Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Ernst Thälmann

Kısaca: Ernst Thälmann (16 Nisan 1886 Hamburg Altona - 18 Ağustos 1944 Buchenwald Toplama Kampı), ''Teddy'' lakabıyla tanınırdı; Weimar Cumhuriyeti'nde 1925 yılı ile 1933 yılları arasında Almanya Komünist Partisi (KPD) başkanlığını yaptı. 1933 yılında Gestapo tarafından tutuklandı ve toplama kampındaki 11 yıllık hücre hapsinden sonra 1944 yılında Adolf Hitler'in emri ile kurşunlanarak öldürüldü.SS (Schutzstaffel - Koruma Timi) örgütü başkanı Heinrich Himmler'in 14 Ağustos 1944 tarihinde Adolf Hitler'le ...devamı ☟

Ernst Thälmann (16 Nisan 1886 Hamburg Altona - 18 Ağustos 1944 Buchenwald Toplama Kampı), Teddy lakabıyla tanınırdı; Weimar Cumhuriyeti'nde 1925 yılı ile 1933 yılları arasında Almanya Komünist Partisi (KPD) başkanlığını yaptı. 1933 yılında Gestapo tarafından tutuklandı ve toplama kampındaki 11 yıllık hücre hapsinden sonra 1944 yılında Adolf Hitler'in emri ile kurşunlanarak öldürüldü. Ernst Thälmann'ın onuruna, 1936 yılında, İspanya İç Savaşı’nda savaşan Uluslararası Tugaylar içerisinde Thälmann Taburu kurulmuştu. Thälmann'ın başkanlığı döneminde parti Stalinist bir çizgideydi. Buna bağlı olarak da, nasyonal sosyalizm yerine sosyal demokrasinin asıl düşman olarak görülmesi sosyal faşizm tezini ortaya çıkarmıştır. Bu tutumun işçi sınıfı hareketinin bölünmesine neden olduğu gibi nazilerin 1933 yılında iktidara gelmelerini de kolaylaştırdığı iddia edilmektedir. == Yaşamı Ebeveyn Thälmann'ın babası, Johannes Thälmann, takma adı Jan (d. 11 Nisan 1857 - ö. 31 Ekim 1933), Holstein Weddern'de doğdu ve orada çiftçi olarak çalıştı. Annesi Maria Magdalene, kızlık soyadı Kohpeiss (d. 8 Kasım 1857 - ö. 9 Mart 1927) Bu ceza 36 yıl sonra Ernst Thälmann'ı seçim kampanyalarında yıpratmak amacıyla ön plana çıkarılmak istenmişti. Thälmann ve kızkardeşi Frieda ayrı ayrı ailelerin yanına verildi. Ancak anne ve baba cezaevinden erken çıktılar. (Anne Mayıs, baba ise Ekim 1893)

Gençlik, mesleği ve savaşta askerlik

Thälmann 1893 - 1900 yıları arasında ilkokula gitti. Daha sonra tarih, tabiat bilgisi, halk bilimi, matematik, beden eğitimi ve spor dersleri en sevdiğim derslerdi diye yazar. Din derslerini sevmezdi. Küçük yaşlarda başladığı bu aile şirketindeki zor işler nedeniyle ailesi ile sorunlar yaşadı. Thälmann işine karşılık harçlık yerine haklı bir ücret istiyordu. Bu nedenle limanda vasıfsız işçi olarak iş aramaya başladı. Daha 10 yaşında iken, Kasım 1896 tarihinden Şubat 1897 tarihine kadar süren iş bırakma eylemini yapan liman işçileri ile tanışmıştı. İş bırakma eyleminde taraflar çok şiddetli bir savaş verdi. 1936 yılında kızına hapishaneden yazdığı mektupta şunları yazar: Liman işçilerinin sosyal politik konuşmaları onu derinden etkilemişti.

Aile

Askere alınmadan bir gün önce 13 Ocak 1915 tarihinde Rosa Koch ile evlendi. Bu evlilikte Irma adlı kızı dünyaya geldi. (d. 6 Kasım 1919 - ö. 10 Aralık 2000) Son zamanlarda çıkan bir kitapta Irma'nın, babasının tek çocuğu olmadığı yazıyor. Fakat bu konuda detaylı bir açıklama verilmemiş. == Politik kariyeri İlk yıllar Thälmann 15 Mayıs 1903 tarihinde Almanya Sosyal Demokrat Partisi'ne üye oldu. 1 Şubat 1904 tarihinde Almanya Ticaret, Nakliyeciler ve Karayolu İşçileri Derneği'ne katıldı. Ekim 1918 de askerden izine geldi ve dört arkadaşı ile birlikte cepheye geri dönmedi. 1918 yılının sonlarında Bağımsız Sosyal Demokrat Parti USPD'ye katıldı. Hamburg İşçi ve Asker Şurası'nın kuruluşunda yer aldı. 1919 yılının Mart ayında USPD Hamburg başkanı ve Hamburg Belediye Meclisi üyesi oldu. Aynı zamanda Hamburg şehir parkında olağanüstü durumlar memuru olarak çalıştı. Thälmann'ın çabalarıyla Hamburg USPD, Almanya Komünist Partisi (KPD) ile birleşti ve bu birleşme Almanya Birleşik Komünist Partisi adı ile de tanındı. Hamburg USPD üyelerinin yüzde 98 i KPD'ye geçti. Aralık ayında KPD Merkez Komitesi'ne seçildi. Mart 1921'de politik faaliyetleri nedeni ile İşçi Kurumu'ndaki işinden atıldı. Aynı yıl Komintern'in III.Kongresine, KPD temsilcisi olarak, katılmak üzere Moskova'ya gitti ve orada Lenin'le tanıştı. 18 Haziran 1922 tarihinde evine bir suikast düzenlendi. Milliyetçi Consul Organizasyonu üyeleri, Thälmann'ın alt katta bulunan evine el bombası attılar. Evde bulunan karısı ve kızı yara almadan kurtuldular. Thälmann eve o gün geç gelmişti.

Hamburg ayaklanması

Thälmann, 23 Ekim 1923'de başlayan ve 25 Ekim 1923'e kadar süren

Hamburg ayaklanması

nın düzenleyicisiydi ve bizzat içinde yer almıştı. Ayaklanma başarısız olmuştu ve Thälmann bir süre ortadan yokolmak zorunda kalmıştı. Daha sonra parti yayın organı Die Rote Fahne'nin Berlin baskısında bir değerlendirme yaptı: -Ernst Thälmann Hamburg Ayaklanmasının Öğrettikleri, 23 Ekim 1925. KPD'nin eski başkanlarından ve sağa kaymış Heinrich Brandler ve August Thalheimer ayaklanmanın başarısızlığından sorumlu tutuldular. Suç partinin bolşevikleşememesindeydi. Aynı sonuca Bulgaristan'da 1923 yılında ortaya çıkan ve başarısızlıkla sonuçlanan "Antifaşist Eylül Ayaklanması"'ndan sonra Georgi Dimitrov'da varmıştı.

Parti başkanlığını devralma

1924 Şubat ayından itibaren KPD başkan yardımcısı ve Mayıs'tan itibaren de KPD milletvekili oldu. Aynı yıl Komintern'in V.Kongresi'nde Yürütme Kurulu'na, kısa bir süre sonra da Başkanlık Kuruluna (Präsidium) seçildi. 1 Şubat 1925 tarihinde Kızıl Cephe Savaşçıları Birliği'ne başkan oldu ve 1 Eylül'de de, aşırı sola kaydığı gerekçesi ile partiden atılan Ruth Fischer'in yerine, KPD'nin başkanı oldu. Thälmann, 1925 yılında Almanya Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday oldu. Birinci turda sadece yüzde 7 oy almasına rağmen, ikinci tura da katıldı. İkinci turda aldığı yüzde 6,4 oy, SPD, Almanya Demokrat Partisi (DDP) ve diğer merkez partilerin ortak adayı Wilhelm Marx'ın, Monarşist Paul von Hindenburg'a karşı çok az oy farkıyla kazanmasını engelledi. Böylece Paul von Hindenburg yüzde 48,3 oyla Almanya Cumhurbaşkanı seçildi. Ekim 1926 tarihinde Hamburg liman işçileri grevini destekledi. Thälmann bu grevi, 1 Mayıs tarihinde başlayan ve Hamburg limanındaki işverenlerin durumunu olumlu bir şekilde etkileyen İngiliz maden işçileri grevine destek amaçlı bir dayanışma olarak değerlendiriyordu. Thälmann'ın amacı Hamburg'daki bu grev kırıcı ticareti engellemekti. Ernst Thälmann 22 Mart 1927 tarihinde Berlin'de bir gösteri yürüyüşüne katıldı. Burada başını sıyırıp geçen bir kılıç darbesi nedeniyle sağ gözünün üstünden yaralandı. 1928'de Komintern'in Moskova'da yapılan VI.Kongresi'ne katılmak üzere Leningrad'a (şimdiki adı Sankt Petersburg) gitti. Burada Aurora (1900) gemisi onursal üyesi seçildi.

Wittorf skandalı

28 Eylül 1928 tarihinde parti merkez komitesi Thälmann'ın tüm görevlerini elinden aldı. Wittorf Skandalı çerçevesinde, partinin Hamburg yöneticilerinden John Wittorf'un seçimlerde 1.500 - 3.000 Reichsmark parayı zimmetine geçirmesi olayının üzerine yeteri kadar gitmemek, bilerek göz yummak ve John Wittorf'u korumakla suçlandı. Aslında, Thälmann'ın bu olayı gizlemesinin nedeni, 1928 yılındaki seçimlerde, böyle bir olayın açığa çıkmasının partiyi olumsuz etkileyeceğini düşünmesiydi. Komünist Enternasyonal Yürütme Komitesi Stalin'in talimatı ile 6 Ekim tarihinde Thälmann'ın parti görevlerini iade etti. Merkez komite sekreteri olarak Thälmann'la birlikte çalışan ve Thälmann'ın görevden alınması için oy kullanan Philipp Dengel bir sonraki parti kongresinde sekreter olamadı ve sade bir merkez komite üyesi olarak kaldı. Thälmann artık tek söz sahibiydi.

Tutuklanma öncesi

KPD'nin 9 Haziran - 15 Haziran 1929 tarihleri arasında Berlin Wedding'de yapılan parti kongresinde Thälmann, göstericiler ve gösterici olmayanlara karşı polisin şiddet kullandığı ve birçok kişinin öldüğü Kanlı Mayıs nedeniyle Almanya Sosyal Demokrat Partisi'ni açıkça yüzleşmeye davet etti. İç politika ile ilgili konuşmalarının yanı sıra, dış politika ve ulusal sorunlar üzerine de konuştu. Özellikle KPD'nin, Halklar Birliği'nden çıkmak ve savaş tazminatlarının ödenmemesi ile ilgili gensorusunu oylamayan, nasyonal sosyalistleri eleştirdi. Neuen Deutschen Bauernzeitung gazetesinin 1931 yılı 4 nolu sayısına gönderdiği mektupta şunları yazıyordu: "Nasyonal sosyalistlerle, Alman milliyetçisi yalancılar sizlere Young Planı'nın (Versailles anlaşmasına göre Alman İmparatorluğu'nun savaş tazminatı ödemesi ile ilgili son plan) yırtılması, savaş tazminatlarının ödenmemesi ve Halklar Birliği'nden çıkma sözü veriyorlardı; ama mecliste Komünist Partisi'nin, savaş tazminatlarının ödenmemesi ve Halklar Birliği'nden çıkma ile ilgili gensorusunu oylamaya cesaret bile edemediler" Mektupta milliyetçilikle ilgili kendi düşüncelerini de vurguluyordu: "Ulusal ve sosyal özgürlük için ileri!" 13 Mart 1932 tarihinde Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Hindenburg'a karşı Adolf Hitler'in dışında tek aday oldu. KPD'nin sloganı: "Kim Hindenburg'u seçerse, Hitler'i seçmiş olur. Kim Hitler'i seçerse, savaşı seçer." Kısa bir süre sonra Almanya Sosyal Demokrat Partisi SPD'ye Nasyonal Sosyalizm'e karşı tek cephe oluşturmak amacı ile "Antifaşist Eylem" yapma teklifinde bulundu. 30 Ocak 1933 tarihinde Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi iktidara geldiğinde, Thälmann, SPD'ye, Hitler'i düşürmek için genel greve gidilmesi teklifini götürdü; fakat bir sonuç çıkmadı. Bu yılın 7 Şubat tarihinde KPD Merkez Komite'si, Königs Wusterhausen yakınlarındaki Sporthaus Ziegenhals restoranında, politik sekreterler, merkez komite üyeleri ve bölüm başkanlarının katılacağı bir toplantı düzenledi. Burada Herbert Wehner tarafından düzenlenen bir buluşmada Thälmann son kez KPD yöneticilerinin karşısında, gelecek seçimler ve Hitler'in zorla düşürülmesi amacıyla tüm sol ve liberal partilerin birleşip bir Halk Cephesi oluşturulmasının gerekliliği üzerine konuştu. Tutuklanma, hapislik ve öldürülmesi Ernst Thälmann 3 Mart 1933'de, seçimlerden iki gün önce ve Reichstag Yangını'ından birkaç gün sonra, Berlin, Lützower caddesi (şimdi Alt Lietzow caddesi) No:9'da bulunan evde tutuklandı ve Moabit mahkemesi tarafından gözaltına alındı. Hamburg'da oturan eşi Rosa, kocasının tutuklandığını çok daha sonra öğrendi. Thälmann önce, dışarı ile irtibatını önlemek amacıyla, çok sıkı korunan tek kişilik bir hücreye kondu. Rosa onu ziyarete gidip para ve çamaşır götürüyordu. Çamaşırların yıkanma işi hapishanede bilgi alışverişini de sağlıyordu. Bazen Rosa kocasını öpüyordu. Rosa Thälmann bu fırsattan yararlanıp partinin haberlerini, bir ilaç kapsülü içinde Thälmann'ın ağzına bırakıyordu. . Thälmann, hapiste zamanla bazı ayrıcalıklar kazanmak için kavga verdi. Böylece gazete alabiliyor ve çok sıkı kontrol edilen mektuplar yazabiliyordu. Thälmann'ın partideki görevleri Komünist Enternasyonal tarafından John Schehr'e devredildi. Dava dosyası hiç açıklanmadı. Thälmann, kendisinin az da olsa güvendiği, ikisi de NSDAP üyesi olan avukatlarının bir ara dosyaya baktıklarını ve kendisinin bu iddianameyi dünya kamuoyu önünde kendi lehine çevirebileceğini gördüklerini ve bu durumu da mahkemeye bildirdiklerini, bu nedenle davanın kamuoyuna açıklanmadığı şeklinde yorum yapıyordu. Ayrıca nazi rejiminin Georgi Dimitrov'a karşı yürüttüğü Reichstag Yangını davasında başarısızlığa uğradıktan sonra, bir başka başarısızlık daha istememesinin de bu konuda rol oynadığını söylüyordu. 16 Nisan 1936 tarihindeki 50.doğum gününde tüm dünyadan kutlama mesajı aldı. kutlama mesajı gönderenler arasında, diğerlerinin yanı sıra Maksim Gorki, Heinrich Mann, Martin Andersen Nexø ve Romain Rolland vardı. Aynı yıl İspanya İç Savaşı başladı. XI. Uluslararası Tugay ve bu tugaya bağlı bir tabur Ernst Thälmann Taburu olarak adlandırıldı. 1937 yılında Berlin hapishanesinden Hannover'e gönderildi. Kısa bir zaman sonra, ziyaretçi kabul edebildiği daha büyük bir hücreye alındı. Bu Thälmann'ı dinlemek için kurulmuş bir tezgahdı, fakat dinlendiği konusunda Thälmann uyarılmıştı. Bu nedenle rahat konuşabilmek için ziyaretçiler küçük bir yazı tahtası ve tebeşir kullanıyorlardı. Büyük bir ihtimalle, Almanya ve Sovyetler Birliği 1939 yılında ilişkilerini düzelttiğinde (Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı), Stalin, Thälmann'ın serbest bırakılması ile ilgili bir girişimde bulunmamış. Hatta Kızıl Ordu tarafından kurtarıldıktan sonra ailesi, Thälmann'ın rakibi Walter Ulbricht'in tüm ricaları görmezden geldiğini ve Thälmann'ın serbest bırakılması ile ilgili hiçbir girişimde bulunmadığını öğreniyordu. Thälmann tecritte on bir yıl geçirdi. Ağustos 1944'te, Bautzen cezaevinden Buchenwald Toplama Kampına transfer edildi. 18 Ağustos'ta, Hitler'in emri üzerine vurularak idam edildi. Cesedi hemen yakıldı. Kısa bir süre sonra, Nasyonel Sosyalistler Rudolf Breitscheid ile Thälmann'ın 23 Ağustos tarihinde bir Müttefik bombalı saldırıda öldüğünü duyurdu. Anısına yapılanlar Daha sağlığında, İspanya'daki Uluslararası Tugaylar içerisindeki bir taburun Thälmann Taburu olarak adlandırılmasının yanı sıra, 1948 yılında Almanya'nın Sovyetler Birliği bölgesinde Ernst Thälmann Öncü Gençlik Organizasyonu kuruldu. 1952 yılında resmileştirildi ve 10 yaş ile 14 yaş arası çocuk öncülere Thälmann Öncüsü (Thälmann Pioniere) adı verildi. Almanya Demokratik Cumhuriyeti'nde birçok çalışma gruplarına, okullara, caddelere, meydanlara, semtlere, yerleşim birimlerine ve fabrikalara O'nun adı verildi. Örneğin bir fabrikanın adı Ernst Thälmann'ın baş harflerinden oluşuyordu. SKET (SchwermaschinenbauKombinat Ernst Thälmann). Küba'da bulunan bir adaya da Ernst Thälmann Adası adı verildi. 1949 yılında Berlin Wilhelm Meydanı'nın adı, Ernst Thälmann Meydanı olarak değiştirildi. Bu meydandaki metro istasyonunun adı da Ernst Thälmann Meydanı Mohren Caddesi Metro İstasyonu olarak değiştirildi ve bu meydana Sovyet heykelci Lew Kerbell'in yaptığı Ernst Thälmann Heykeli dikildi. Hamburg'da da Ernst Thälmann adı verilen bir caddenin adı, 1956 yılındaki Budapeşte ayaklanmasının kanlı bir şekilde bastırılmasından sonra, Budapeşte Caddesi olarak değiştirildi. O zamanlar batıdaki caddelere komünistlerin isminin verilmesi istenmiyordu; ama Hamburg Eppendorf'da, Ernst Thälmann Meydanı'ndaki evi Ernst Thälmann Anı Evi olarak duruyordu. Ayrıca Berlin yakınlarındaki Sporthaus Ziegenhals restoranı duvarında bir anı şilti bulunmaktadır. Burada, 1933 yılında yaptığı "Ziegenhals Konuşması" olarak tanınan konuşmasında, SPD'ye, Alman faşizmine karşı tek cephe oluşturmayı önermişti. Bir diğer anı şilti de Frankfurt Oder şehrindeki Kleistpark'da bulunmaktadır. Berlin Zentralfriedhof Friedrichsfelde mezarlığında bulunan Sosyalist Mezarlığı'nda sembolik bir mezarı bulunmaktadır. Thälmann'ın anısına adlandırılan yerler: * Thälmann, Tacikistan'da Rus-Alman köyü. * Thälman, Birobidschan'da eski bir yahudi kolhozu. * Telmanowe, Ukrayna'da bir yerleşim yeri. Tartışmalar Thälmann yaşadığı zamanlarda sol kanat tarafından da çok eleştirildi. O zamanki KPD yönetimi, Thälmann'ın başkanlığında yürütülen Hamburg Ayaklanması'na eleştirel yaklaşmıştı. O'nun başkanlığı döneminde, Alman komünistlerininin Sovyetler Birliği Komünist Partisi güdümüne sokulduğu suçlaması yapılıyordu. Bağımsız bir hareketin içinde bulunan üyeler partiden uzaklaştırılmışlardı. Nisan 1925'de Komintern'de, önceki başkan Ruth Fischer'le tartışarak, Thälmann'ın partinin başına gelmesini sağlayan Clara Zetkin, 1927 Eylül'ünde şunları söylüyordu: "...bilgisiz ve teorik olarak yetişmemiştir. Eleştirilmediği için, kendini aldatan, kendini kör eden, çılgınlığın sınırlarında dolaşan ve kendine hakim olamayan bir durumun içine girmiştir...“ Weimar Cumhuriyeti'nde KPD'nin SPD'yi düşman olarak görmesi (Sosyal Faşizm Teorisi), antifaşist güçleri zayıflatan bir strateji olarak değerlendirilmiştir. Önemli bir komünizm araştırmacısı olan tarihçi Hermann Weber de Thälmann'ı eleştirmiştir: " Hitler'in zindanlarındaki sağlam duruşuna gösterdiğimiz saygıya rağmen, şunu söylememiz gerekir: Thälmann, demagoji yeteneklerine sahip bir kasaba politikacısıydı." == Ernst Thälmann üzerine yazılan kitaplar Alman Demokratik Cumhuriyeti - Kitaplar * Ernst Thälmann: Bir Hapishane Yoldaşının Mektuplarına Cevaplar (Antwort auf Briefe eines Kerkergenossen), Dietz Yayınevi, Berlin 1961. * Irma Thälmann: Babamdan Hatırladıklarım (Erinnerungen an meinen Vater). Der Kinderbuch Yayınevi, Berlin 1973. * SED Merkez Komitesi Marksizm - Leninizm Enstitüsü: Ernst Thälmann. Mektuplar – Anılar. Dietz Yayınevi, Berlin 1986. * SED Merkez Komitesi Marksizm - Leninizm Enstitüsü (Yazarların ortak çalışması): Ernst Thälmann. Bir Biyografi.Dietz Yayınevi, Berlin 1979, ISBN 3-88012-394-2. * Willi Bredel: Ernst Thälmann. Politik Bir Yaşama Bir Katkı (Ernst Thälmann. Ein Beitrag zu einem politischen Lebensbild) Dietz, Berlin 1948; 8., genişletilmiş baskı. 1961. * Willi Bredel ve Michael Tschesno-Hell: Ernst Thälmann. Sınıfının Öncüsü. Edebi Bir Senaryo. (Ernst Thälmann. Führer seiner Klasse. Literarisches Szenarium.) Henschel Yayınevi, Berlin 1955. * Peter Przybylski: Thälmann'ın Öldürülmesi Olayı. (Mordsache Thälmann.) Almanya Demokratik Cumhuriyeti Askeri yayınevi, Berlin 1986. * Wera Küchenmeister ve Claus Küchenmeister, Volker Koepp: Thälmann'ın Genç Olduğu Zamanlar (Als Thälmann noch ein Junge war.) Kinderbuch Yayınevi, Berlin 1976. * Max Zimmering: Buttje Pieter ve Kahramanı. (Buttje Pieter und sein Held.) Dietz Yayınevi, Berlin 1951.

Başvuru kitapları

* René Börrnert: Almanya Demokratik Cumhuriyeti komünist eğitiminde örnek kişi olarak Ernst Thälmann (Ernst Thälmann als Leitfigur der kommunistischen Erziehung in der DDR.) Doktora tezi Braunschweig Teknik Üniversitesi, 2003 ( PDF; 3 MB). * René Börrnert: Ernst Thälmann'ın Sadakati ve Cesareti! Almanya Demokratik Cumhuriyeti eğitiminde, partinin Thälmann'ı Sunuşu. (Wie Ernst Thälmann treu und kühn! Das Thälmann-Bild der SED im Erziehungsalltag der DDR.) Klinkhardt, Bad Heilbrunn 2004, ISBN 3-7815-1321-1. * Thilo Gabelmann: Thälmann Hiç Yenilmedi mi? Bir Efsanenin Ölümü (Thälmann ist niemals gefallen? Eine Legende stirbt.) Das Neue Berlin Yayınevi, Berlin 1996, ISBN 3-359-00800-6. * Peter Monteath (Yayıncı): Ernst Thälmann. İnsan ve Efsane. (Ernst Thälmann. Mensch und Mythos.) Rodopi Yayınevi, Amsterdam/Atlanta 2000, ISBN 90-420-1323-0. * Hermann Weber & Bernhard H. Bayerlein (Yayıncı): Thälmann Skandalı. Stalin'le Gizli Görüşmeler. (Der Thälmann-Skandal. Geheime Korrespondenzen mit Stalin.) Aufbau Yayınevi, Berlin 2003, ISBN 3-351-02549-1. * Eleştiri Manfred Behrend Ernst Thälmann. İnsan ve Efsane. (Ernst Thälmann – Mensch und Mythos) üzerine eleştiriler, GLASNOST Berlin. * Eleştiri Volker Ullrich Stalin'in Sadık Yandaşları (Stalins treue Vasallen) üzerine eleştiriler, Die Zeit Gazetesi, 15 Mayıs 2003. == Filmler * Ernst Thälmann – Sınıfının Çocuğu, DEFA Sinema Filmi 1953/54, Senaryo: Willi Bredel * Ernst Thälmann – Sınıfının Öncüsü, DEFA Sinema Filmi 1954/55, Senaryo: Willi Bredel * Ernst Thälmann, Alman Demokratik Cumhuriyeti - Televizyon Filmi 1986 Dış bağlantılar == * Reichstag milletvekilleri veri bankasında Ernst Thälmann bilgileri Almanca * Ernst Thälmann Reich Başkanlığı Belgeleri, Almanca * Ernst Thälmann'ın konuşmaları ve yazıları (Marksist Internet Arşivi), Almanca * Ernst Thälmann: Alman İşçi Sınıfı tarihi üzerine konuşma ve yazıları 4 cilt Almanca * Ernst Thälmann'ı Anma Yerleri Hamburg, Almanca * Diğer Thälmann'ı Anma Yerleri Almanca == Kaynak ==

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.