Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Erkenek (Mitoloji)

Kısaca: Erkenek (erkecel, erkecey, ernek, irkenek, irkeyel de olur), Türk ve Tatar halk inancında armak boyunda bir insan. Türklerde ruh başparmakta bulunur. Öbür Dünya'da insanlar çok küçük boyludur. Türkler, insanların binlerce yıldır boylarının ve ömürlerinin kısaldığına inanırlar. Eskiden insanlar çok iri ve uzun, ayrıca daha uzun ömürlüymüş, binlerce yıl yaşarlarmış. Boyları ve ömürleri kısalarak bugünkü durumlarına ulaşmışlardır. Buna bağlı olarak insanların küçülerek bir cüce, hatta parmak kadar ...devamı ☟

Erkenek (erkecel, erkecey, ernek, irkenek, irkeyel de olur), Türk ve Tatar halk inancında armak boyunda bir insan. Türklerde ruh başparmakta bulunur. Öbür Dünya'da insanlar çok küçük boyludur. Türkler, insanların binlerce yıldır boylarının ve ömürlerinin kısaldığına inanırlar. Eskiden insanlar çok iri ve uzun, ayrıca daha uzun ömürlüymüş, binlerce yıl yaşarlarmış. Boyları ve ömürleri kısalarak bugünkü durumlarına ulaşmışlardır. Buna bağlı olarak insanların küçülerek bir cüce, hatta parmak kadar kalacağına inanılır. Biliz ve ecene/eçene (cüce) sözcükleri Türk masallarında zaman zaman geçer, fakat bunlar parmak kadar değildirler. Avrupa masallarındaki “Parmak Çocuk” motifini akla getirmektedir. Fakat tamamen özgün ve farklı bir varlıktır.

Parmak Çocuk

Parmak Çocuk – Avrupa halk kültüründe sık rastlanan bir masal karakteridir. Grimm masallarında ve Avrupa halk hikayelerinde yer alır. Azeri masallarındaki Cırtdan’a da kısmen benzediği söylenebilir. Kurnaz, zeki, talihli bir çocuktur. Adının Avrupa dillerindeki değişik söyleyişleri (örneğin; Almanca: Däumling, İngilizce: Thumbling, Çekçe: Paleček) Başparmak anlamına gelen kelime köklerinden türemiştir.

Cırtdan

– Azerbaycan masallarındaki cüce, talihli, kurnaz kahramanlardan birisidir. Cırtdanın öyküsü çok bilinir, ancak en çok onun kendi arkadaşları ile birlikte devin evinde geçirdiği gecenin öyküsü anlatılır. Dev gece yarısı çocukların yattığı odaya girer ve bunun üzerine yaşananlar sonucu Cırtdan devi yener. Azeri ana-babalar çoğu zaman bebeklerinı "cırtdan" diye severler. Azeri ninnilerinde yine onun adı geçer: ::Ağlama, cırtdan yavru, ::(Ağlama, cırtdan bala,) ::Ağzı yoğurtlu yavru; ::(Ağzi yoğurtdan bala;) ::Gideyim, unu eleyim, ::(Gedim, unu ələyim,) ::Geleyim, seni beleyim. ::(Gəlim, səni bələyim.) Etimoloji (Er/ir) kökünden türemiştir. Küçük kişi demektir. Moğolcada erhi/erhiy (Eski Moğolcada erekey/herekey/hereg) başparmak anlamına gelir. Eski Türkçede ergek/ernek/irgek/irnek, parmak veya başparmak manası taşır. * Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt Dipnotlar

Dış bağlantılar

* Bir Cırtdan Masalı Örneği

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.