte, her edebi canlanış döneminde, yazılı edebiyatın halk edebiyatından aldığı yeni malzemelerle beslendiği, A. H. Tanpı-nar'ın deyimiyle "sokağın dili"ne yöneldiği de görülmüştür.
Günümüzde asıl ayrım, eski halk edebiyatı ile yazılı edebiyat arasında değil, kitlelerin kolay tüketimi için piyasaya sürülen "popüler" edebiyat ile seçkinler edebiyatı arasındadır. Bu popüler edebiyatın yaratıcısı, eskiden olduğu gibi halkın kendisi değildir. Tam tersine bu edebiyat bugün, kendileri de seçkinler arasında bulunan bir kesim tarafından ve çok kesin kurallara uyularak üretilmektedir. Halk burada edilgen bir alıcı konumundadır. Edebiyat da bütün insan eylemleri gibi belirli bir toplumsal ortam içinde gerçekleşir, bu ortamın çatışmalarını yansıtır. Sınıfsal farklılıklar edebiyatta eskiden beri etkisini duyurmuştur. Ortaçağda Avrupa'da üst sınıfların edebiyatı şövalye romanslarıyken, köylüler arasında daha farklı bir tür olan masal gelişmiştir. Günümüzde bu tür farklılıklar, kitle iletişiminin etkisiyle ikinci plana düşmüştür. Edebiyatın sınıfsallığını, yazarın hangi sınıftan geldiği değil (çoğu zaman orta sınıftandır), yapıtın biçimi ve içeriği belirler. Günümüzde ciddi ya da "yüksek" edebiyat ise asıl alıcısını toplumun en üst ve en alt sınıflarından çok, orta sınıfta bulmaktadır.
Bu konuda henüz görüş yok.
