Türkçe Bilgi: F-16 Savaşan Şahin

}Lockheed Martin F-16 Savaşan Şahin (İngilizce: Fighting Falcon), çok amaçlı, tek motorlu jet savaş uçağı orijinal geliştiricisi General Dynamics tarafından, ABD Hava Kuvvetleri için geliştirilmiştir.Hafif avcı olarak dizayn edilmiş, başarılı bir çok amaçlı avcı uçağıdır.Çok yönlülüğü, olağanüstü manevra kabiliyetiyle kendini kanıtlamış ve başarısıyla birçok ülkeye ihraç edilmiştir..F-16 büyük Batı kökenli avcı projesi sonucunda üretimi 1976 yılında onaylanmıştır.2. Dünya Savaşı sonrası uçaklar içinde en çok üretileni MİG-21'den(10,000+) sonra F-16'lardır.Şu ana kadar yaklaşık olarak 4.400 adet üretilmiştir.} Bugün dünyada 24 Hava Kuvveti tarafından kullanılmaktadır. F-16.netGünümüzde ABD Hava Kuvvetleri için olmasa da ihracat için üretilmektedir.Geliştirilmiş versiyonları üretilmiştir.1993 yılında General Dynamics uçak üretim işini Lockheed firmasına satmış, Lockheed firması, Martin Marietta firması ile birleşerek Lockheed Martin adını almıştır. F-16 it dalaşı için sayısız yenileştirmeye girmiş, daha iyi bir görüş için konopi su damlası şeklinde yapılmış, yüksek G kuvvetiyle yapılan dönüşlerde pilota kolaylık sağlaması için kontrol kolu sağa alınmış ve pilota etki eden G kuvvetini azaltmak için pilot koltuğu arkaya doğru eğik yapılmıştır. Silahları gövde içindeki M61 Vulcan top ve 11 yükleme noktasına takılabilen çeşitli füzelerden oluşmaktadır.Ayrıca 9 G'ye dayanabilen ilk avcı uçağıdır.İtiş-ağırlık oranı 1'den yüksek olmamak koşuluyla güçlü tırmanabilmekte ve gerektiğinde dik olarakta hızlanabilmektedir.F-16'nın resmi adı Fighting Falcon olmasına rağmen, pilotlar ondan Viper diye bahsederler.Hava gösteri takımı Thunderbirds uçaklarını kullanmaktadır. F-16'nın ABD Hava Kuvvetleri'nde 2025 yılına kadar serviste kalması düşünülmektedir. F-16'lar ile değiştirilecek F-35 Lightning II uçakları 2011'de servise girmeye başlayacak ve kademeli olarak F-16'lar, F-35 Lightning II uçaklarıyla yer değiştirecektir. Özellikleri F-16 çok amaçlı bir av-bombardıman uçağıdır. Silahlarını hava ve kara hedeflerine çok yüksek hassasiyetle sevk edebilir. F-16 nın yapımında F-15 ve F-111 gibi kendini ispatlamış uçakların teknolojilerinden yararlanılmıştır. F-16 güçlü radarı sayesinde alçaktan uçan uçakları bile tespit edebilir. F-16'nın manevra kabiliyeti çok yüksek ve atiktir. Bu da F-16'yı kullanımı zor uçaklar kategorisine sokar. F-16'da; Fly by wire, HUD, HOTAS, Glass Cockpit gibi sistemler de kullanılmıştır. F-16 çok dayanıklı bir uçaktır. Tam yüklü olarak yaklaşık 9G'ye dayanabilir (hava yer görevlerinde max.5,5g). Çok yönlü taktik ve avcı uçağı olan F-16 uçakları havadan havaya ve havadan yere savaş kabiliyetine sahiptir. F-16 C serisi tek kişilik F-16 D serisi ise çift kişiliktir. F-16 uçağında turbo fanlı tek motor mevcuttur. Hava alığı yere çok yakın olduğu için YAMAHA ( motora giren yabancı maddelerin yarattığı hasar ) alması çok kolaydır. Bu nedenle uçağın bulunduğu ve taksi yaptığı yerlerin en ufak maddelerden dahi arındırılması gerekir. Ayrıca bu hava alığı uçak üzerinde çalışan personel için son derece tehlikelidir. Uçak en düşük seviyede çalışırken bile motor bir insanı çekebilecek kadar emiş gücü oluşturup bir kazaya neden olabilir. Bu tür kazalar ülkemizde de yaşanmıştır ve maleesef ölümle sonuçlanmıştır F-16 uçağının tek motorlu olması nedeniyle uçağa elektrik ve hidrolik takat gelmediği zamanlarda acil olarak takat sağlayan ünite (EPU) devreye girer. Bu sistemde yakıt olarak kullanılan Hidrazin insan vücuduna temas ettiğinde veya buharına maruz kalındığında sağlık açısından zararlı etkilere sahiptir. Bundan dolayı kaza/kırım olaylarda ya da acil durumlarda uçağa yaklaşmadan önce uçağın sağ yan tarafında bulunan gösterge ve dedektörler iyice kontrol edilmeli, uçağa herhangi bir müdahelede bulunmadan önce EPU sistemi emniyet pimi takılarak ve pilot kabininden OFF edilerek devreden çıkartılmalıdır. Türkiye'de F-16'lar Türkiye'nin kullandığı F16'lar block 30, block 40, block 50 olup ; otuz adet block 50+ nın alınması onaylanmıştır. F-16 uçakları Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmiş, yüksek ve gelişmiş teknolojinin en son ürünlerindendir. Hava Kuvvetlerinde C ve D serisi kullanılmaktadır. C serisi tamamen av ve bombardıman görevleri için imal edilmiştir. D serisi ise hem savaş hem de eğitim amacıyla kullanılmaktadır. Block 30 ve 40 modelleri için modernizasyon çalışmaları başlatılmıştır. Bazı F-16 filoları Lantrin hedefleme podlarıyla ile donatılmıştır. Yeni nesil F-16 lar ASELPOD (Gece hedefleme ve kızılötesi ışını) ile donatılmıştır.Ayrıca ASELSAN'ın geliştirdiği B tipi fırtına füzeleri f-16 lara takılmıştır. Ayrıca Öncel Barışı 3 kapsamında Block 30 konfirugasyonuna sahip uçaklar hariç Block 50+ seviyesine güncellenmektedir. Teknik Özellikler (F-16C Blok 40) Bu Modelden modele değişmektedir; fakat standartlari aşırı büyüme olmadığı sürece 17m dir. right|thumb|350px|Polonya Hava Kuvvetlerine ait bir F-16C Block 52+ *Boyut Doneleri ** Uzunluk: 15.03 m (49.31 ft) ** Kanat Genişliği: 9.45 m (31.00 ft) ** Yükseklik: 5.09 m (16.70 ft) ** Kanat Alanı: 27.88 m² (300 ft²) *Ağırlık Doneleri ** Boş Ağırlık: 8.495 kg (18.725 lb) ** Tipik Yükleme: 10.780 kg (23.765 lb) ** Azami Ağırlık: 17.010 kg (37.500 lb) ** Yakıt Kapasitesi : *** Dahili: 3.105 kg (6.846 lb) *** Harici: 3.066 kg (6.760 lb) ** Azami Faydalı Yük: 7.800 kg (17.200 lb) *Güç Kaynağı ** Motor: 1 x General Electric F110-GE-100 ** Motor Gücü: 17.155 lbf (76.3 kN) *Performans ** Azami Hız: *** 12.000 metrede 2.175 km/s (1.350 mph) - 2.05 Mach *** Deniz Seviyesinde 1.460 km/s (915 mph) - 1.2 Mach ** Tırmanma Hızı: 254 m (834 ft) /sn ** Servis Tavanı: 15.240 m (50.000 ft) ** Menzil: *** Yüksüz ve azami yakıt ile 3.890 km (2.100 nm) *** Tipik yükleme ile 1.000 km (540 nm) ** Kanat Hücum Açışı: 40Â° ** Kanat Açıklık Oranı: 3.0 ** Planlanan Hizmet Ömrü: 8.000 saat *Personel ** F-16A/C/E: 1 Pilot ** F-16B/D/F: 2 ** F-16I : 1 Pilot + 1 Silah/Radar Sistem Operatörü Kullanan Ülkeler 'ne bağlı 143.filo'nun 20.yılında "Şahinleri Biz Yetiştiririz" sloganı ile 175.000 uçuş saatini F-16'lar ile kutlarken] 'ne ait bir F-16 Fighting Falcon|250px] *}: Bahreyn Kraliyet Hava Kuvvetleri (22) *}: Belçika Hava kuvvetleri (90) ilk siparişi 116 (96 tek ve 20 çift kişilik), 1988'de 44 ek sipariş (40 tek - ve 4 çift kişilik) 90'a indirildi (72 aktif hizmette,18 yedekte) *Şili: Şili Hava Kuvvetleri (28) *}: Danimarka Kraliyet Hava Kuvvetleri (48 + 21 yedekte) *}: Mısır Hava Kuvvetleri (208) *}: Yunan Hava Kuvvetleri (121 + 30 sipariş) *}: Ürdün Kraliyet Hava Kuvvetleri (58) *}: Endonezya Hava Kuvvetleri (12; F-16A/B'den F-16C/D versiyonuna yülkseltme planlanıyor, ayrıca ellerinde bulunan F-5E/F'leri F-16C/D ile değiştirme opsiyonu üzerindede duruluyor) *}: İsrail Hava Kuvvetleri (203) *}: İtalya Hava Kuvvetleri (34; USAF'dan Kiralandı) *}: Fas Kraliyet Hava Kuvvetleri (24 F-16 C/D sipariş edildi) *}: Hollanda Kraliyet Hava Kuvvetleri (82 + 18 yedekte) *}: Norveç Kraliyet Hava Kuvvetleri (74 teslim alındı, 57 aktif hizmette (2007)) *Umman: Umman Kraliyet Hava Kuvvetleri (12) *}: Pakistan Hava Kuvvetleri (34 + 44 sipariş edildi + 36 opsiyon olarak extra sipariş) *}: Polonya Hava Kuvvetleri (48) *}: Portekiz Hava Kuvvetleri (45) *}: Singapur Cumhuriyeti Hava Kuvvetleri (76) *Çin Cumhuriyeti: Çin Cumhuriyeti Hava Kuvvetleri (150) *}: Güney Kore Cumhuriyeti Hava Kuvvetleri (180; F-16C/D 40, KF-16C/D 140 ; KF-16C/D Lisanslı olarak Korean Aerospace Industries tarafından üretildi.) *}: Tayland Kraliyet Hava Kuvvetleri (61) *}: Türk Hava Kuvvetleri (213+30+4 sipariş edildi) F-16'lar lisanslı olarak Tusaş Havacılık ve Uzay Sanayi tarafından üretildi. *}: ABD Donanması (40) *}: Venezuela Hava Kuvvetleri (24) Fiyatı Birim Maliyeti: *F-16A/B: US$14.6 milyon (1992) *F-16C/D: US$18.8 milyon (1998) *F-16E/F: US$26.9 milyon (2005) *F-16I: ~US$70 milyon (2006) Silah Sistemleri *Top **1 x 20 mm M61A1 Vulcan (512 mermi) *Havadan Havaya Muharebe Füzeleri AAM **6 x AIM-9 Sidewinder **6 x AIM-120 AMRAAM **2 x AIM-7 Sparrow **6 x Python-4 **4 x R.550 Magic II **4 x IRIS-T *Havadan Karaya Taaruz Füzeleri **6 í— AGM-65 Maverick **4 í— AGM-88 HARM **2 í— AGM-154 JSOW **2 í— AGM-158 JASSM **4 í— BLU-107 Durandal **2 í— AS-30L **2 í— AGM-142 Have Nap (Popeye II) *Gemi Taarruz Füzeleri **2 í— AGM-119A Penguin **2 í— AGM-84 Harpoon *Bombalar ** GBU-10 Paveway II, GBU-12 Paveway II, GBU-24 Paveway III Lazer güdümlü bombalar ** Mk-20 Rockeye, CBU-52/58/71/87/89/97 Demet bombaları ** CBU-103, CBU-105 WCMD ** BLU-109 ** MK-81, MK-82, MK-83, MK-84 Genel maksat bombaları ** BLU-109, GBU-31/35/38 JDAM ** GAU-3A 70 mm (2.76 inç) Roket podu *Nükleer Bomba ** B61

Kaynaklar

Vikipedi

F-16 Savaşan Şahin

Kaynaklar

General Dynamics F-16 Fighting Falcon

21 Ekim

Askerî uçak

Safevîler

Kartli Krallığı

İran-Irak Savaşı

2 Şubat

I. Kılıç Arslan

F-16 Savaşan Şahin

F-16 Savaşan Şahin Hakkında Detaylı Bilgi

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar

Okuma Önerileri

General Dynamics F-16 Fighting Falcon

21 Ekim

Askerî uçak

Safevîler

Kartli Krallığı

İran-Irak Savaşı

2 Şubat

I. Kılıç Arslan